مربع گن چیست؟

مربع 9تایی گن یکی از پیشرفته‌ترین و در عین حال پیچیده‌ترین سیستم‌های معاملاتی جهان است که توسط معامله گران بسیاری در دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مربع گن توسط ویلیام دلبرت گن (William Delbert Gann) یکی از مغزهای متفکر بازارهای مالی که دارای روش‌های گوناگونی برای تحلیل بازار است، طراحی شده و در طول سالیان مختلف مورد استفاده معامله گران قرار گرفته است. آقای گن به فردی با هوش و ذکاوت بسیار و نویسنده‌ای پر کار مشهور است که توانست ثروت زیادی در وال استریت کسب کند.

برای اینکه بفهمیم مربع گن چیست و چگونه کار می‌کند، بهتر است در ابتدا کمی با سازنده این مربع آشنا شویم که از کجا به فکر ساخت این مربع افتاد و چگونه آن را طراحی کرد؟ تا به رمز و رازهای آن پی ببریم.

ویلیام دلبرت گن خالق مربع 9تایی

ویلیام دلبرت گن به مدت 45 سال در بورس آمریکا و بازارهای بین‌المللی فعال بود و به همین دلیل به شدت بر روی بازارهای مالی تسلط داشت. آقای گن در ابتدا با امواج الیوت آشنا می‌شود و به شدت به آن علاقه پیدا می‌کند به دلیل اینکه معتقد بود، بازارهای مالی در اثر امواج گوناگون حرکت می‌کنند و این امواج هستند که به خوبی نشان‌دهنده وضعیت بازار هستند.

از طرف دیگر آشنایی با سبک‌های معاملاتی مرتبط با فیبوناچی موجب شد تا آقای گن به مباحث ریاضی و استفاده از اعداد گوناگون در سیستم‌های معاملاتی علاقه‌مند شود. این موضوع موجب شد تا ویلیام دلبرت گن به مطالعه علوم قدیم به ویژه ریاضیات باستان روی بیاورد و در آنجا به دنبال ریشه‌های این علوم باشد.

آقای گن معتقد بود که یک سیستم معاملاتی درست باید همزمان بحث قیمت و زمان را با هم در نظر بگیرد و به همین دلیل به موضوع زاویه علاقه‌مند شد و اینکه چگونه اعداد و چارت می‌تواند زوایایی بسازند که به خوبی در سیستم‌های معاملاتی مورد استفاده قرار بگیرند.

در طول سال‌ها تجربه‌ای که آقای گن از معامله‌گری در بازارهای مالی به دست آورد، چندین روش را توانست طراحی کند که از جمله آن‌ها نمودار مکانیکی، گن فن، گن باکس، مربع 9تایی و آسترولوژی مالی است. نقطه مشترک همه این روش‌ها استفاده از مبحث زوایا و استفاده از درجه برای به دست آوردن خطوط حمایت و مقاومت بود.

آقای گن به طور کلی شخصیتی مرموز و در عین حال عمیق بود که با نگارش کتاب‌های گوناگون به ارائه روش‌های خود پرداخت. با وجود اینکه روش‌های ویلیام دلبرت گن توانسته اعتبار بسیاری کسب کند و افراد زیادی را به خود جذب کند اما منتقدانی نیز دارد.

عموم منتقدان معتقدند که آقای گن روش‌هایی ایجاد کرده که به موارد انتزاعی و خارج از بازار ارجاع می‌دهند و همچنین پیچیدگی آن موجب می‌شود تا زمان زیادی از معامله گران گرفته شود. با همه این تفاسیر اما در حال حاضر پیروان روش‌های گن در بازار زیاد هستند و معامله گران و سرمایه‌گذاران بر اساس نیازهایی که دارند از روش‌های آن استفاده می‌کنند.

