نماد بورسی چیست؟

منظور از نماد بورسی یا نماد معاملاتی یک سهم یا ورقه بهادار چیست؟ شرکت‌ها در بورس بر چه اساسی نام‌گذاری می‌شوند؟ نمادهای معاملاتی چگونه ساخته می‌شوند؟ آیا می‌توان از روی نام یک نماد، تشخیص داد که در چه زمینه‌ای فعالیت می‌کند؟

برای یافتن پاسخ این سوالات با ما همراه باشید.

نماد بورسی چیست؟

در بازار سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار بوسیله چند حرف شناسایی می‌شوند که فقط مختص آن‌ها است. به این چند حرف که معرف یک شرکت بخصوص هستند، نماد معاملاتی‌ یا نماد بورسی آن شرکت گفته می‌شود.

در واقع نماد معاملاتی، شناسه‌ای است که برای هریک از اوراق بهادار به‌صورت منحصر به‌فرد در سامانه معاملات تعریف شده. این شناسه می‌تواند به‌صورت حروف، عدد یا ترکیبی از هر دو باشد.

مثلا اگر بخواهیم در رابطه با شرکت ملی صنایع مس ایران اطلاعات کسب کنیم، دیگر لازم نیست نام آن را به‌طور کامل استفاده کنیم. تنها با جستجوی نماد بورسی آن یعنی فملی، می‌توان تابلوی معاملاتی آن سهم را دید.

پس برای معرفی یک شرکت، به‌جای استفاده از نام کامل آن، از نام کوتاه شده‌اش، یعنی نماد معاملاتی آن استفاده می‌شود. با این کار افراد به راحتی می‌توانند درباره شرکت مورد نظر خود صحبت کنند، بدون این که نام کامل آن را به کار ببرند. در واقع نمادهای بورسی باعث سرعت بخشیدن به روند معاملات می‌شوند و تا حدی ما را با حوزه فعالیت شرکت آشنا می‌کنند.

چگونگی نام‌گذاری نمادهای بورسی

به‌طور کلی می‌توان گفت که نمادهای بورسی معمولا از دو بخش ایجاد می‌شوند. بخش اول معرف صنعتی است که شرکت در آن فعالیت می‌کند و بخش دوم قسمتی از اسم شرکت یا مختصر شده نام آن است.

پس برای نام‌گذاری نمادهای بورسی، معمولا علاوه‌بر نام مختصر شده شرکت، به نام صنعت و گروهی که شرکت در آن فعالیت می‌کند هم توجه می‌شود. اما نمادهایی هم وجود دارند که از این قوانین پیروی نمی‌کنند.

برای مثال نماد شرکت ذوب‌آهن اصفهان "ذوب" است، در حالی که در گروه فلزات اساسی قرار دارد و اگر قرار بود از آن قاعده استفاده کند باید فذوب می‌شد.

در ادامه چند نمونه از این گروه‌ها را با هم بررسی خواهیم کرد.

نمادهای معاملاتی متعلق به سهم اصلی

1. نماد بورسی شرکت‌های فعال در گروه بانکی و موسسات اعتباری، همچنین شرکت‌های فعال در زمینه سرمایه‌گذاری معمولا با حرف "و" آغاز می‌شود.

برای مثال در گروه بانکی و موسسات اعتباری، شرکت‌هایی چون بانک پاسارگاد با نماد معاملاتی وپاسار، بانک اقتصاد‌نوین با نماد معاملاتی ونوین و... فعالیت می‌کنند.

همچنین در گروه سرمایه گذاری، شرکت‌هایی مثل سرمایه‌گذاری سایپا با نماد وساپا، سرمایه‌گذاری بهمن با نماد وبهمن و... فعالیت می‌کنند.

2. نماد بورسی شرکت‌های فعال در گروه خودرویی معمولا با حرف "خ" شروع می‌شوند. برای مثال شرکت ایران خودرو با نماد خودرو، شرکت سایپا با نماد خساپا شناسایی می‌شوند.
3. نمادهای بورسی شرکت‌های فعال در زمینه قند و شکر معمولا با "ق" آغاز می‌شوند. قلرست یکی از آن‌ها است که نماد معاملاتی شرکت قند لرستان است. این شرکت در گروه قند و شکر فعالیت می‌کند. 
4. نمادهای پذیرفته شده در گروه زراعت، معمولا با حرف "ز" آغاز می‌شوند.

برای مثال شرکت کشاورزی و دامپروری بینالود با نماد بورسی زبینا شناخته می‌شود.

و .....

