ارز دیجیتال چیست؟ صفر تا صد ارزهای دیجیتال

ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی Cryptocurrency در سال‌های اخیر به یکی از جنجالی‌ترین و محبوب‌ترین موضوعات سرمایه‌گذاری و بازارهای مالی تبدیل شده است و معامله گران بسیاری را به خود جذب کرده است.

شاید اخبار مختلفی در زمینه ارزهای دیجیتال شنیده باشید، مثل چند برابر شدن قیمت بیت کوین یا پرواز دوج کوین با توییت‌های ایلان ماسک و حتی مباحث تخصصی‌تری به گوشتان رسیده باشد، مثل ماینینگ، آلت کوین‌ها، NFT و بازی‌های کریپتویی. همه این موارد در قلمرو ارزهای دیجیتال قرار می‌گیرند.

کریپتوکارنسی بازاری است که قرار است دنیای ما را تغییر دهد و این کار را با تکنولوژی خاصی که ارزهای دیجیتال بر روی آن قرار گرفته‌اند، یعنی بلاکچین انجام می‌دهد. بنابراین بهتر است با شناخت ارزهای دیجیتال نسبت به آینده‌ای که با آن رو به رو هستیم، دیدگاه بهتری کسب کنیم.

تاریخچه پول

اگر بخواهیم ارزهای دیجیتال را بشناسیم، بهتر است ابتدا با تاریخچه پول آشنایی پیدا کنیم تا بفهمیم که در کجای این دنیا قرار داریم. انسان‌ها به محض اینکه به یکجانشینی روی آوردند و کارهای تخصصی را بین خودشان تقسیم کردند، مفهومی تحت عنوان "مبادله" ایجاد شد.

انسان‌ها بر اساس مبادله، کالاهای خود را با یکدیگر معاوضه می‌کردند که به آن "مبادله کالا به کالا" می‌گفتند. به عنوان مثال، یک نفر کشاورز بود و از گندم‌هایی که به دست آورده بود، بخشی از آن‌ها را به کسی که دامدار بود می‌داد و دامدار در ازای گندم‌های کشاورز، به او شیر می‌داد.

اما این مدل از معاوضه چندان طول نکشید، زیرا بعضی از طرفین به کالایی که فرد دوم تولید می‌کرد احتیاجی نداشتند و برای همین بخشی از مبادلات بی‌سرانجام می‌شد. مثلاً ممکن بود که کشاورز به ماهی نیازی نداشته باشد و از معاوضه گندم با ماهی امتناع می‌کرد. این گونه ماهیگیر در معامله خود شکست می‌خورد.

جوامع ابتدایی و قبایل برای اینکه بتوانند از پس این مشکل بر بیایند، ترجیح دادند تا با یک کالای خاص به مبادله بپردازند. برخی قبایل گفتند که با صدف با همدیگر مبادله کنند. مثلاً یک کیلو گندم معادل 5 صدف است و هر ماهی معادل 10 صدف و این گونه معاملات خودشان را یک قدم به جلو بردند.

با این حال ممکن بود کسی در اینجا تقلب کند و صدف‌های قلابی به مردم بدهد. همچنین امکان احتکار صدف‌ها وجود داشت یا ممکن بود در حین جا به جایی، صدف‌ها دچار آسیب شوند و از بین بروند. بنابراین در مرحله بعدی، شهرها و کشورها تصمیم گرفتند تا از سکه‌های نقره و طلا برای مبادلات خود استفاده کنند.

سکه‌های طلا به یکی از رایج‌ترین روش‌های مبادله در جهان تبدیل شدند و تا سال‌ها به عنوان یکی از مهمترین روش‌های تجارت مرسوم بودند، منتها باز چند ایراد اساسی به آن وارد می‌شد. نخست اینکه حجم بالای طلا نیاز به نگهداری زیادی داشت که امنیت را زیر سؤال می‌برد. همچنین جا به جایی آن با دردسرهای مختلفی همراه بود و سنگین بودن طلا، کار را سخت می‌کرد.

پس بانک‌ها به وجود آمدند و دولت‌ها تصمیم گرفتند با پشتوانه طلایی که دارند، به چاپ اسکناس بپردازند. این موجب می‌شد تا مشکلاتی که پیرامون سکه‌های طلا وجود داشت از بین برود و اسکناس‌ها به خوبی جای آنها را پر کند. در ادامه معین شد که پول ملی هر کشور بر اساس مقدار طلایی باشد که در بانک مرکزی آن نگهداری می‌شود و این گونه قدرت هر پول ملی مشخص می‌شد.

تا اینکه در زمان ریاست جمهوری ریچارد نیکسون این موضوع اعلام شد که دیگر پشتوانه دلار آمریکا، طلاهای موجود در خزانه دولت نیست، بلکه اعتبار دولت آمریکا تعیین کننده آن است. بنابراین دولت آمریکا و به تبع آن سایر دولت‌ها می‌توانند به خود اجازه دهند که هر چه بخواهند، پول چاپ کنند.