الفبای مربع گن

مربع گن به شکل ساده دارای اعدادی است که عدد 1 در مرکز و دورتا دور آن اعداد دیگر قرار گرفته است. گفته می‌شود مربع گن از مصر باستان و ریاضیدانان آن به ارث رسیده و در نتیجه می‌تواند یکی از بزرگترین دستاوردهای بشری باشد.

اگر مربع گن را از بالا ببینید و عدد یک را به سمت بالا بکشید به صورتی که بقیه مربع به صورت پلکانی دربیاید، متوجه می‌شوید که یک هرم ایجاد شده است. مصریان باستان بر اساس همین اعداد به طراحی اهرام مصر پرداختند و یکی از اسرار اهرام مصر نیز در همین اعداد است.

این اعداد با توجه به دنباله‌های عددی مثلثی و مربعی شکل گرفته‌اند که در متون ریاضی قدیم به خوبی به آن‌ها پرداخته شده و حتی ابوریحان بیرونی نیز در کتاب‌های خود به آن‌ها اشاره کرده و در مورد آن‌ها مباحث مفصلی دارد.

مربع گن که به صورت گسترش یافته با اعداد بسیاری عموما نشان داده می‌شود، در قلب خود عدد 1 را دارد که دور تا دور آن اعداد 2 تا 9 قرار دارند. به عبارتی اعداد 2 تا 9، عدد 1 را محاصره کرده‌اند. و به صورت یک چرخه می‌توان این موضوع را مشاهده کرد. سایر اعداد نیز دوباره به دور اعداد داخلی پیچیده‌اند و در نتیجه یک هزارتویی از اعداد تشکیل شده است.

در مربع گن می‌بینیم که اعداد در جهت عقربه‌های ساعت می‌چرخد و پس از اینکه یک چرخه یا بهتر بگوییم 360 درجه این اعداد گردش کردند، عدد جدید در کنار آخرین عدد خلق می‌شود. کافی است یک بار با چشمانتان روند اعداد را طی کنید تا متوجه این شوید که چگونه از عدد 2 تا 9 حرکت می‌کنیم و سپس در کنار عدد 9 می‌بینیم که عدد 10 قرار می‌گیرد و دوباره یک چرخش 360 درجه‌ای شروع می‌شود و سپس به عدد 25 می‌رسیم که در کنارش عدد 26 قرار می‌گیرد.

به این حرکت‌های 360 درجه‌ای اصطلاحاً پله گفته می‌شود، یعنی یک پله جریان اعداد به بالا رفته یا به پایین حرکت کرده است. البته زمانی که در مربع گن گفته می‌شود که عدد (پله) بالای مثلاً عدد 15 را پیدا کنید در زاویه 180 درجه ممکن است در همان ردیف باشد که می‌شود عدد 23. اما اگر بخواهیم عدد پایین عدد 15 را در زاویه 180 درجه پیدا کنیم می‌شود عدد 8.

همانطور که متوجه شدید، ما با دو جزء رو به رو هستیم. اول عدد و دوم زاویه. چراکه سیکل‌های بازار و تغییراتی که در یک سهم یا کامودیتی رخ می‌دهد طبق نظر آقای گن بر اساس سیکل‌های مختلف ایجاد می‌شود.

مبحث زوایای گن

ویلیام دلبرت گن به دلیل توجه به زوایا به شدت مشهور است و معتقد است که باید به خوبی زوایای گوناگون را در روندهای بازار در نظر گرفت. زوایای مهم از نظر آقای گن عبارتند از 45، 90، 120، 180، 270 و 360.

این زوایا به خوبی می‌توانند نقاط چرخش بازار را نشان دهند و اگر کسی به این زوایا توجه کند می‌تواند در شناخت نقاط حمایت و مقاومت و ایجاد یک سیستم معاملاتی مالی به خوبی عمل کند.

