تصور کنید کیان یک دستگاه ماینر خریده و آن را در خانه روشن کرده است تا بیت‌کوین استخراج کند. چند هفته می‌گذرد اما کیان هیچ بیت‌کوینی به دست نمی‌آورد و از خودش می‌پرسد مشکل کجاست؟ دوستش به او می‌گوید: «تنهایی ماین نکن، برو توی استخر استخراج!». حالا کیان می‌خواهد بداند استخر استخراج چیست و چطور می‌تواند شانس خود را برای کسب درآمد از ماینینگ بالا ببرد. اگر شما هم مثل کیان کنجکاوید که مفهوم Mining Pool یا استخر ماینینگ را بدانید و یاد بگیرید چگونه بهترین استخر استخراج را انتخاب کنیم، این مقاله دقیقا برای شماست.
در ادامه به زبان ساده توضیح می‌دهیم که استخر استخراج چگونه کار می‌کند، چه مزایا و معایبی دارد و برای انتخاب بهترین استخر استخراج باید به چه نکاتی توجه کنید. پس اگر به دنبال افزایش درآمد ماینینگ خود هستید یا می‌خواهید با راهکاری مطمئن‌تر وارد دنیای استخراج ارزهای دیجیتال شوید، تا پایان این راهنما با ما همراه باشید.
استخر استخراج چیست؟ (تعریف Mining Pool)
استخر استخراج مجموعه‌ای از ماینرها (استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال) است که تصمیم می‌گیرند به صورت گروهی کار کنند و قدرت پردازشی دستگاه‌های خود را با هم ترکیب کنند. هدف اصلی از این کار، افزایش شانس حل کردن معمای ریاضی هر بلاک و کسب پاداش استخراج است. در استخراج ارز دیجیتال مثل بیت‌کوین، فقط اولین ماینری که جواب درست معما را پیدا کند پاداش بلاک را می‌گیرد. بنابراین اگر به تنهایی (استخراج انفرادی) ماین کنید، به‌خصوص با دستگاه‌های معمولی یا قدرت کم، احتمال اینکه شما آن ماینر خوش‌شانس باشید بسیار پایین است.
در یک استخر استخراج، همه مشارکت‌کنندگان مانند اعضای یک تیم ورزشی با هم همکاری می‌کنند. هر ماینر سهمی از معما را محاسبه می‌کند و نتیجه را (که به آن "Share" می‌گویند) به سرور استخر ارسال می‌کند. وقتی در مجموع این گروه موفق به پیدا کردن پاسخ معما و استخراج بلاک جدید شدند، پاداش (مثلا بیت‌کوین‌های تازه استخراج‌شده به‌علاوه کارمزدهای تراکنش‌ها) بین اعضای استخر تقسیم می‌شود. تقسیم پاداش معمولا بر اساس میزان مشارکت و قدرت پردازشی هر نفر انجام می‌شود. اگرچه سهم هر ماینر از پاداش کوچکتر از حالتی است که خود به تنهایی بلاک را پیدا کند، اما در عوض به دلیل موفقیت‌های پی‌در‌پی استخر، درآمد هر ماینر به صورت مستمرتر و با نوسان کمتر خواهد بود.
برای درک ساده‌تر، می‌توان استخر ماینینگ را به یک قرعه‌کشی یا لاتاری تشبیه کرد که گروهی از افراد بلیت‌هایشان را یکی می‌کنند تا شانس برنده‌شدنشان بیشتر شود؛ اگر برنده شدند، پول جایزه را میان خود تقسیم می‌کنند. استخر استخراج هم دقیقا چنین کاری می‌کند: شانس برنده‌شدن در رقابت استخراج را بالا می‌برد و در نتیجه به جای اینکه ممکن باشد ماه‌ها هیچ درآمدی نداشته باشید، هر روز یا هر هفته سهمی از پاداش به دست می‌آورید. امروزه اغلب ماینرهای خرد و خانگی حتما به یک استخر استخراج می‌پیوندند، چون بدون استخر عملا کسب درآمد معقول از ماینینگ غیرممکن شده است.