وضعیتی که به کاهش ارزش پول ملی می‌انجامد و بدهی‌های دولتی را افزایش می‌دهد. این موضوع موجب شد تا سرمایه‌گذاران به فکر جایگزین‌های بیفتند از جمله خرید دوباره طلا و سایر کامودیتی‌ها (کالاهای پایه مثل مس) که می‌توانستند پشتوانه‌های محکمی برای حفظ دارایی سرمایه‌گذاران باشد.

کنترل دولت‌ها بر روی پول‌های ملی به یکی از مشکلات اساسی در اقتصاد دنیای امروز تبدیل شد،چراکه تورم پنهان را به جامعه تزریق می‌کرد و تسلط دولت‌ها را بر زندگی و تصمیم‌گیری مردم افزایش می‌داد که مخالف آزادی‌های عصر مدرن بود. بنابراین اگر پول می‌توانست ماهیتی غیرمتمرکز پیدا کند که دخالت دولت‌ها در آن به صفر می‌رسید، یک جهش بزرگ در زندگی جوامع به دست می‌آمد.

این موضوع در سال 2008 در مقاله‌ای به اسم «بیت کوین: سیستم پول نقد همتا به همتا» از فردی با هویت ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو منتشر شد که پیشنهاد یک پول جدید را می‌داد. در این مقاله از سیستمی به نام بلاکچین صحبت شده بود که بر اساس آن می‌شد ارزهای گوناگون را به صورت غیرمتمرکز تولید کرد.

ایده ساتوشی ناکاموتو چند مفهوم را با خود داشت که مهمترین آنها استفاده از فناوری بلاکچین بود تا بتوان به یک پول غیرمتمرکز به نام بیت کوین دست یافت.

بلاکچین چیست؟

برای توضیح بلاکچین بهتر است از یک مثال شروع کنیم تا بهتر بتوانیم به درک این فناوری برسیم. برای اینکه شما بتوانید اطلاعاتی که دارید را ذخیره کنید، این اطلاعات را در گذشته بر روی کاغذ می‌نوشتید و آنها را ذخیره می‌کردید.

بشر در طول زندگی خود بر روی سیاره زمین به ذخیره دانشی که داشته در کتاب‌ها و نامه‌ها اقدام کرده است. اما با پیدایش کامپیوتر و حافظه ذخیره‌سازی HARD که در آن قرار دارد، می‌توانیم هر آنچه می‌خواهیم را در کامپیوتر خودمان ذخیره کنیم یا حتی با ذخیره بر روی USB درایو آن را همراه خود ببریم.

با گسترش تکنولوژی و اینترنت، فضاهایی ایجاد شد که به آن‌ها فضای ابری گفته می‌شد. از جمله اینکه سایت دراپ باکس Drop box به وجود آمد تا شما بتوانید در یک فضای ابری در بستر وب به ذخیره اطلاعات بپردازید. همچنین اگر شما به ذخیره اطلاعات خود در اکانت تلگرام می‌پردازید، در اصل در این فضای ابری به ذخیره‌سازی اقدام کرده‌اید.

اما دراپ باکس و تلگرام چگونه به ذخیره‌سازی اطلاعات ما اقدام می‌کنند؟ آنها تعدادی سرور دارند که فضای ذخیره‌سازی شبیه کامپیوتر دارد و این سرورها به اینترنت بین‌الملل متصل است. هنگامی که شما فایلی را روی تلگرام می‌فرستید، در حال استفاده از سرورهای آن‌ها هستید تا بتوانید اطلاعات خود را ذخیره‌سازی کنید.

این کار دقیقاً مشابه زمانی است که شما یک سایت می‌خواهید داشته باشید. برای این کار به سراغ یک فضای میزبانی می‌روید و سایت خود را روی آن قرار می‌دهید. در اینجا هم شما در حال استفاده از سرورها یا همان کامپیوترهایی هستید که به فضای اینترنت بین‌الملل متصل شده است.

با این حال همچنان اطلاعات شما بر روی سرورهای تلگرام و دراپ باکس ذخیره می‌شود. یک سرویس‌دهنده وجود دارد که می‌تواند به اطلاعات شما دسترسی پیدا کند و بر شما مسلط است. اما اگر بخواهید از این فضای عمومی استفاده کنید و هیچ‌کسی نیز دسترسی به اطلاعات شما نداشته باشد باید چه کرد؟

فناوری بلاکچین برای حذف این واسطه ایجاد شد. به عبارتی در بلاکچین ما به دنبال فضای ذخیره‌سازی می‌گردیم که هیچ‌کسی نتواند به آن تسلط پیدا کند و از این رو اطلاعات شما به صورت غیرمتمرکز قرار است، ذخیره شود.

به عنوان مثال، به جای اینکه اطلاعات شما بر روی سرورهای تلگرام قرار گیرد، بر روی چندین و چند سرور به صورت پراکنده قرار بگیرد یا اینکه اطلاعات شما به صورت رمزنگاری شده ذخیره شود و غیر از خودتان کسی نتواند وارد حریم شخصی که می‌خواهید داشته باشید، شود.

