تحلیل آنچین (Onchain Analysis) چیست؟

بلاک‌چین و کریپتوها از سویی نوید حفظ حریم شخصی را به دوستداران خود می‌دهند و از سوی دیگر فناوری آن می‌تواند یکی از شفاف‌ترین بازارها باشد.

در تکنولوژی بلاک‌چین به شدت بر مواردی همچون سرعت و امنیت تأکید می‌شود، اما از سوی دیگر این تکنولوژی فضایی را ایجاد کرده که هر تراکنش قابلیت رصد داشته باشد و حسابداری غیرمتمرکز بر آن حاکم شود.

در بلاک‌چین ما می‌توانیم بفهمیم هر کیف پول چه مقدار بیت‌کوین در چه زمانی خریداری کرده و پس از آن آیا آن را هولد کرده یا خرج کرده است. این ویژگی باعث می‌شود که همه بتوانند به اطلاعات درون بلاک‌چین دسترسی داشته باشند. دسترسی به اطلاعات همزمان با مخفی بودن فضای بلاک‌چینی و حفظ هویت مخفی کاربران است. 

از این رو ما می‌توانیم با دسترسی به این داده‌ها فضای کلی بازار و وضعیت بیت کوین را رصد کنیم. اگر در بازارهای سهام کار کرده باشید؛ قطعاً با نکاتی همچون خروج و ورود پول هوشمند، خرید داغ، قدرت خریدار و فروشنده و... مواجه بوده‌اید.

خبر خوب اینکه حالا در بازار کریپتو به لطف جمع‌آوری و آنالیز داده‌های آنچین، فضایی فراهم شده و اندیکاتورهایی طراحی گردیده که با استفاده از آن‌ها می‌توانید نبض بازار را در دست بگیرید و بفهمید که بزرگان بازار همچون نهنگ‌ها، ماینرها و صرافی‌ها در چه وضعیتی قرار دارند.

داده‌های درون زنجیره‌ای یا آنچین دیتا

داده‌های درون زنجیره‌ای یا آنچین دیتا onchain-data به همه اطلاعاتی گفته می‌شود که در بلاک‌چین ذخیره می‌شود. این داده‌ها شامل سه بخش کلی هستند:

1. داده‌های مربوط به تراکنش‌ها: شامل آدرس کیف پول‌ها، مقدار ارزی که انتقال یافته است، موجودی کیف پول‌ها و...
2. داده‌های مربوط به بلوک‌ها: شامل فعالیت ماینرها، پاداش ارزهای دیجیتال و...
3. کدهای قراردادهای هوشمند: شامل کدهای مربوط به Dappها، بازی‌ها، داده‌های مربوط به پروژه‌های دیفای، پروژه‌های NFT و...

تاریخچه تحلیل آنچین

اولین شاخص آنچین در سال 2011 به دست آمد. شاخص Coin Days Destroyed یا CDD به بررسی مقدار زمان یا روزهایی اشاره داشت که یک کوین در کیف پول هولد شده بود. این‌گونه می‌توانستیم سن آدرس‌های شبکه بیت کوین را به دست بیاوریم.

تا سال 2018 پژوهش‌های بسیاری در مورد تحلیل داده‌های درون شبکه انجام گرفت و در این مدت شاخص‌های مهمی همچون NVT و MVRM به دست آمدند که به شدت مناسب تحلیلگران شد. در سال‌های اخیر نیز سایت‌های بسیاری در این زمینه فعال شدند و هر روز شاهد نوآوری‌ها، تحلیل‌ها و به دست آمدن شاخص‌های گوناگون در مورد پروژه‌های مختلف هستیم.

با همه این تفاسیر اما هنوز تحلیل آنچین جوان است و بسیاری از اندیکاتورهای آن ممکن است با تغییراتی در آینده مواجه شود.

تحلیل آن‌چین

با اطلاعاتی که از داده‌های درون زنجیره‌ای به دست آمد، تحلیل گران و معامله گران به جهان جدیدی از تحلیل دست یافتند که به آن تحلیل آنچین گفته می‌شود. در این تحلیل به رصد بازیگران و وضعیت کیف پول و آدرس‌ها می‌پردازیم و می‌توانیم سنتیمنت بازار(روان‌شناسی بازار) و نحوه عملکرد ماینرها و نهنگ‌ها را بررسی کنیم و همزمان با آن‌ها دست به معامله بزنیم.