مزایای پیوستن به استخر استخراج
پیوستن به یک استخر ماینینگ فواید زیادی برای ماینرها به همراه دارد. در این بخش برخی از مهم‌ترین مزایای استخر استخراج را مرور می‌کنیم:
- افزایش شانس کسب پاداش: مهم‌ترین مزیت استخر این است که با ترکیب قدرت پردازش چندین ماینر، احتمال پیدا شدن بلاک جدید بسیار بیشتر می‌شود. در نتیجه اعضای استخر به‌طور منظم‌تر پاداش می‌گیرند. برای فردی که یک یا چند دستگاه محدود دارد، تنها راه منطقی برای دیدن نتیجه ماینینگ همین است که در قدرت پردازشی جمعی سهیم شود. اگر تک‌نفره کار کند شاید ماه‌ها هیچ بلوکی پیدا نکند، ولی در استخر تقریبا مطمئن است که طبق قدرتش هر روز یا هفته مقداری درآمد دارد.
- درآمد پایدارتر: همان‌طور که گفتیم استخر نوسان درآمد را کاهش می‌دهد. وقتی شما عضو استخر هستید، هر زمان که استخر بلوکی را استخراج کند سهم شما پرداخت می‌شود. این باعث می‌شود به جای یک jackpot بزرگ ولی خیلی نادر، درآمدتان ماهانه باثبات‌تر باشد. برای مثال ممکن است در استخر هر روز کمی بیت‌کوین دریافت کنید، در حالی که اگر تنها ماین کنید شاید یک سال هیچ چیز نصیبتان نشود و بعد یک دفعه یک جایزه بزرگ بگیرید. بسیاری از ماینرها درآمد مستمر و قابل پیش‌بینی را ترجیح می‌دهند، مخصوصا اگر روی پرداخت هزینه برق و خرج‌ها حساب کرده باشند.
- کاهش دشواری ورود برای تازه‌کارها: استخرهای استخراج مانع ورود را پایین می‌آورند. حتی اگر شما سخت‌افزار خیلی قدرتمندی نداشته باشید، باز می‌توانید با پیوستن به یک استخر سهم کوچکی از پاداش‌ها داشته باشید. مثلا فردی با یک دستگاه ASIC متوسط هم در استخر کسب درآمد می‌کند، در صورتی که همین دستگاه در حالت تکی شاید هیچ‌وقت شانسی برای دریافت جایزه نداشته باشد. بنابراین استخرها امکان فعالیت را برای ماینرهای کوچکتر فراهم می‌کنند و نوعی عدالت نسبی در کسب درآمد ایجاد می‌کنند.
- اشتراک دانش و منابع: معمولا در استخرهای بزرگ‌تر، ماینرها انجمنی تشکیل می‌دهند و تجربیات خود را به اشتراک می‌گذارند. مدیران استخر هم غالبا راهنماها و تنظیمات بهینه را در اختیار کاربران می‌گذارند. این اشتراک دانش به ویژه برای تازه‌کاران ارزشمند است؛ چون می‌توانند یاد بگیرند چگونه تنظیمات دستگاه، نرم‌افزار ماینینگ و خنک‌سازی را بهبود دهند. همچنین استخرهای معتبر معمولا سرورهای پایدار و حفاظت‌شده ارائه می‌کنند که به بهبود کارایی استخراج و کاهش قطعی‌ها کمک می‌کند.
به طور خلاصه، پیوستن به یک استخر استخراج باعث می‌شود شانس موفقیت شما در رقابت جهانی ماینینگ بسیار بیشتر شود، درآمدتان منظم‌تر گردد و با صرف انرژی و هزینه مشابه، نتیجه بهتری بگیرید. همین مزایا است که باعث شده امروز تقریبا تمامی استخراج‌کنندگان جزء (و حتی مزارع بزرگ) عضو یکی از استخرهای استخراج باشند.