اگر به مربع گن دوباره نگاهی بیندازیم، متوجه می‌شویم که می‌توانیم این زوایا را روی این مربع بیندازیم و بر اساس آن به بررسی و تعیین اعداد روی مربع کنیم. یعنی می‌توانیم به عنوان مثال بر اساس عدد 16، زوایای مختلفی را پیدا کنیم که زاویه 90 درجه آن می‌شود 20 و زاویه 180 درجه آن می‌شود 25 و زاویه 360 درجه آن می‌شود عدد 36.

برای این کار یک فرمول نیز نیاز داریم که در اینجا فرمول آن را هم توضیح می‌دهیم که چگونه چنین اتفاقی می‌افتد و ترتیب اعداد با چه منطقی با همدیگر قرار گرفته‌اند.

در بسیاری از مواقع مربع گن به ابزاری برای رسیدن به ریشه دوم اعداد (جذر بر مبنای 2) یاد می‌شود. همین موضوع موجب شد تا کارشناسان دیگر همچون نورمن فوس بک نیز بر روی مربع گن کار کنند و به رموز آن بپردازند.

حالا بیاییم در مورد ریشه دوم و محاسبه زاویه 360 درجه عدد 17 توجه کنیم. اگر بخواهیم عدد نتیجه را به دست بیاوریم نیاز است تا جذر عدد 17 را در ابتدا محاسبه کنیم که عدد 4.123 می‌شود.

حالا عدد به دست آمده را به اضافه 2 می‌کنیم که می‌شود عدد 6.123 و آن را گرد می‌کنیم که می‌شود 6. حالا عدد را به توان دو می‌رسانیم و عدد 36 به دست می‌آید. اگر به مربع دقت کنید دقیقاً عدد 36 بالای 17 قرار دارد یعنی یک دور کامل گذشته است.

به عدد 2 که به ریشه دوم اضافه می‌شود، "فاکتور تبدیل درجه" می‌گویند. حالا اگر بخواهیم سایر درجه‌ها را به دست بیاوریم باید از اعداد دیگر استفاده کنیم که در جدول زیر قرار گرفته است.

حالا بیاییم و دوباره فرمول را بنویسیم و عدد را به دست بیاوریم.

این بار هم روی همان عدد 17 پیش می‌رویم ولی می‌خواهیم زاویه 180 درجه را انتخاب کنیم. همچون مساله قبلی، جذر آن را به دست می‌آوریم که عدد 4.123 می‌شود و چون می‌خواهیم 180 درجه را به دست بیاوریم عدد 1 را به آن اضافه می‌کنیم که می‌شود عدد 5.123. سپس آن را گرد می‌کنیم و در نهایت به توان دو می‌رسانیم که عدد 25 به دست می‌آید. حالا اگر به جدول نگاه کنید عدد 25 را درست در زاویه 180 درجه عدد 17 می‌بینید.

این کارکرد شگفت‌انگیز اعداد در مربع گن شاید در ابتدا به شدت عجیب و حیرت‌آور به نظر بیاید اما در ادامه به خوبی می‌بینیم که هیچ نکته مبهمی وجود ندارد و می‌توان به خوبی به آن‌ها دست یافت. کافی است این فرمول را برای هر کدام از اعداد به کار ببرید تا متوجه دقت آن شوید.

استفاده از قیمت‌های نمودار در مربع گن

حالا نکته این است که چگونه زوایای قیمت‌های مختلف را در مربع گن به دست بیاوریم. اولین سؤال هم این است که کدام قیمت را باید در نظر گرفت؟ قیمت بسته شدن کندل یا بالاترین و پایین‌ترین قیمت؟ توصیه‌ای که معامله گران مربع گن دارند این است که حداقل با دو قیمت باید به بررسی وضعیت بازار پرداخت.

زمانی که بازار صعودی است باید قیمت بالا و قیمت بسته شدن را استفاده کنیم و هنگامی که بازار نزولی است باید قیمت پایین و بسته شدن را در نظر بگیریم. بر این اساس دقیق‌تر به عددی که در بازار می‌خواهیم، می‌رسیم.

