کلمه دَپس (Dapps) مخفف عبارت Decentralized applications و به معنی نرمافزارهایی است که بهصورت غیر متمرکز اداره میشوند. بعد از پیدایش بلاکچین و بهکارگیری آن بهعنوان یک تکنولوژی در صنعتهای مختلفی نظیر پرداخت و...، جهان دچار تحولی عظیم شده است. پیدایش ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز به دنیا نشان داد که سطح جدیدی از شیوه اعتماد در تجارت شکل گرفته است که دیگر مردم به سیستمهای قدیمی و سنتی اعتماد زیادی ندارند.
برنامههای با سرور متمرکز (centralized applications)
بهطور معمول بیشتر نرمافزارها بهصورت متمرکز اداره میشوند (centralized applications). اکثر نرمافزارهایی که در گوشی همراه یا رایانه شخصی خود نصب میکنیم، به یک سرور (server) مرکزی وصل هستند که تمامی اطلاعات کاربران و دیتاهای اپلیکیشن، در آن سرور ذخیره میشود. خوب ایراد این سیستم کجاست؟

بیایید طور دیگری به موضوع نگاه کنیم. اگر در دوران مدرسه ما میتوانستیم به دفتر نمرات معلممان دسترسی پیدا کنیم، میتوانستیم تمامی اطلاعات آن را سرقت کنیم و یا نمرات را دستکاری کنیم. ایراد برنامههای متمرکز هم دقیقا همین است. یعنی کسی که به این سرور دسترسی پیدا کند، امکان تغییر دیتاها یا سرقت و پخش آنها را نیز دارد.
پیدایش برنامههای با سرور گسترش یافته (Distributed Server)
ایراد سرورهای متمرکز باعث شد تا توسعه دهندگان برنامهها، از سرورهای خود چند نسخه پشتیبان تهیه کنند و بهجای اینکه تنها یک سرور داشته باشند، از چند سرور استفاده کنند. به این ترتیب شبکه سرور گسترش یافته (Distributed Server) را به دنیا معرفی کردند. مزیت این نوع سیستم نسبت به حالت متمرکز این بود که امنیت بیشتری داشت.

با آمدن این سیستم، دیگر کار هکرها سختتر شد. دقیقا مشابه اینکه معلم، چند نسخه از دفتر نمرات تهیه میکرد و نمرات نهایی دانشآموزان را بهصورت رمزنگاری شده در چند دفتر نمرات قرار میداد. با اینکار دیگر کسی نمیتوانست با دسترسی به یک دفتر، نمرات را تغییر دهد یا اطلاعات آنها را به سرقت ببرد. حتی اگر یکی از دفاتر را دستکاری میکردند، بازهم با مقایسه آن با دیگر دفترها مشخص میشد.
اما نگهداری از چنین سیستمی سخت و پرهزینه است. ضمن این که باز هم امکان سرقت یا دستکاری در اطلاعات وجود دارد. زیرا هنوز معلم با دسترسی خود میتواند اقدام به دستکاری دیتاها یا پخش آنها کند. پس این نوع سیستمها نیز در نهایت نمیتوانند اعتماد کامل را برای مخاطب ایجاد کنند. جالب است بدانید که سیستمهای حسابداری کنونی دنیا هم به همین شکل اداره میشوند. لذا دلیل اختلاسها و فسادهای مالی در دنیای امروز هم وجود چنین ایرادی است.
بلاکچین وارد میشود
اما با پیدایش بلاکچین و مفهوم غیرمتمرکز، همه چیز تغییر کرد. فرض کنید معلم دفتر نمرات خود را به بینهایت نسخه تقسیم کند و یک نسخه رمزنگاری شده از آن را در اختیار کل دنیا قرار دهد. به این ترتیب دیگر خود او هم قادر به دستکاری در این دفتر نخواهد بود. زیرا متغیر دستکاری شده، در سیستم مردود شناخته شده و خود به خود حذف خواهد شد. به این نوع سیستم اصطلاحا غیرمتمرکز میگویند و برنامههایی که براساس چنین سیستمی به دنیا عرضه میشوند نیز برنامههای غیرمتمرکز یا اصطلاحا دپس (Dapps) گفته میشود.

لزوم ایجاد برنامههای دپس (Dapps)
امروزه از نوع سیستم غیرمتمرکز در تولید اپلیکیشنهای دپس (Dapps) مختلفی استفاده میشود. درواقع این برنامهها بهصورت غیرمتمرکز اداره میشوند و دیگر سرور مشخصی برای نگهداری اطلاعات شما وجود ندارد. اطلاعات در این سیستم بهصورت رمزنگاری شده و در سرورهای زیادی نگهداری میشوند که به آنها اصطلاحا نود (Node) گفته میشود.
حتما شنیدهاید که مارک زاکربرگ (مالک فیسبوک) به اتهام افشای اطلاعات خصوصی کاربران، پایش به دادگاه کشیده شد. جالب است بدانید که اگر سیستم سرورهای فیسبوک بهصورت دپس (Dapps) و روی شبکه بلاکچین اداره میشد، شاید دیگر هیچوقت شکایتی از زاکربرگ هم مطرح نمیشد.

درعکس فوق میتوانید تفاوت نوع توزیع در سیستمهای متمرکز، گسترده و غیر متمرکز را باهم ببینید.
اگر مطلب فوق برایتان مفید بوده لطفا آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.