معایب و چالش‌های استخر استخراج
در کنار مزایای قابل توجه، نباید از معایب و چالش‌های عضویت در یک استخر ماینینگ غافل شد. در این بخش به برخی از مشکلات و نکات منفی استخرهای استخراج اشاره می‌کنیم که دانستن آن‌ها پیش از شروع ضروری است:
- سهم‌بری از پاداش (کارمزد استخر): تقریبا همه استخرهای استخراج بابت خدمات خود یک کارمزد برمی‌دارند. این کارمزد معمولا بین ۱٪ تا ۳٪ از پاداش استخراج هر بلاک است. یعنی مثلاً اگر استخر بلاکی را استخراج کرد و ۶ بیت‌کوین پاداش گرفت، ۲٪ (معادل 0.12 BTC) را نزد خود نگه می‌دارد و باقی را میان ماینرها تقسیم می‌کند. در نتیجه درآمد خالص شما کمی کمتر از حالت استخراج انفرادی (بدون کارمزد) خواهد بود. البته بسیاری از ماینرها حاضرند این هزینه را بپردازند چون در عوض درآمد پایدار به دست می‌آورند. به هر حال، کارمزد استخر یکی از عوامل مهمی است که باید در انتخاب استخر در نظر داشته باشید و یک نکته منفی نسبی محسوب می‌شود.
- وابستگی و کنترل کمتر: وقتی عضو یک استخر می‌شوید، تا حدی کنترل فرآیند استخراج را به استخر و مدیر آن می‌سپارید. استخر تصمیم می‌گیرد که کدام تراکنش‌ها در بلاک قرار بگیرند، کدام کوین استخراج شود (در استخرهای چند‌ارزی)، و تنظیمات کلی استخراج چگونه باشد. همچنین اگر استخر به هر دلیلی دچار مشکل فنی شود یا مدیر آن رفتار ناعادلانه‌ای داشته باشد، شما مستقیما درگیر می‌شوید. برای مثال اگر سرورهای استخر قطع شوند، دستگاه‌های شما بیکار می‌مانند تا مشکل حل شود. بنابراین اعتماد به استخر و از دست دادن مقداری استقلال، از چالش‌های حضور در استخر است. (البته استخرهای معتبر تلاش می‌کنند خیلی شفاف و منصفانه عمل کنند تا اعتماد ماینرها حفظ شود.)
- ریسک تمرکز شبکه: یکی از نگرانی‌های کلان درباره گسترش استخرهای استخراج، تمرکز قدرت ماینینگ است. هرچه استخرهای بزرگ سهم بیشتری از قدرت کل شبکه را در اختیار بگیرند، شبکه ارز دیجیتال (مثلا بیت‌کوین) از حالت غیرمتمرکز فاصله می‌گیرد. در حالت بسیاری، اگر یک استخر یا مجموعه‌ای از استخرها بیش از ۵۰٪ قدرت شبکه را کنترل کنند ممکن است خطر حملهٔ ۵۱٪ پیش بیاید که امنیت شبکه را تهدید می‌کند. البته شبکه‌های بزرگ مثل بیت‌کوین تا کنون اجازه نداده‌اند چنین تمرکزی پایدار شکل بگیرد و ماینرها معمولا بین استخرها پخش می‌شوند. با این حال، از منظر فلسفه ارزهای دیجیتال، متمرکز شدن استخراج در چند استخر بزرگ یک نکته منفی محسوب می‌شود. برای یک ماینر منفرد، کافی است بداند که استخرهای خیلی بزرگ لزوما بهترین انتخاب نیستند؛ گاهی انتخاب یک استخر متوسط می‌تواند به عدم تمرکز شبکه کمک کند، هرچند درآمد شما تفاوت خاصی نخواهد داشت.