در تحلیل آنچین با شاخص‌ها، نمودارها و اندیکاتورهای گوناگونی رو به رو می‌شویم که هر کدام توانایی بررسی بخشی از دیتاهای آنچین را دارند. البته تحلیل آنچین برای طولانی‌مدت و تایم فریم‌های بالاتر خوب است و در تایم‌های پایین شاید خیلی کارایی نداشته باشد.

مثال یک تحلیل آنچین

در سایت کریپتوکوانت شما می‌توانید تحلیل‌های زیادی از نویسندگان رسمی آن پیدا کنید که نمودارها را تحلیل می‌کنند. در زیر یک نمونه تحلیل آنچین با توجه به شاخص.... و تحلیل نویسنده آورده شده است:

در این نمودار که توسط یک تحلیلگر سایت کریپتوکوانت بررسی شده است، میزان ورودی و خروجی بیت کوین به صرافی‌ها و تأثیر آن‌ها بر قیمت احتمالی بیت‌کوین در آینده نوشته شده است. طبق چارت مشخص می‌شود که تقاضای بیشتری برای بیت‌کوین نسبت به فاز نزولی قبلی در صرافی‌ها وجود دارد.

معیار Exchange netflow یا جریان خالص ورودی به صرافی‌ها، تفاوت بین ورودی و خروجی بیت‌کوین به صرافی‌ها را نشان می‌دهد. (ورودی – خروجی= جریان خالص)

با توجه به این نمودار می‌توان متوجه شد که یا مردم نسبت به صرافی‌ها اعتماد کمتری پیدا کرده‌اند و احتمال ورشکستگی آن‌ها را بالا می‌دانند که بیت کوین‌های خود را خارج می‌کنند و یا اینکه به دنبال هولد کردن بیت کوین هستند که در هر دو حالت تأثیر خوبی می‌تواند بر روند قیمت بیت کوین و افزایش آن داشته باشد.

شبکه‌های تحلیل آنچین

برای اینکه تحلیل آن‌چین به دست بیاید ما با دو شبکه متفاوت رو به رو هستیم که هر کدام به شیوه خود کار می‌کنند.

مدل UTXO (خروجی تراکنش خرج‌نشده یا باقی‌مانده)

این مدل شبکه که در بیت کوین و شبکه‌های شبیه به آن استفاده می‌شود به ردگیری و جا به جایی پول‌های مختلف در شبکه می‌پردازد. این کار با حسابداری از کیف پول‌های ارز دیجیتال می‌گیرد، به ثمر می‌نشیند. 

در این روش میزان بیت کوین‌های خرج شده و خرج نشده در هر کیف پول محاسبه می‌شود و مشخص می‌شود که چه مقدار بیت کوین از چه تاریخی در کیف پول باقی مانده است.

این‌گونه متوجه می‌شویم که کدام نهنگ‌ها سال‌ها به کیف پول خود دست نزده‌اند و به خواب رفته‌اند. همچنین مقدار واریزهای سنگین از کیف پول آنها به صرافی‌ها به دست می‌آید.

شبکه‌های مبتنی بر حساب

این گروه شبکه‌ها که مهمترین آن‌ها اتریوم است شبیه به بانک عمل می‌کنند. در این گروه حسابداری به بررسی مقدار سرمایه قفل شده، گس‌فی (کارمزد شبکه) پرداخت شده و جا به جایی کوین‌ها و توکن ها پرداخته می‌شود.

از آنجایی که بررسی همه این موارد و ارائه آن‌ها به صورت مستقیم برای آنالیز دیتا سخت است، از سرویس‌های جمع‌آوری داده برای به دست آوردن این شاخص‌های اساسی این پروژه‌ها استفاده می‌شود.