حالا برای به دست آوردن حمایت و مقاومت باید عددی که می‌خواهیم را روی نمودار انتخاب کنیم و آن را در فرمول‌هایی که داریم قرار دهیم. در ابتدا بهتر است فرمول را به صورت خلاصه بنویسیم:

F=فاکتور
N=قیمت
(N+F)2, (N-F)2

اکنون به سراغ سهم ایران خودرو می‌رویم و عدد 205 تومان را به عنوان یک خط حمایت و مقاومت قوی در نظر می‌گیریم. در ادامه زاویه 90، 180، 270 و 360 درجه آن را به دست می‌آوریم که با توجه به فرمول بالا به ترتیب می‌شود: 225، 240، 256 و 272.

اکنون ما مقاومت‌های پیش روی سهام ایران خودرو را به دست آوردیم البته نیاز است تا اگر قیمت بسته شدن یا همان آخرین قیمت را محاسبه می‌کنیم در نظر داشته باشیم که بالاترین قیمت یا پایین‌ترین قیمت را نیز به دست بیاوریم و سپس به برنامه‌ریزی برای سیستم محاسباتی خود بپردازیم.

همچنین در نظر بگیرید که در کدام تایم فریم می‌خواهید به بررسی بازار بپردازید و از همان استفاده کنید چراکه مربع بر اساس همان تایم فریم به شما جواب می‌دهد. البته توصیه می‌شود که از تایم فریم‌های خیلی پایین برای مربع استفاده نکنید و بیشتر به بررسی نمودارهای روزانه، هفتگی و ماهانه بپردازید.

سه رقمی کردن عدد و زوایای مهم

برای کار کردن با مربع گن نیاز است تا اعدادی که بر اساس آن‌ها نقاط حمایت و مقاومت را پیدا می‌کنیم سه رقمی باشند. بنابراین ممکن است در بازارهایی مثل کریپتو و سهام با اعداد بزرگ‌تر و کوچک‌تر رو به رو شویم. به عنوان مثال قیمت بیت‌کوین چند هزار دلار باشد یا ارزهای کوچک با قیمت‌های بسیار پایین معامله شوند. همچنین اعداد چهار رقمی و پنج رقمی نیز در بازار بورس نیز زیاد هستند.

برای این کار نیاز است تا اعداد را سه رقمی کنیم. در این راستا عدد را ضربدر 10، 100 یا 1000 می‌کنیم و یا اینکه تقسیم بر این اعداد می‌کنیم تا عدد سه رقمی به دست بیاید. همچنین اگر عددی داشتیم که با یک اعشار بود به عنوان مثال 56.32 باید آن را ضربدر 10 کنیم تا عدد 563 به دست بیاید.

مبحث سه رقمی کردن یکی از مباحث پایه مربع گن محسوب می‌شود که برای کار با آن مورد نیاز است. همچنین در مورد زوایا نیازی نیست که زوایای کوچک و با اعداد عجیب و غریب را بخواهید بر اساس مربع به دست بیاورید. تنها کافی است مضرب‌های زاویه‌های مهم را در یاد داشته باشید و بر اساس فاکتورهایی که دارد، اعداد لازم را به دست بیاورید.

در میان معامله‌گران اختلاف‌نظر پیرامون زوایا وجود دارد و بعضی زوایای مضرب 45 درجه یعنی 45، 90، 135، 180 و... را در نظر می‌گیرند و برخی دیگر بر مضرب 60 تأکید دارند و زوایای 60، 120، 180 و... را اصل قرار می‌دهند. شما نیز بر اساس استراتژی خود می‌توانید این اعداد را انتخاب کنید، اما دو زاویه بسیار مهم یعنی 180 و 360 درجه را اصلاً از یاد نبرید. حتماً بر اساس تایم فریم روزانه یا تایم‌های بالاتر و با توجه پیوت‌هایی که دارید به پیش‌بینی خطوط حمایت و مقاومت بر اساس زوایای 180 و 360 بپردازید.