- تقلب یا خطای استخر: خوشبختانه موارد کلاهبرداری آشکار توسط استخرهای مشهور کم بوده است، اما نمی‌توان آن را محال دانست. مثلا اگر یک استخر نامعتبر را انتخاب کنید، ممکن است پاداش کامل شما را نپردازد یا آمار نادرستی از سهم‌ها ارائه دهد. همچنین استخرهای کوچک و جدیدتر ممکن است امنیت ضعیفی داشته باشند و هدف حملات هکری یا حملات DDoS قرار گیرند که باعث قطعی ماینینگ شود. به همین دلیل تاکید می‌شود که حتما استخری معتبر و باسابقه انتخاب کنید تا با چنین مشکلاتی روبه‌رو نشوید. در ادامه مقاله در بخش راهنمای انتخاب استخر، به این موارد بیشتر می‌پردازیم.
به طور خلاصه، بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف استخر این است که شما باید هزینه کارمزد بدهید و از حالت تک‌روی خارج شوید. همچنین موفقیت شما وابسته به عملکرد درست استخر و مدیران آن خواهد بود. با این حال بسیاری از این ریسک‌ها را می‌توان با انتخاب یک استخر خوب و معتبر به حداقل رساند. نکته مهم این است که چشم‌بسته و صرفا به طمع درآمد، وارد هر استخری نشوید و قبل از عضویت حتما تحقیق کنید.
اکنون که با مفاهیم استخراج ارز دیجیتال و استخر ماینینگ آشنا شدید، برای یادگیری بیشتر و حرفه‌ای‌تر شدن در این حوزه می‌توانید همین حالا در دوره‌های آموزشی تالاربورس، مجموعه‌ای از دوره‌های کاربردی و جامع در زمینه ارزهای دیجیتال و سرمایه‌گذاری، ثبت‌نام کنید.
چگونه بهترین استخر استخراج را انتخاب کنیم؟
حالا که با مفهوم کلی استخر استخراج و خوبی‌ها و بدی‌های آن آشنا شدیم، احتمالا این سوال برایتان پیش می‌آید که بهترین استخر استخراج کدام است و چطور باید از بین ده‌ها استخر کوچک و بزرگ یکی را برگزینیم. انتخاب درست استخر تاثیر مستقیمی بر درآمد و تجربه ماینینگ شما دارد. در این بخش یک راهنمای گام‌به‌گام برای انتخاب بهترین استخر ارائه می‌دهیم. کافی است نکات زیر را به دقت بررسی کرده و با توجه به اولویت‌های خودتان تصمیم بگیرید:
- اعتبار و خوش‌نامی استخر: اولین معیار، معتبر بودن استخر است. بررسی کنید استخر مورد نظر چه مدت سابقه فعالیت دارد و چه تعداد ماینر در آن عضو هستند. استخرهای بزرگ و باسابقه معمولا شهرت خوبی دارند و احتمال تقلب یا مشکلات مالی در آن‌ها کمتر است. در اینترنت نام استخر را جستجو کنید و تجربه‌های دیگر ماینرها را بخوانید. یک استخر معتبر باید شفاف عمل کند و سابقه پرداخت‌های منظم و بدون مشکل داشته باشد. برای مثال، استخرهایی مثل Slush Pool (براهین) یا F2Pool به دلیل قدمت و خوش‌نامی، سال‌هاست انتخاب اول بسیاری از ماینرها بوده‌اند.
- کارمزد استخر: همان‌طور که اشاره شد هر استخر درصدی از پاداش را به عنوان کارمزد (Fee) برمی‌دارد. میزان دقیق کارمزد را از وبسایت استخر پیدا کنید. اکثر استخرها کارمزدی در حدود ۲٪ دارند، ولی برخی کمتر (مثلا ۱٪) یا بیشتر (تا ۳٪) هستند. حتی تعدادی استخر خاص کارمزد صفر ارائه می‌دهند تا ماینر جذب کنند، اما باید دید در مقابل خدماتشان چگونه است. طبیعتا کارمزد کمتر بهتر است، ولی مراقب باشید فریب کارمزد بسیار پایین را نخورید؛ چون گاهی استخرهای تازه‌کار برای تبلیغ، کارمزد صفر می‌گذارند اما ممکن است پایداری یا اعتبار کافی نداشته باشند. پس کارمزد را در کنار سایر فاکتورها در نظر بگیرید.
