کوین های حریم خصوصی چیست؟

شاید یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزایایی که طرفداران بیت‌کوین بر آن تأکید می‌کنند این است که هویت افراد در تراکنش‌ها ناشناس می‌ماند؛ اما به عبارت بهتر می‌توان گفت که هویت افراد در تراکنش‌های بیت‌کوین رمزنگاری یا به صورت استعاری درمی‌آید، از این رو کوین های حریم خصوصی ایجاد شدند که تمرکز آن‌ها بر ایجاد پروتکل‌هایی بود که به هیچ عنوان هویت افراد در آن فاش نشود.

در شبکه بیت‌کوین تراکنش‌ها از طریق کیف پول‌ها انجام می‌شود و همه می‌دانیم که این کیف پول با آدرس مشخصی که دارد مربوط به یک نفر است و توانایی رصد فعالیت آن فرد ناشناس وجود دارد، از این رو در بسیاری از تحلیل‌ها فعالیت نهنگ‌ها رصد می‌شود و دارایی آن‌ها بررسی می‌شود.

حال بیایید شبکه‌ای را در نظر بگیرید که به هیچ عنوان مشخص نشود که چه تعداد کوین و توکن در آن جا به جا می‌شود و قابلیت رصد آن حتی به صورت رمزنگاری‌شده نیز وجود نداشته باشد. به عبارت بهتر شبکه‌هایی غیرقابل ردیابی داشته باشیم. این گروه از شبکه‌ها و پروژه‌ها به پرایوسی کوین یا کوین های حریم خصوصی مشهور هستند.

کوین های حریم خصوصی (Privacy coins) سعی دارند تا با ایجاد پروتکل‌های امن جلوی فاش شدن هویت دارندگان آن ارز و همچنین ردیابی تراکنش‌ها را بگیرند. مشهورترین پروژه‌های پرایوسی کوین مربوط به مونرو، زی کش و دش است و در کنار این پروژه‌ها چندین پروژه دیگر نیز به فعالیت می‌پردازند.

در سال‌های اخیر بارها بحث کوین های حریم خصوصی مطرح شد. در چندین بار حملات هکری، هکرها از قربانیان خودشان خواسته بودند که مبلغی را به دش به آن‌ها پرداخت کنند. در جنگ روسیه و اوکراین نیز بار دیگر مبحث این گروه کوین‌ها مطرح شد و بسیاری از تراکنش‌ها برای عبور از تحریم‌ها از طریق این کوین‌ها انجام می‌گرفت که باعث شد قیمت آن‌ها نیز افزایش پیدا کند.

با این حال دولت‌ها خیلی روی خوشی به این گروه از پروژه‌ها نشان نمی‌دهند. دلیلش هم این است که کوین های حریم خصوصی می‌توانند قوانین بین‌المللی را نقض کنند و برای دور زدن تحریم‌ها، پولشویی، تأمین مالی تروریسم و معاملات غیرقانونی و مجرمانه مورد استفاده قرار بگیرند، بدون اینکه ردی از خودشان به جای بگذارند. بنابراین کوین های حریم خصوصی مهمترین دردسر دولت‌ها می‌توانند باشند و با پول نقد در رقابت هستند.

با توجه به حساسیت کشورهای مختلف، برخی صرافی‌ها از ارائه کوین های حریم خصوصی اجتناب کرده‌اند. در کشورهای شرق آسیا این سخت‌گیری‌ها بیشتر نیز شده و حتی پروژه لایت‌کوین چندی پیش به دلیل افزودن موضوعات حریم خصوصی به پروژه خودش باعث شد، در صرافی‌های کره جنوبی و ژاپن معاملاتش ممنوع شود.

تکنولوژی کوین های حریم شخصی

با همه این تفاسیر نمی‌توان پروژه‌های حریم خصوصی را دست کم گرفت. سال‌هاست که این پروژه‌ها به بقای خودشان ادامه داده‌اند و روز به روز هم بر محبوبیت آن‌ها افزوده می‌شود. بنابراین بهتر است نگاهی به پروتکل‌ها و تکنولوژی آن‌ها بیندازیم تا ببینیم واقعاً چگونه کار می‌کنند.