اگر به تعریف بلاکچین یا زنجیره‌های بلوکی رجوع کنید به شما می‌گویند که "یک دفتر کل توزیع شده است". دقیقاً در این جمله به مفهوم آن پی می‌بریم که یک فضای مشترک ایجاد شده که هر کس بخشی از آن را داراست و هیچ‌کس تسلط کامل بر آنچه روی این دفتر کل در حال اتفاق است، ندارد.

پس اگر کسی به ذخیره اطلاعات بپردازد، می‌تواند با رمزنگاری و استفاده از الگوریتم‌های خاص جلوی بهره‌برداری دیگران را بگیرد و اقداماتی که انجام می‌دهد، کاملاً محرمانه بماند. دیگران تنها می‌توانند ورود و خروج اطلاعات را بررسی کنند و آنها را بر اساس زنجیره‌های بلوکی تایید یا رد کنند.

بیت کوین؛ پول در بستر بلاکچین

ساتوشی ناکاموتو ایده دستیابی به یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز از طریق بلاکچین را ارائه داد. این ارز دیجیتال توسط هیچ دولتی نمی‌تواند کنترل شود و به صورت کاملاً مستقل در شبکه بلاکچین قرار دارد.

بیت کوین توسط هزاران کامپیوتری که به شبکه بلاکچین متصل هستند اداره می‌شود، افرادی که در شبکه به کار می‌پردازند نیز توسط هیچ دولتی انتخاب‌نشده‌اند؛ بلکه خودشان وارد این حوزه شده‌اند.

به عبارتی بلاکچین بیت کوین مثل یک دفتر کل توزیع شده و غیرمتمرکز است که توسط هزاران کامپیوتر اداره می‌شود و معاملات همتا به همتا در شبکه آن توسط این کامپیوترها مورد بررسی و تأیید قرار می‌گیرد.

در ابتدا کامپیوترهای ساده نیز می‌توانستند به شبکه بلاکچین وصل باشند و عملیات تأیید و بررسی تراکنش‌ها در آن را انجام دهند، اما با پیشرفت‌هایی که بیت کوین داشت و افزایش استفاده از این ارز دیجیتال دیگر کامپیوترهای ساده نمی‌توانستند این عملیات را انجام دهند.

در شبکه بیت کوین یک نفر مقداری بیت کوین را برای دیگری ارسال می‌کند. در این میان باید کامپیوترهای شبکه به حسابرسی این عملیات بپردازند. بنابراین هنگامی که تعداد تراکنش‌ها زیاد شود، بررسی آنها سخت‌تر می‌شود و به کامپیوترهای قدرتمندتری نیاز پیدا می‌شود.

به همین دلیل دستگاه‌هایی به وجود آمدند که به آنها دستگاه‌های ماین Mine می‌گفتند. این دستگاه‌ها دقیقاً ساختاری شبیه کامپیوترها داشتند اما با این تفاوت که پردازنده‌های بسیار قدرتمندتری داشتند و به همین دلیل می‌توانستند حسابرسی عملیات مالی را بهتر انجام دهند.

برای اینکه ارزش ارز دیجیتال بیت کوین از بین نرود، سیستمی شبیه طلا برای آن در نظر گرفته شد. همانطور که می‌دانیم طلا یکی از مهمترین و باارزش‌ترین کالاهای جهان است. دلیل آن نیز کاربردی بودن و کمیاب بودن آن است که به ارزشمندتر شدن آن می‌انجامد.

اگر طلا را بتوان به سادگی استخراج کرد، ارزش آن پایین می‌آید و همچنین اگر به اندازه بی‌نهایت و زیادی از آن در دسترس باشد، قیمت آن نیز چندان نمی‌تواند بالا باشد و در نتیجه کم‌ارزش می‌شود.

معادن طلا نیز به طور کلی محدود است و بالاخره روزی فرا می‌رسد که همه معادن کار استخراجشان به پایان می‌رسد و کسی از آسمان نمی‌تواند طلا بیاورد.

حالا اگر ارز دیجیتال بیت کوین نیز بخواهد ارزش خودش را حفظ کند، نیاز دارد که محدود باشد و دوم اینکه استخراج آن سخت باشد. علاوه بر این، همانطور که ممکن است طلای تقلبی در بازار وجود داشته باشد، امکان ورود بیت کوین‌های تقلبی نیز در بازار نیز وجود دارد. اما ساتوشی ناکاموتو برای این موضوعات هم ایده‌هایی داشت.

اولین نکته‌ای که برای بیت کوین وجود دارد، این است که مقدار آن نیز محدود است و تنها 21 میلیون بیت کوین در جهان وجود دارد و بیش از آن دیگر قابلیت استخراج ندارد.

دوم اینکه برای جلوگیری از بیت کوین‌های تقلبی، ایده رمزنگاری ارزهای دیجیتال با الگوریتم‌های خاص پیگیری شد تا هر بیت کوین نشان خود را داشته باشد. این گونه اگر کسی بخواهد بیت کوینی را وارد شبکه کند که به درستی رمزنگاری نشده باشد، از شبکه خارج می‌شود.