- روش پرداخت پاداش (PPS یا PPLNS و ...): استخرهای استخراج از روش‌های مختلفی برای تقسیم پاداش استفاده می‌کنند. دانستن این روش‌ها به شما کمک می‌کند درآمدتان را پیش‌بینی کنید:
- برخی استخرها Pay Per Share (PPS) هستند؛ یعنی به‌محض اینکه شما یک سهم (Share) معتبر ارسال کنید، یک مبلغ ثابت به شما می‌پردازند. در این روش حتی اگر استخر بلاکی پیدا نکند، شما بابت سهم‌هایی که ارسال کرده‌اید پول می‌گیرید. مزیت PPS، درآمد کاملا پایدار و تضمینی است؛ ولی معمولا کارمزد PPS کمی بالاتر است چون استخر ریسک عدم پیدا شدن بلاک را می‌پذیرد.
- روش دیگر Pay Per Last N Shares (PPLNS) است. در این مدل، تنها وقتی بلاکی واقعاً استخراج شود پاداش میان ماینرها تقسیم می‌شود، آن هم بر اساس سهم‌هایی که در آخرین دوره (مثلا آخرین ۱۰۰۰ سهم) ارسال کرده‌اند. اگر استخر در بازه‌ای بلاکی پیدا نکند، ممکن است ماینرها هیچ دریافتی نداشته باشند. این روش درآمد را به شانس گره می‌زند و نوسانی‌تر است، اما کارمزد کمتری دارد.
- برخی استخرها هم ترکیبی از دو روش را به کار می‌گیرند (مثلا +PPS یا اصطلاحاتی مثل FPPS، PROP و ...). جزئیات اینها از حوصله این بحث خارج است، اما ایده کلی این است که قبل از عضویت، روش پرداخت پاداش استخر را مطالعه کنید. اگر دوست دارید درآمد ثابت روزانه داشته باشید، استخری با مدل PPS یا مشابه آن بهتر است. اگر با نوسان مشکلی ندارید و کارمزد کمتر می‌خواهید، مدل PPLNS هم می‌تواند مناسب باشد. خوشبختانه اطلاعات این روش‌ها معمولا در وبسایت رسمی استخرها ذکر شده است.
- اندازه و قدرت استخر: نگاهی به سهم استخر از قدرت پردازش شبکه (Network Hashrate) بیندازید. استخرهای بزرگ مثل انت‌پول (Antpool) یا Poolin سهم قابل توجهی از کل هش‌ریت شبکه بیت‌کوین را در اختیار دارند و به همین نسبت تقریباً هر چند دقیقه یک بلاک پیدا می‌کنند. بنابراین پرداخت‌ها در آن‌ها خیلی مکرر است. در مقابل استخرهای کوچکتر ممکن است هر چند ساعت یا چند روز یک بار بلاک بیابند و پرداخت انجام دهند. نکته اینجاست که در بلندمدت مقدار درآمد شما تقریبا مستقل از اندازه استخر خواهد بود (چون شانس کمتر استخر با سهم پاداش بیشتر شما جبران می‌شود)، اما توزیع زمانی درآمد فرق می‌کند. اگر می‌خواهید هر روز چند نوبت پرداخت داشته باشید، یک استخر بزرگ با بلاک‌های پی‌در‌پی انتخاب کنید. اگر صبر دارید و حتی ممکن است چند روز منتظر بمانید اما وقتی بلاک پیدا شد سهم بزرگ‌تری نصیبتان شود، استخرهای کوچکتر هم بد نیستند. از جنبه اعتماد هم گاهی تعداد زیاد ماینرها در یک استخر بزرگ نشان‌دهنده مورد اعتماد بودن آن است.