آدرس‌های مخفی

تکنولوژی آدرس‌های مخفی مخصوص بلاک‌چین مونرو است. این پروژه افراد را مجبور می‌کند تا برای هر تراکنش یک آدرس یک بار مصرف ثبت کنند و با استفاده از آدرس مخفی دو کلیدی (DKASP) عدم ردیابی و مخفی بودن هویت کاربرانش را تضمین می‌کند. چیزی که بلاک‌چین ثبت می‌کند، انتقال وجوه به آدرس‌های متعدد است و بنابراین امکان ردیابی تراکنش‌ها از بین می‌رود.

امضای حلقوی

فرض کنید یک امضای مشترک توسط یک گروه تعریف شود. اگر این امضا انجام شود شما نمی‌دانید که چه کسی این امضا را انجام داده است. در این پروتکل هر کدام از اعضا کلید اختصاصی خود را دارد اما امضای عمومی مشترک است؛ بنابراین هنگامی‌که یک تراکنش قرار است انجام شود یک نفر با کلید عمومی آن را امضا می‌کند. در نتیجه، هویت اینکه چه کسی تراکنش را انجام داده پنهان می‌ماند.

کوین جوین و کوین میکسینگ

در این پروتکل‌ها برخلاف بیت‌کوین که معامله همتا به همتا انجام می‌شود، به صورت ترکیب کوین‌ها و باز توزیع آن‌ها صورت می‌گیرد. فرض کنید شما و دو نفر دیگر می‌خواهید 1 بیت‌کوین بخرید و 3 نفر دیگر می‌خواهند این مقدار بیت‌کوین بفروشند. در این شبکه بیت‌کوین‌ها از فروشندگان گرفته و به خریداران داده می‌شود بدون اینکه کسی بفهمد که این مقدار از کدام آدرس گرفته شده است.

در کوین میکسینگ (Coin Mixing) یک شخص ثالث وجود دارد که هنگام تراکنش ابتدا کارمزدها به او داده می‌شود و سپس او فرایند توزیع را انجام می‌دهد که به آن فرایند میکسینگ می‌گویند. در کوین جوین (CoinJoin)، ورودی‌ها و خروجی‌ها با هم از طریق یک امضا هماهنگ می‌شوند اما مشخص نیست که دقیقاً چه مقدار کوین از آدرس‌های ورودی به خروجی رسیده است.

پروتکل Zk-SNARK

این پروتکل در پروژه زی کش استفاده می‌شود. گفته می‌شود تکنولوژی آن به ادوارد اسنودن و تحقیقات دانشگاه MIT در دهه 1980 برمی‌گردد و سعی دارد تا مخفی بودن هویت افراد را در این پروژه دنبال کند.

بر این اساس هر یک از افرادی که وارد شبکه می‌شود از طریق رمزی که دارد باید اثبات کند که بخشی از اطلاعات را در دست دارد و شبکه نیز او را تأیید کند، اما اثبات رمز عبور توسط افراد باید از طریق اثبات ریاضی انجام شود که توسط شبکه قابل اثبات باشد. به این پروتکل اثبات دانش صفر (zero-knowledge proof) نیز گفته می‌شود.

میمبل ویمبل (MimbleWimble)

در شبکه میمبل ویمبل که آن را MW نیز می‌گویند از جهان هری پاتر به دنیای ارزهای دیجیتال وارد شده است و نام یک طلسم دفاعی است. میمبل ویمبل از همان اثبات کار یا POW استفاده می‌کند. در این پروتکل یک دفتر کل توزیع شده با ملاحظات امنیتی وجود دارد. در این بلاکچین هیچ آدرسی وجود ندارد و بلاک‌ها از لیست داده‌های ورودی، خروجی و امضاها تشکیل شده‌اند.

کاربران می‌توانند تراکنش‌ها و آدرس‌هایی که به آن‌ها پول ارسال کرده‌اند را ببینند اما دیگران تنها اعدادی مبهم می‌بینند که حاوی آدرس‌ها و مقدار تراکنش‌ها در آنها پنهان‌شده است.

مهمترین کوین‌های حریم خصوصی

مونرو Monero 

شاید قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین ارز دیجیتال در میان کوین های حریم خصوصی را مونرو با نماد XMR بدانیم. مونرو فورکی از بایت کوین در سال 2012 است و توسط هفت نفر توسعه داده می‌شود که هویت پنج نفر از آن‌ها مخفی است.

این ارز دیجیتال سعی کرده تا با استفاده از تکنولوژی امضاهای حلقوی و آدرس‌های مخفی خود را بیشتر از پیش قوی کند و طرفداران زیادی را نیز به خود جذب کرده است. مونرو به زبان اسپرانتو به معنای کوین است.