برای اینکه بتوان ارز دیجیتال بیت کوین را سالم نگه داشت، اطلاعات مقدار ارز دیجیتال و گیرنده و فرستنده به صورت یک رمز در می‌آید که به آن هش Hash گفته می‌شود. این گونه کار یک هکر خیلی سخت می‌شود که بخواهد هش جدیدی بسازد. همچنین این رمزها در بلاکچین نگهداری می‌شود و به صورت بلاک‌های گوناگون در شبکه در می‌آید.

باید رمزهای بیت کوین‌هایی که وارد شبکه می‌شود با بلاک‌های قبلی همخوانی داشته باشد تا بتوان آنها را مورد تأیید شبکه دانست. حالا فرض کنید که یک هکر بخواهد بیت کوین تقلبی وارد شبکه کند؛

در ابتدا باید الگوریتم‌های مربوط به رمزنگاری را به دست بیاورد و سپس باید همه بلاک‌های مجاوری که در بلاکچین وجود دارد را نیز هک کند و اگر هر کدام از تراکنش‌ها را بخواهد هک کند باید تراکنش‌های قبلی آن را نیز هک کند و بنابراین ورود پول تقلبی به شبکه غیرممکن می‌شود.

اما نکته اساسی اینجاست که حالا با وجود این همه رمزنگاری و مباحث امنیتی اگر کسی بخواهد بیت کوین جا به جا کند، شبکه چگونه به کار می‌پردازد؟ افرادی که دستگاه ماین تهیه کرده‌اند که به آنها ماینر Miner می‌گویند، وظیفه بررسی و تأیید این جا به جایی‌ها را دارند. دستگاه ماین با قدرت پردازش بسیار شروع به رمزگشایی از هش تراکنش‌ها می‌شود و آن را با بلاک‌های قبلی مطابقت می‌دهد تا سلامت شبکه و کارکرد آن حفظ شود.

در مقابل تلاش‌هایی که ماینرها برای حفظ سلامت شبکه بیت کوین انجام می‌دهند، به آنها پاداش داده می‌شود. این پاداش به صورت ارز دیجیتال بیت کوین به آنها داده می‌شود و از این رو ماینرها شبیه معدنچیانی هستند که بیت کوین را از دل فرایندی که برای حسابرسی شبکه انجام می‌دهند، استخراج می‌کنند و آن را وارد شبکه می‌کنند.

به عبارتی ارز دیجیتال بیت کوین محصول ماینرهاست و اگر ماینرها نباشند یعنی بیت کوینی هم نخواهد بود و به همین دلیل حضور ماینرها در شبکه یکی از لازمه‌های فعالیت ارزهای دیجیتال است.

ساتوشی ناکاموتو یک نام مستعار است و از سال 2010 تاکنون هیچ ردی از او وجود ندارد، تنها ردی که گفته می‌شود مربوط به اوست مربوط به یک کیف پول است که یک میلیون بیت کوین در آن نگهداری می‌شود و از آن سال تاکنون هیچ تراکنشی نداشته است.

بیش از 19 میلیون بیت کوین توسط ماینرها استخراج شده است و تنها دو میلیون باقی‌مانده تا استخراج شود. هر چه قیمت بیت کوین افزایش یابد، برای ماینرها به صرفه‌تر است که به فعالیت بپردازند و از این رو تغییر قیمت ارز دیجیتال بیت کوین به فعالیت آنها وابسته است.

از ابتدای کار، بیت کوین با فراز و نشیب‌های قیمتی همراه بوده است و از سال 2009 که ایده‌ ارز دیجیتال با قیمت صفر دلار مطرح شد تا سال 2011 قیمت آن دستخوش تغییر شد و در بالاترین قیمت به حدود 30 دلار رسید اما یک سال بعد به حدود 4 دلار رسید. اما این روند قیمت همیشه به نفع افزایش قیمت گام برداشته به صورتی که سقف تاریخی بیت کوین در سال 2021 با بیش از 60 هزار دلار زده شد.

مزایا و کاربردهای استفاده از بیت کوین

ارز دیجیتال بیت کوین در سال‌های اخیر توانست نه تنها خود را به عنوان یک سرمایه با پشتوانه قوی از ماینرها نشان دهد بلکه کاربردی بودن خود را نیز نشان دهد.

نخستین فایده‌ای که بیت کوین داشت، این بود که تراکنش‌ها به صورت ناشناس روی می‌داد و بنابراین علاوه بر اینکه هیچ بانک مرکزی نمی‌توانست بر آن نظارت کند، بسیاری از تراکنش‌ها بدون اینکه فرستنده و گیرنده بیت کوین مشخص شود، انجام می‌شد. شاید این موضوع نیز مهمترین دلیلی است که دولت‌ها هنوز روی خوشی به بیت کوین نشان نداده‌اند، چراکه معتقدند بیت کوین می‌تواند موجب پولشویی و دور زدن قوانین اقتصاد جهانی شود.