- حداقل میزان برداشت (Threshold): هر استخر یک حداقل آستانه پرداخت تعیین می‌کند. یعنی باید درآمد شما به یک مقدار مشخص برسد تا به کیف پولتان واریز شود. مثلا ممکن است یک استخر بگوید وقتی درآمد شما به ۰٫۰۰۵ BTC رسید، پرداخت انجام می‌شود. اگر کمتر باشد در حساب استخر نگه داشته می‌شود تا بعدا حد نصاب پر شود. برای ماینرهای خرد، هرچه این حداقل مبلغ پایین‌تر باشد بهتر است، چون سریع‌تر پولتان را دریافت می‌کنید. استخرهای معتبر معمولا آستانه‌های معقولی دارند (مثلا ۰٫۰۰۱ BTC یا ۰٫۰۰۵ BTC برای بیت‌کوین). حتما این مقدار را بررسی کنید تا پولتان مدت زیادی بلوکه نشود.
- سازگاری با سخت‌افزار و کوین موردنظر: همه استخرها از تمام ارزهای دیجیتال پشتیبانی نمی‌کنند. هر استخر معمولا الگوریتم‌های خاص یا کوین‌های محدودی را پوشش می‌دهد. برای مثال، یک استخر ممکن است مخصوص الگوریتم SHA-256 باشد (که شامل بیت‌کوین و بیت‌کوین‌کش است) و استخر دیگر الگوریتم Ethash (مخصوص اتریوم‌کلاسیک و ...). پس استخری را انتخاب کنید که از ارز دیجیتال موردنظر شما پشتیبانی کند. همچنین به نوع دستگاه ماینینگ خود توجه کنید؛ برخی استخرها برای ASICها بهینه شده‌اند و برخی برای GPU ماینینگ. البته اکثر استخرهای بزرگ امروزی انواع دستگاه‌ها را می‌پذیرند، ولی بهتر است قبل از ثبت‌نام راهنمای استخر را نگاهی بیندازید تا مطمئن شوید تنظیمات مربوط به دستگاه شما (مثلا نرم‌افزار ماینر) به خوبی توسط استخر پشتیبانی می‌شود.
- موقعیت سرور و اتصال شبکه: یک نکته فنی ولی مهم، فاصله جغرافیایی شما تا سرورهای استخر است. هرچه سرور استخر به شما نزدیک‌تر باشد (از نظر پینگ و شبکه)، ارسال و دریافت داده‌های ماینینگ سریع‌تر انجام می‌شود و احتمال تاخیر یا از دست رفتن سهم‌ها کمتر می‌شود. بسیاری از استخرهای بین‌المللی در نقاط مختلف دنیا سرور دارند؛ مثلا ممکن است یک استخر در آسیا، اروپا و آمریکا سرورهای جداگانه داشته باشد. برای ماینرهای ایران، معمولا سرورهای اروپا مناسب‌ترند. حتما بررسی کنید که استخر آدرس سرور با پینگ مناسب در اختیار شما قرار می‌دهد. علاوه بر این، یک اینترنت خیلی پرسرعت برای ماینینگ لازم نیست اما پایداری اتصال بسیار مهم است. استخر انتخابی شما باید سرورهای باثبات و بدون قطعی داشته باشد، و از طرفی شما هم باید اینترنتی داشته باشید که کمتر قطعی پیدا کند (حتی خیلی‌ها دو سرویس اینترنت موازی تهیه می‌کنند تا اگر یکی قطع شد دیگری فعال باشد). خلاصه اینکه اگر استخر مدنظر سابقه قطعی یا حملات DDOS داشته، در انتخابش مردد شوید.