تبدیل قیمت یا زمان به درجه

یکی از دغدغه‌های آقای گن استفاده از درجه در بازارهای مالی بود. چراکه معتقد بود محورهای نمودار با یکدیگر همخوانی ندارند و باید نسبت به آن تجدید نظر کنیم. دلیل این صحبت ویلیام دلبرت گن این بود که محور ایگرگ در نمودار به میزان نوسان قیمت می‌پردازد و مبنای محاسبه آن ریال، دلار و اعداد مربوط به آن است.

اما در محور ایکس نمودار شاهد تغییرات بر حسب روز و سایر تایم فریم‌هایی هستیم که تریدر انتخاب می‌کند. این نسبت بر اساس زمان است. بنابراین تضادی بین زمان که 365 روز یا 24 ساعت است بر اساس مبنای تایم فریم با قیمت که می‌تواند پیپ یا دلار یا ریال باشد وجود دارد.

هنگامیکه ما به چارت نگاه می‌کنیم نسبت 1*1 در چارت حاکم است یعنی به ازای هر واحد قیمت یک واحد زمان در نظر گرفته شده است که مبنای هر کدام متفاوت است و از نظر آقای گن می‌تواند به نوعی کج‌فهمی از بازار منجر شود. پس باید این چارت 1*1 دارای معیاری مشترک باشد که از نظر گن، زاویه و درجه بود.

حال برای اینکه بتوانیم به یک معیار واحد برسیم باید قیمت و زمان را تبدیل به چیزی کنیم که در هر صورت تغییری ندارد. برای این کار آقای گن پیشنهاد داد که هر دو را تبدیل به درجه کنیم و برای این کار پیشنهاد داد که هر دو معیار تبدیل به مربع شوند.

درجه همیشه 360 درجه است و اگر بخواهیم به یک دایره نگاه کنیم هرچه این دایره بزرگ و کوچک شود باز هم تغییری در مقدار درجه آن رخ نخواهد داد. پس می‌توان درجه را به یک نسبت واحد برای همه در نظر گرفت و بر اساس آن رفتار کرد. مهم این است که درجه را می‌توان بر حسب زاویه در چارت نیز استفاده کرد.

بنابراین آقای گن روش‌هایی ارائه کرد که در آن‌ها به مربع کردن قیمت و زمان می‌پردازد و آن‌ها را تبدیل به درجه می‌کند. در اینجا ما فقط به یکی از آن روش‌ها اشاره می‌کنیم. در این روش هنگامی که یک کندل برگشتی ساخته می‌شود و ممکن است حس کنیم که در یک تغییر روند قرار داریم، باید به مربع کردن قیمت جاری با محدوده زمانی از نقطه برگشت قبلی بپردازیم.

اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه شامل این موارد است: قیمت در شروع روند، قیمت در کندل برگشتی، تعداد روزهای کاری و غیرکاری بین این دو کندل.

آقای گن برای استفاده راحت‌تر دیگران از روش‌های تبدیل قیمت و زمان به درجه یک جدول طراحی کرد و در آن تغییر درجات بر اساس زمان را قید کرد و برای همین کافی است تا صرفاً به این جدول رجوع کنید و اعداد را به دست بیاورید.

در حال حاضر شیت‌های اکسل و ماشین حساب‌هایی نیز بر اساس تئوری‌های گن طراحی شده که کار شما را ساده می‌کند. اگر در این مقاله بخواهیم به همه آن‌ها و ریز جزئیات تبدیل اعداد به درجه بپردازیم، بسیار طولانی می‌شود و بهتر است برای سیگنال گرفتن و کسب مهارت در مربع گن در کلاس‌های آموزشی این سبک شرکت کنید، چرا که هدف از این مقاله صرفا آشنایی با مربع گن است.

اگر عدد قیمت کوچک‌تر و بزرگ‌تر از سه رقم بود بهتر است آن را سه رقمی کنید و بعد پیش‌بینی لازم را انجام دهید.