حدود 52 صنعت مختلف در بورس وجود دارد و هر کدام نیز از استثناهایی برخوردارند. بنابراین برای آشنایی بهتر با این صنایع می‌توانید به دیده‌بان سایت tsetmc.com مراجعه کرده و حتی اگر به اطلاعات بیشتری نیاز داشتید سراغ سایت کدال بروید.

در انتهای نماد اصلی شرکت‌ها معمولا هیچ عددی قرار نمی‌گیرد، اما در برخی از سایت‌ها می‌بینیم که در انتهای نماد اصلی عدد 1 قرار گرفته است. برای مثال نماد اصلی مربوط به شرکت فولاد مبارکه اصفهان به یکی از دو شکل روبه‌رو نشان داده می‌شود. فولاد یا فولاد1

اما بعضی اوقات که در حال جستجوی نماد یک شرکت هستیم، می‌بینیم مواردی نشان داده می‌شود که در انتهای آن عدد 2 یا 4 قرار دارد. نمادهایی که در انتهایشان عدد 2 قرار دارد، مربوط به معاملات بلوکی است که در سهم انجام شده مثل (فولاد2).

اما اگر در انتهای نماد بورسی عدد 4 بیاید، نشان‌دهنده معاملات عمده‌ای است که در یک سهم انجام شده است، مثل (فولاد4).

نمادهای معاملاتی سهام یا سایر اوراق بهادار به معامله‌گران کمک می‌کند تا برای صحبت در رابطه با یک شرکت دیگر نیاز به به‌کارگیری نام آن به طور کامل نباشد و به‌جای آن از نماد سهم استفاده شود.

نمادهای معاملاتی سایر اوراق بهادار

• در رابطه با اختیار معاملات در مقاله‌ای جدا به‌طور کامل صحبت کردیم، اما در رابطه با نمادهای معاملاتی آن‌ها در بورس اوراق بهادار تهران حرفی نزدیم. 

نماد بورسی اوراق اختیار خرید و فروش به‌ترتیب با حروف "ض" و "ط" نشان داده می‌شوند. برای مثال نماد اوراق اختیار خرید فولاد ضفلا و نماد اختیار فروش آن طفلا است.

از دیگر اوراق اختیار معامله رایج در بورس ایران، اختی ار فروش تبعی است. نماد بورسی مربوط به اختیار فروش تبعی با حرف ه آغاز می‌شود. (اختیار فروش تبعی فولاد: هفولا)

اما اختیار خرید تبعی رواج کمتری نسبت به اختیار فروش تبعی دارد و نماد معاملاتی آن با ظ آغاز می‌شود. (نماد اختیار خرید تبعی فولاد: ظفولا)

• نماد بورسی انواع صکوک (صکوک اجاره، مرابحه، منفعت و رهنی) با حرف "ص" شروع می‌شوند. (مثل صکوک اجاره، صفارس147) 
• اوراق مشارکت؛ مثل نماد بورسی مشهد971- این اوراق متعلق به شهرداری مشهد است.
• اوراق حق تقدم استفاده از تسهيلات مسکن؛  مثل اوراق مربوط به امتیاز مسکن مرداد 1399 با نماد معاملاتی تسه9905
• اوراق خزانه اسلامی معمولا به صورت اخزا همراه با یک عدد نوشته می‌شوند. مثل اخزا 914
• اوراق سَلَف موازی استاندارد: سميعا001
• نمادهای معاملاتی که در انتهای نام اصلی آن‌ها حرف "ح" قرار می‌گیرد، به معنی حق تقدم هستند. پس از اتمام زمان مورد نظر، حق تقدم مثل نماد معمولی در بازار معامله می‌شوند. 
• برای مثال نماد معاملاتی حق تقدم خرید سهام شرکت داروسازی کوثر، دکوثرح است. در رابطه با حق تقدم در مقاله‌ای جدا به‌طور کامل صحبت کرده‌ایم.

استفاده از نمادهای معاملاتی چه در بورس ایران، چه در بازار سهام آمریکا یا بازار رمزارزها و.... باعث می‌شود که افراد راحت‌تر به چیزی که در جستجوی آن هستند، برسند. 

برای مثال نماد معاملاتی سهام شرکت apple به صورت AAPL است. برای دیدن اطلاعات و نمودارهای مربوط به این شرکت کافی است AAPL را در سایت تریدینگ ویو جستجو کنیم.

پس می‌توان ادعا کرد که نمادهای معاملاتی در همه بازارهای مالی وجود دارند و باعث سرعت بخشیدن به روند معاملاتی شوند.