دومین مزیت بیت کوین کارمزدهای کم و تراکنش‌های سریع آن است. تراکنش در شبکه بیت کوین حدود 10 دقیقه طول می‌کشد و الگوریتم‌های آن به نحوی طراحی شده تا ماینرها بتوانند ظرف 10 دقیقه به بررسی رمزها و حسابرسی تراکنش‌ها بپردازند.

از سوی دیگر به دلیل حذف واسطه‌هایی همچون بانک‌ها، بیت کوین نیاز به انرژی و کارمزد کمتری دارد و از این رو در صورت جا به جایی پول که توسط بانک‌ها ممکن بود تا چند ساعت یا حتی چند روز انجام شود و با کارمزدهای متفاوت به ثمر برسد؛ این امر در شبکه بیت کوین در عرض 10 دقیقه و با کمترین کارمزد انجام می‌شود.

نکته دیگری که طرفداران ارز دیجیتال بیت کوین از مزایای آن بر می‌شمردند، امنیت بیت کوین است که دست هیچ سارقی به آن نمی‌رسد. با وضعیت رمزنگاری و ماینرهای قوی بعید است که کسی بتواند به بیت کوین‌های شما دست‌درازی کند چراکه عملاً این کار غیر قابل انجام است.

در مقابل، نگهداری سرمایه توسط شما در بانک، خانه یا طلا می‌تواند دچار دستبرد، استهلاک و هزینه‌های بالای نگهداری شود اما هیچکدام از این موارد در مورد بیت کوین اتفاق نمی‌افتد. بنابراین بیت کوین می‌تواند به یک سرمایه‌گذاری امن تبدیل شود که کاربردهای گوناگونی نیز دارد.

با وجود مخالفت‌ها و فراز و نشیب‌هایی که بیت کوین در سال‌های اخیر داشته اما روز به روز طرفداران آن زیادتر شده‌اند و پذیرش بیشتری در جهان نسبت به آن به وجود آمده است. در حالی که چند سال قبل از این صحبت می‌شد که ممکن است بیت کوین برای همیشه از بین برود، اما اکنون کمتر کسی وجود دارد که در ماندگاری آن تردید داشته باشد.

تفاوت ارز دیجیتال و رمزارز

بیت کوین به دلیل ماهیت رمزنگاری‌شده‌اش به یک رمز ارز معروف شد و ماهیت ارزهای دیجیتال به غیرمتمرکز بودن شهرت یافت. اما دولت‌ها و بانک‌های مرکزی برای اینکه از قافله عقب نمانند به تولید ارزهای دیجیتال پرداختند.

بنابراین اکنون در بازار ارزهای دیجیتال تعدادی ارز وجود دارد که وابسته به یورو و دلار است. این ارزهای دیجیتال متمرکز توسط بانک‌های مرکزی ضرب شده‌اند و ارزش آنها همانند پول‌های فیات Fiat است. ارز فیات به پول‌های رایج کشورها گفته می‌شود که به صورت فیزیکی در مبادلات به صورت سکه و اسکناس به کار می‌رود.

حالا کشورها برای تسهیل ارتباطات تجاری و مالی به ساخت و طراحی ارزهای دیجیتال فیات پرداخته‌اند و هم‌اکنون بسیاری از کشورهای دنیا همچون استرالیا، چین و... ارز دیجیتال فیات خود را دارند. ارز دیجیتال متمرکز ملی ایران نیز پیمان نام دارد که با نماد PMN شناخته می‌شود و توسط بانک‌های ملی، ملت، پاسارگاد و پارسیان با همکاری شرکت توسن به بازار ارزهای دیجیتال ارائه شده است.

بنابراین همه ارزهای دیجیتال را نمی‌توان غیرمتمرکز و رمزارز دانست و بسیاری از آنها ارز دیجیتال متمرکز هستند که توسط نهادهای گوناگون کنترل می‌شود. همچنین تعدادی از پروژه‌های ارز دیجیتال نیز توسط شرکت‌های مختلف به بازار ارائه شده است و آنها نیز متمرکز هستند.

با این حال، بسیاری معتقدند که به بازار کریپتوکارنسی بهتر است نام بازار رمزارزها را داد، چراکه ویژگی اصلی در این بازار ارزهای رمزنگاری شده است.

انواع ارز دیجیتال؛ از کوین تا توکن

ارز دیجیتال بیت کوین تنها یک مدل از رمزارزهاست و پس از آن صنعت بلاکچین گسترش پیدا کرد و بسیاری از پروژه‌ها سعی کردند تا ارزهایی با کیفیت‌ها و کاربردهای گوناگونی به بازار عرضه کنند. مهمترین کاربرد رمزارزها به حوزه دیفای Defi مربوط می‌شود. دیفای مخفف Decentralized finance یا امور مالی غیرمتمرکز است.

به عبارت دیگر، دیفای همه عملیات مالی همچون وام گرفتن، وام‌دهی، بیمه، پس‌انداز کردن، سپرده‌گذاری و... را که در اختیار بانک‌ها بوده را می‌تواند در فضای غیرمتمرکز انجام دهد و به همین دلیل ارزهای دیجیتال گوناگونی با کارکردهای مختلف به بازار روانه شدند تا کارکردهای بهتر دیفای را نشان دهند.