سایت‌های مشهور تحلیل آنچین

در سال‌های اخیر سایت‌های گوناگونی در زمینه تحلیل آنچین به کار پرداخته‌اند اما سه سایت در بین آن‌ها از شهرت و کارایی بیشتری برخوردار هستند:

کریپتوکوانت Cryptoquant

سایت cryptoquant.com در دو بخش گوناگون به ارائه اندیکاتورها و شاخص‌های مختلف می‌پردازد. در بخش رایگان تعداد زیادی اندیکاتور و شاخص وجود دارد که به فعالیت ماینرها، نهنگ‌ها و صرافی‌ها اختصاص دارد.

در بخش رایگان نیاز است تا بتوانید با دانش کافی به تحلیل نمودارها بپردازید و از آن‌ها برای معاملات خود بهره‌مند شوید. علاوه بر این، در بخش پریمیوم نیز می‌توانید به تعدادی اندیکاتور پیشرفته دسترسی پیدا کنید که حتی می‌توانند برای شما مبنای معامله قرار گیرند.

گلسنود Glassnode

گلسنود با آدرس glassnode.com در ارائه داده‌های گوناگون آنچین بسیار مشهور است و شاخص‌های بسیاری در این سایت پیدا می‌شود. با این حال اکثر شاخص‌ها نیاز به اکانت پرمیوم دارد که باید به صورت ماهیانه یا سالانه برای آن‌ها پرداخت داشته باشید. معمولاً گلسنود برای افراد حرفه‌ای توصیه می‌شود و اکثراً از گزارش‌های هفتگی و ماهانه گلسنود استفاده می‌کنند.

سنتیمنت Santiment

اگر باز هم نیاز به داده‌های آن‌چین بیشتری داشتید می‌توانید به سایت سنتیمنت هم رجوع کنید. این سایت به آدرس santiment.net دارای معیارهای خاص خود است و اشتراک آن در چند سطح تعریف شده است.

جمع‌بندی

تحلیل آنچین موافقان و مخالفان خود را نیز دارد. از مخالفان می‌توان به تکنیکالیست‌ها اشاره کرد که معتقدند آن‌چه در تحلیل آنچین به وقوع می‌پیوندد، قابل اعتماد نیست و نمودارها به ما همه چیز را می‌گویند. در مقابل اما فاندامنتالیست‌ها به شدت بر روی تحلیل آن‌چین تأکید دارند و برای معاملات خود یکی از معیارهای مهم را همین دیتاهای درون زنجیره‌ای قرار می‌دهند.

در جامعه کریپتو نیز طرفداران بخش امنیت کریپتوکارنسی و پرایوسی کوین‌ها معتقدند که این دیتاها می‌تواند داده‌های کاربران را فاش کند و از این رو با اهداف اولیه ارزهای دیجیتال منافات دارد و باید راهکارهایی پیدا شود تا جلوی نشر این گروه اطلاعات گرفته شود.

اما در مقابل دیگران از این دیتاها حمایت می‌کنند و معتقدند که بازار کریپتو نباید مثل هندوانه دربسته باشد، بلکه باید شفافیت لازم را در مواقع مورد نیاز داشته باشد.

به طور کلی می‌توان گفت داده های درون زنجیره‌ای توانسته‌اند راه خودشان را در سال‌های اخیر باز کنند و پروژه‌های بسیاری در این زمینه فعال شده‌اند. با این حال استفاده اتریوم از لایه‌دوم یا وجود شبکه لایتنینگ در بیت کوین می‌تواند منجر به تغییراتی در این دیتاها و دسترسی سخت‌تر به آن‌ها شود.

ضمن اینکه صرفاً دیتاهای آنچین نمی‌توانند مبنای معاملات ما باشند و باید دنبال تأییدیه‌های دیگری همچون تکنیکال و فاندامنتال نیز باشیم. البته برای افرادی که با تایم فریم‌های خیلی پایین نیز کار می‌کنند، این گروه داده‌ها کاربرد کمتری دارند.

با همه این تفاسیر اگر به دنبال شناخت و فهم عمیق‌تر نسبت به بازار کریپتو و همچنین عوامل تأثیرگذاری همچون رفتار نهنگ‌ها و ماینرها هستید، حتماً مطالعه در مورد تحلیل آنچین را دنبال کنید.