اگر بخواهید خودتان قیمت و زمان را به درجه تبدیل کنید، می‌توانید از فرمول‌ها و روش‌های مختلفی استفاده کنید که در کتاب‌های آقای گن به آن‌ها پرداخته شده است اما اگر چشم و ذهن شما با جدولی که آقای گن برای شما ایجاد کرده آشنا شود و بتوانید از آن استفاده کنید بهتر می‌توانید در این زمینه عمل کنید و سریع‌تر به نتیجه می‌رسید.

البته این موضوع را در نظر داشته باشید که هیچگاه استفاده از مربع گن جای همه تحلیل‌ها را نمی‌گیرد و نمی‌توان آن را قطعی در نظر گرفت به ویژه در مورد مبحث زمان چراکه بازار ممکن است هر بار دارای تغییراتی باشد. اما استفاده از مربع گن می‌تواند به مثابه سیگنال یا تأییدیه برای تغییر روند و سیستم معاملاتی شما باشد. پس با احتیاط باید این روش را استفاده کرد.

در مورد مبحث زمان خود آقای گن از نمودارهای هفتگی استفاده می‌کرد اما شما می‌توانید از تایم‌فریم‌های پایین‌تر نیز استفاده کنید. با این حال در نظر داشته باشید که تایم فریم‌های پایین‌تر از 4 ساعت می‌تواند درصد خطای بیشتری داشته باشد چراکه نوسانات بیشتری نیز تجربه می‌کنند. همچنین ممکن است این تایم فریم‌های پایین زمان کافی به شما برای محاسبه درجه برای قیمت و زمان را ندهد و دچار ایراد شوید.

همچنین در نظر داشته باشید که باید در محاسبه زوایا و درجات به گرد کردن اعداد نیز اقدام کنید تا بتوانید به درجه صحیح برسید. البته این گرد کردن باید در حد 1 تا 3 درجه باشد و اگر 10 درجه اختلاف به وجود آمد، باید با دقت بیشتری به بررسی و محاسبه درجات بپردازید.

جمع‌بندی

همانطور که مطالعه کردید، مبحث مربع گن را نمی‌توان یک مبحث ساده تکنیکال در نظر گرفت بلکه نیاز است تا به مقدار زیادی مطالعه و تمرین کرد. به همین دلیل هم هست که شاید در بین معامله‌گران بازار سرمایه کمی مهجور است و بسیاری بر پیچیده بودن آن تأکید داشتند.

پس اگر مطالعه این مقاله برای شما کمی ابهام ایجاد کرد، اصلاً نگران نباشید چرا که مباحث آقای گن این خاصیت را دارد. برای درک بهتر روش‌های گن بهتر است از کندل شناسی‌های خاص او تا گن باکس و دیگر روش‌ها را به صورت یک پکیج آموزش ببینید تا بهتر متوجه فضای فکری او شوید.

چراکه این مباحث با یکدیگر در ارتباط هستند اما نیازی نیست که یک معامله‌گر از همه آن‌ها با هم استفاده کند.

با این حال اگر به دنبال سیستم‌های معاملاتی می‌گردید، مربع گن نیز می‌تواند یکی از این سیستم‌ها باشد که شاید متناسب با شخصیت و نحوه معامله‌گری شما باشد. برای اینکه مربع گن را آموزش ببینید باید حداقل یک دوره آموزشی آن را بگذرانید و بارها تمرین کنید تا به استادی در آن برسید.

ویلیام دلبرت گن از نخبگان بازار سرمایه محسوب می‌شود و روش‌های آن نیز دقت بالایی دارد. برای استفاده از مربع گن تا زمانی که در آن تسلط پیدا نکردید، معاملات سنگین انجام ندهید و حتماً در معامله‌گری خود مدیریت ریسک و سرمایه را در نظر بگیرید.

برای آشنایی بیشتر مقاله مدیریت سرمایه و ریسک چیست؟ را مطالعه کنید.