همچنین تعدادی ارز دیجیتال به وجود آمدند که کارکردهای خاصی همچون حفظ امنیت یا پایداری قیمت را داشته باشند. که در ادامه به همه آنها اشاره می‌کنیم.

آلت کوین‌ها Altcoins

آلت کوین‌ها به سایر پروژه‌هایی گفته می‌شود که در بستر بلاکچین و به پیروی از ارز دیجیتال بیت کوین برای ارائه راهکارهای بهتر در زمینه دیفای و فناوری ارائه شده‌اند. این پروژه‌ها به دنبال بهبود کارکردهای بلاکچین و استفاده از راهکارهایی هستند که می‌تواند دنیای ما را غیرمتمرکزتر کند.

مشهورترین آلت کوین در دنیای کریپتوکارنسی اتریوم ETH است و پس از آن رمزارزهایی همچون ترون TRX، سولانا SOL، پولکادات DOT و... قرار دارند. هر کدام از این پروژه‌ها بلاکچین مخصوص به خود را دارند و هر کدام نوآوری‌هایی برای بهبود کارکردهای دیفای در خود ایجاد کرده‌اند.

برای آشنایی بیشتر مقاله آلت کوین چیست؟ انواع آلت کوین‌ها کدامند؟ را مطالعه کنید.

استیبل کوین‌ها Stablecoins 

از آنجایی که قیمت ارز دیجیتال بیت کوین دستخوش تغییرات مداوم بود و برای معامله‌گری و پیش‌بینی در سودآوری و... نیاز بود تا در مقابل آن ارز دیجیتالی باشد که قیمت آن تغییری نکند، از این رو استیبل کوین‌ها به وجود آمدند. این گروه از رمزارزها با خاصیت غیرمتمرکز بودن دارای پایداری قیمت هستند و هر یک واحد آن‌ها معادل یک دلار یا یک ارز فیات دیگر محسوب می‌شود.

پروژه‌هایی که استیبل کوین‌ها را به بازار ارائه می‌دهند، با قرار دادن پشتوانه‌هایی همچون ارزهای فیات و طلا در خزانه‌های خود به پایداری استیبل کوین‌های خود کمک می‌کنند. تتر USDT و دای DAI از مشهورترین استیبل کوین‌ها هستند.

برای آشنایی بیشتر مقاله استیبل کوین یا ارز دیجیتال ثابت چیست؟ را مطالعه کنید.

کوین‌های حریم خصوصی Privacy coins 

بعضی پروژه‌ها معتقد بودند که ارز دیجیتال بیت کوین به اندازه کافی امنیت ندارد و در تراکنش‌هایی که افراد انجام می‌دهند به ‌هیچ‌ عنوان نباید ردی از آن‌ها باقی بماند. بنابراین به طراحی و ساخت گروهی از کوین‌ها پرداختند که به آن‌ها کوین‌های حریم خصوصی می‌گویند.

این پروژه‌ها دارای امکاناتی همچون غیر قابل پیگیری بودن هستند که به هیچ وجه نشانه‌ای از فرستنده و گیرنده کوین‌ها بر جای نمی‌ماند. مشهورترین پروژه‌های حریم خصوصی دش DASH، مونرو XMR و زی کش ZEC هستند.

توکن‌ها Tokens

بیت کوین دارای یک بلاکچین مختص به خودش است، ولی بسیاری از پروژه‌ها نیازی به بلاکچین مخصوص به خودشان ندارند و روی بلاکچین یک پروژه مادر قرار می‌گیرند. در این حالت فرض کنید که مثلاً یک پروژه دیفای می‌خواهید راه‌اندازی کنید و برای اینکه هزینه‌های کمتری داشته باشید، می‌خواهید از همان بلاکچین بیت کوین استفاده کنید.

این راهکار به ویژه در مورد پروژه بزرگی به نام اتریوم ETH به شدت صادق بود. اتریوم با ایجاد یک ماشین مجازی EVM موجب شد تا هر کس به سادگی بتواند از پلتفرم اتریوم استفاده کند و پروژه خود را در بستر اتریوم راه‌اندازی کند. به رمزارزهایی که بلاکچین اختصاصی ندارند، "توکن" می‌گویند و به همین دلیل صدها پروژه بر روی بلاکچین اتریوم وجود دارد که همه آن‌ها توکن دارند.

میم کوین‌ها Meme coins

میم کوین‌ها در ابتدا به عنوان یک شوخی در دنیای ارز دیجیتال مطرح شدند، اما به سرعت و به طرز شگفت‌آوری به یکی از مشهورترین و پرطرفدارترین ارزهای دیجیتال در جهان تبدیل شدند. تقریباً میم کوین‌ها هدف خاص و پشتوانه قوی ندارند و به همین دلیل تحلیلگران بنیادی چندان به آن‌ها روی خوشی نشان نمی‌دهند.