دش Dash

دش که نام قبلی آن دارک کوین(Dark coin) هم بود از سال 2014 شروع به فعالیت کرد. دش با نمادِ Dash با ایجاد پروتکلی که به آن مستر نود گفته می‌شود، توانسته فعالیت کند.

از اثبات کار در این پروژه استفاده می‌شود و تنها 18 میلیون دش قابلیت استخراج دارد. با ایجاد فضای خصوصی و امن بین ارسال‌کننده و دریافت‌کننده ارزهای دیجیتال، دش توانسته به شدت خوب عمل کند و تاکنون تراکنش‌های آن محفوظ مانده است.

زی کش Zcash

زی کش یا ZEC، فورک بیت‌کوین است و از همان کدهای بیت‌کوین برای ساختش استفاده شده است. دقیقاً هم مثل بیت‌کوین، 21 میلیون واحد از آن قابل استخراج است. زی کش با استفاده از تکنولوژی پروتکل Zk-SNARK نظر بسیاری از فعالان بازار کریپتو را به خود جلب کرده است و توسعه‌دهندگان این پروژه نیز به شدت بر روی آپگریدهای جدید حساسیت دارند و تاکنون چند فورک هم داشته است.

بسیاری زی کش را یکی از نوآورانه‌ترین پروژه‌های ارزهای دیجیتال دانسته‌اند که توانسته از سال 2016 خلاقانه عمل کند. سرمایه اولیه این پروژه توسط سرمایه‌گذاران خصوصی به ویژه فرد ارسام بنیانگذار کوین‌بیس تأمین شده است.

شاید بهترین معرفی این ارز دیجیتال توسط توسعه‌دهندگانش این گونه عنوان شده باشد: اگر بیت‌کوین مانند http برای پول باشد، زی‌کش مانند https است.

ورج Verge

ورج با نماد XVG از دیگر کوین های حریم خصوصی است که در سال 2014 پدید آمد و خود را دوج کوین دارک معرفی کرد. این بلاکچین از تکنولوژی TOR و اینترنت نامرئی استفاده می‌کند. این دو تکنولوژی باعث رمزنگاری و مخفی کردن هویت کاربران و حتی IP آنها می‌شود و پوشش مناسبی برای تراکنش‌ها فراهم می‌کنند.

بیم Beam

بلاک‌چین بیم سعی کرده تا هیچ اطلاعات خصوصی حتی آدرس‌ها را در خودش ذخیره نکند تا حریم خصوصی کاملاً محفوظ بماند؛ برای این کار نیز از پروتکل میمبل ویمبل استفاده می‌کند. حسابرسی داخلی وضعیت شبکه را چک می‌کند.

هورایزن Horizen

هورایزن که با نماد ZEN شناخته می‌شود، با استفاده از دو بخش کردن آدرس‌های عمومی و خصوصی سعی دارد تا جلوی فاش شدن هویت افراد را بگیرد این کار با استفاده از شبکه گسترده نودها برای پنهان‌سازی آدرس‌ها صورت می‌گیرد. از نکات جالب توجه در این پروژه راه‌اندازی یک آکادمی برای افرادی که می‌خواهند وارد دنیای بلاک‌چین و بعد به تسلط بر روی کار با هورایزن برسند، است.

نتیجه‌گیری

با وجود محدودیت‌های بسیار و تأکید دولت‌ها بر مبارزه با کوین های حریم خصوصی، اما بازار روی دیگری به آن‌ها نشان داده است. هرگاه دولت‌ها سعی در محدودسازی آن‌ها داشته‌اند قیمت این گروه ارزها زیادتر شده است. با این حال باید دید که در آینده چگونه در برابر این گروه رمز ارزها تصمیم‌گیری می‌شود.

مونرو قدیمی‌ترین پروژه این گروه است و حکم شاخص را برای آن‌ها دارد. دش و زی کش نیز در این سال‌ها مورد استقبال بوده‌اند. اگر سایر رمزارزهای حریم خصوصی را می‌خواهید وارد سبد سرمایه خودتان کنید حتماً به وضعیت توسعه آن توجه کنید هر چند که بسیاری از آن‌ها همچون بیم Beam توانسته‌اند جای خود را به خوبی در بازار کریپتوها باز کنند.