دوج کوین Doge coin و شیبا Shiba دو رمزارز مشهور میم کوین هستند که در سال‌های اخیر به شدت محبوب شده‌اند و حمایت ایلان ماسک از دوج کوین موجب شد تا این رمزارز رشد به شدت قوی در بازار کسب کند و بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

برای آشنایی بیشتر مقاله میم کوین چیست؟ را مطالعه کنید.

نگهداری ارز دیجیتال

ارزهای دیجیتال به عنوان یکی از شاخه‌های سرمایه‌گذاری در جهان معاصر شناخته شده است و شما نیز می‌توانید در سبد سرمایه‌گذاری خودتان آنها را در نظر بگیرید. هر ارز دیجیتال کارکرد و ویژگی خاص خودش را دارد و بنابراین نیاز است تا مطالعه کافی در مورد خرید آن‌ها داشته باشید.

اگر به دنبال خرید ارز دیجیتال و نگهداری آن‌ها هستید، اولین قدم داشتن یک کیف پول ارز دیجیتال یا ولت Wallet است. برای این کار کافی است تا کیف پول مناسب ارز دیجیتالی که می‌خواهید را انتخاب کنید و سپس ارز دیجیتال خودتان را داخل آن قرار دهید.

کیف پول‌ها به صورت غیر متمرکز اداره می‌شوند و هیچ کسی دسترسی به دارایی شما نخواهد داشت به شرطی که رمز password کیف پولتان را در اختیار کسی قرار ندهید.

به طور کلی، کیف پول‌ها را به دو بخش دسته‌بندی می‌کنند. نخست کیف پول‌های سرد هستند که شبیه به فلش‌ها هستند یا حتی بعضی از آنها به صورت کاغذی در اختیار شما قرار می‌گیرد. اگر سرمایه خیلی زیادی را می‌خواهید در کیف پول خودتان قرار دهید بهتر است از این کیف پول‌های سرد Cold wallet استفاده کنید، چراکه بیشترین امنیت ممکن را دارند.

کیف پول‌های لجر نانو Ledger Nano و ترزور Trezor که هر کدام از این برندها انواع و اقسام مختلفی نیز دارند، تاکنون عملکرد خوبی داشته‌اند و می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. در بازار می‌توانید آن‌ها را خریداری کنید و با قرار دادن رمزهای قوی و نگهداری ارز در این کیف پول‌ها به نگهداری یا هولد Hold ارزهای دیجیتالی که می‌خواهید بپردازید.

برای آشنایی بیشتر مقاله بررسی کیف پول لجر (Ledger) را مطالعه کنید.

در مقابل کیف پول‌های سرد، با کیف پول‌های گرم رو به رو هستیم که بر روی سیستم‌های نرم‌افزاری قرار دارند. این گروه از ولت‌ها، همچون یک اپلیکیشن و نرم‌افزار بر روی سیستم کامپیوتری یا گوشی موبایل نصب می‌شوند و مدیریت رمزارزهایی که دارید را از طریق لپ‌تاپ یا موبایلتان می‌توانید انجام دهید.

کیف پول‌های گرم دارای امنیت بالایی هستند اما به اندازه کیف پول‌های سرد نمی‌توان به آنها اعتماد کرد. تراست ولت Trust wallet و متامسک Metamask از محبوب‌ترین کیف پول‌های گرم هستند که می‌توانید با باز کردن حساب در آن‌ها به نگهداری ارزهای دیجیتال بپردازید.

برای آشنایی بیشتر مقاله آموزش کامل کار با کیف پول متامسک را مطالعه کنید.

هر کدام از کیف پول‌ها در ابتدا از شما یک پسورد می‌خواهند و سپس یک عبارت 12 کلمه‌ای به شما می‌دهند که در صورتی که این عبارت‌ها را فراموش کنید یا اشتباه بنویسید، اتفاقات خوبی در انتظار شما نیست. رمز شما مثل کلیدی است که وارد صندوق حساب خود می‌شوید و اگر این کلید را گم کنید می‌توانید با این عبارت‌های 12 کلمه‌ای به بازیابی دارایی‌ها و کیف پول خودتان اقدام کنید.

مواظب باشید که هیچ‌گاه به هیچ‌کسی این عبارت 12 کلمه‌ای را ارائه نکنید، چراکه به سادگی می‌تواند حساب شما را خالی کند و به هیچ عنوان نمی‌توانید دیگر ارزهای خودتان را برگردانید.

خرید ارزهای دیجیتال

برای خرید ارز دیجیتال کافی است به صرافی‌ها سری بزنید و با افتتاح حساب و تبدیل ریال و دلاری به کریپتویی که می‌خواهید، صاحب رمزارز شوید.

در ابتدا باید وارد یک صرافی ایرانی مثل آبان تتر، نوبیتکس یا تبدیل شوید. در یکی از این صرافی‌ها باید ثبت‌نام کنید و احراز هویت خودتان را پیش ببرید. افتتاح حساب و احراز در یک صرافی ارز دیجیتال ایرانی کمتر از نیم ساعت طول می‌کشد، بنابراین به سرعت می‌توانید به خرید ارز دیجیتالی که می‌خواهید نزدیک شوید.

پس از احراز هویت کافی است تا حساب خودتان را به صورت ریالی شارژ کنید و مقداری پول وارد حسابتان کنید. در گام آخر نیز می‌توانید با تبدیل ریال خودتان به انواع و اقسام ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین، عضوی از جامعه جهانی کریپتوکارنسی شوید.

صرافی‌های ایرانی مثل گلوگاه ورود شما به این دنیا محسوب می‌شوند و اگر بخواهید به درآمد برسید، آن‌ها واسطه‌های شما با کریپتو هستند چراکه از طریق صرافی‌های ایرانی می‌توانید ارزهای دیجیتال خودتان را نیز به ریال تبدیل کنید و بعد به حساب بانکی خودتان واریز کنید.

اگر بخواهید ارز دیجیتال را از صرافی‌های خارجی تهیه کنید کافی است در یکی از صرافی‌ها مثل کوکوین یا کوینکس ثبت‌نام کنید. البته دقت داشته باشید بسیاری از صرافی‌های خارجی برای ایرانیان قابل استفاده نیستند و به دلیل تحریم‌ها با خطرهای زیادی همچون مسدودی حساب مواجه هستید.

اما در صرافی کوکوین می‌توانید بدون احراز هویت و با یک ایمیل ثبت‌نام کنید. همچنین باید از V.P.N با IP ثابت استفاده کنید تا مشخص نشود که از کشور ایران وارد سایت می‌شوید. پس از ساخت اکانت خودتان باید مقداری ارز دیجیتال از صرافی ایرانی به صرافی خارجی منتقل کنید.

برای آشنایی بیشتر مقاله آموزش کامل صرافی کوکوین را مطالعه کنید.

اگر بخواهید مقدار مشخصی به صرافی خارجی واریز کنید بهتر است در ابتدا مقداری تتر از صرافی ایرانی خرید کنید و سپس آن را به صرافی خارجی منتقل کنید تا با این استیبل کوین که حکم دلار را در کریپتوکارنسی دارد، بتوانید برای معاملات خود برنامه‌ریزی کنید.

در نهایت می‌توانید تترهای خود را به ارزهای دیجیتالی که مد نظرتان است، تبدیل کنید و سپس آن‌ها را نزد خودتان نگه دارید. البته توصیه کارشناسان این است که ارزهای دیجیتال زیادی را در صرافی‌ها نگهداری نکنید، زیرا امکان هک صرافی‌ها و از بین رفتن سرمایه شما وجود دارد. برای همین بهتر است بعد از خرید رمزارزهای مد نظرتان آن‌ها را به کیف پول انتقال دهید.

یک راه دیگر نیز وجود دارد برای کسانی که دنبال ارزهای دیجیتال نایاب می‌گردند یا می‌خواهند در صرافی‌های خارجی ثبت‌نام نکنند. در این روش شما از صرافی‌های غیرمتمرکز DEX استفاده می‌کنید. برای استفاده از این صرافی‌ها لازم است ابتدا تترهای خود را از صرافی ایرانی به کیف پولتان انتقال دهید. بعد کیف پول را به صرافی غیرمتمرکز متصل می‌کنید و توکن‌ها یا کوین‌های مد نظرتان را خریداری می‌کنید.

این سه روش برای خرید و نگهداری ارزهای دیجیتال پیشنهاد می‌شود که به ترتیب از آسان به سخت بیان شدند. فراموش نکنید که در مورد خرید و فروش و نگهداری ارزهای دیجیتال و همچنین استفاده از صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز حتماً آموزش‌های لازم مربوط به آن صرافی و ولت را ببینید تا برای سرمایه شما مشکلی ایجاد نشود.

جمع‌بندی

ارزهای دیجیتال به عنوان یکی از دسته‌ها و کلاس‌های دارایی موردپذیرش عمومی قرار گرفته است و برای سرمایه‌گذاری می‌توان در مورد آن تأمل کرد. اما نکته قابل‌توجه این است که همچون سایر دارایی‌ها مثل کامودیتی‌ها و سهام باید آموزش لازم در این زمینه را ببینید.

بسیاری از آسیب دیدگان این بازار به دلیل عدم آگاهی لازم دچار زیان‌های بسیاری شده‌اند که از جمله خرید در قیمت‌های بالا و ضرر چند ده درصدی یکی از آن‌ها بوده است. علاوه بر این به دلیل اینکه این بازار هنوز تازه است و قوانین نظارتی بر آن کم است، پروژه‌های کلاهبرداری بسیاری در این بازار فعالیت می‌کنند.

تعداد زیادی از ارزهای دیجیتال هیچ فایده‌ای ندارند و در آینده از بین خواهند رفت، اما رمزارزهایی مثل بیت کوین همچنان با قدرت در بازار خواهند ماند. برای همین آگاهی و به روز بودن با مطالعه و دوره‌های آموزشی را فراموش نکنید تا بتوانید از سرمایه خود محافظت کنید و سود خوبی از بازار کسب کنید.