- رابط کاربری و پشتیبانی: نکته آخر شاید به اندازه موارد بالا حیاتی نباشد، ولی در تجربه کاربری شما تاثیر دارد. به وبسایت یا نرم‌افزار استخر نگاهی بیندازید؛ آیا پنل کاربری واضحی برای دنبال کردن وضعیت ماینینگ و درآمد دارد؟ آیا پشتیبانی یا انجمن فعالی برای پاسخ‌گویی به سوالات کاربران ارائه شده است؟ یک رابط کاربری خوب به شما امکان می‌دهد لحظه‌به‌لحظه ببینید دستگاهتان چند سهم ارسال کرده، درآمد فعلی شما چقدر است، چه زمانی پرداخت بعدی انجام می‌شود و ... . اینها به مدیریت بهتر کار شما کمک می‌کند. همچنین اگر مشکلی پیش آمد (مثلا پرداخت شما انجام نشد)، وجود یک تیم پشتیبانی پاسخ‌گو در استخر غنیمت است. معمولا استخرهای معروف رابط‌های کاربرپسند و حتی اپلیکیشن موبایل دارند. در مقابل، استخرهای کوچک شاید فقط یک صفحه ساده با حداقل اطلاعات ارائه دهند.
با در نظر گرفتن این معیارها و سوالاتی که مطرح شد، می‌توانید استخری را انتخاب کنید که بیشترین تطابق با نیازها و شرایط شما را داشته باشد. مثلا ممکن است برای شما کارمزد کم مهم‌تر از همه چیز باشد، یا دیگری بگوید فقط با استخر قدیمی و معتبر کار می‌کنم حتی اگر کارمزدش بیشتر باشد. توصیه می‌شود یک چک‌لیست تهیه کنید و برای چند استخری که مدنظر دارید این موارد را مقایسه کنید. خوشبختانه منابع آنلاین بسیاری برای مقایسه استخرها وجود دارد و اغلب وب‌سایت‌های استخر نیز آمار و مشخصات خود را شفاف اعلام می‌کنند.
چند نمونه از استخرهای معروف دنیا
برای اینکه دید بهتری داشته باشید، در ادامه چند استخر استخراج مشهور را به اختصار معرفی می‌کنیم. این به معنی توصیه ویژه ما نیست، اما اینها جزو بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین استخرهای حال حاضر هستند:
- Antpool (انت‌پول): از بزرگ‌ترین استخرهای بیت‌کوین که توسط شرکت بیت‌مین (سازنده دستگاه‌های ASIC) اداره می‌شود. کارمزد انت‌پول حدود ۲٪ است و از روش‌های PPS و +PPLNS برای پرداخت استفاده می‌کند. سهم بسیار بالایی از توان شبکه بیت‌کوین (حدود ۱۵–۲۰٪) در اختیار این استخر است.
- F2Pool: استخری باسابقه تأسیس‌شده در سال ۲۰۱۳ در چین که چندین ارز مختلف (BTC, LTC, ETH**(۱)** و …) را پشتیبانی می‌کند. کارمزد F2Pool برای بیت‌کوین ۲٫۵٪ است و روش پرداخت PPS+ دارد. این استخر به پایگاه کاربران گسترده و رابط کاربرپسندش معروف است و تقریبا ۱۵٪ قدرت شبکه بیت‌کوین را در اختیار دارد.
- Slush Pool (اسلاش‌پول): اولین استخر استخراج بیت‌کوین در جهان (شروع فعالیت از ۲۰۱۰) که اکنون با نام Braiins Pool هم شناخته می‌شود. کارمزد معمول آن ۲٪ است و از روش امتیازی (Score) برای پرداخت بهره می‌برد. اسلاش‌پول به شفافیت و تاریخچه درخشانش شهرت دارد. سهم آن از شبکه حدود ۵–۱۰٪ است و بسیاری از ماینرهای قدیمی به دلیل اعتماد، هنوز از این استخر استفاده می‌کنند.
- ViaBTC: یکی دیگر از استخرهای بزرگ که حدود ۱۰٪ هش‌ریت بیت‌کوین را کنترل می‌کند. کارمزد ViaBTC حدود ۲٪ است و گزینه‌های مختلف پرداخت (PPS و PPLNS) را ارائه می‌دهد. این استخر نیز چند-ارزی است و برای بیت‌کوین‌کش، لایت‌کوین و ... نیز استخر جداگانه دارد. داشبورد حرفه‌ای و خدمات جانبی مثل صرافی داخلی، از ویژگی‌های ViaBTC است.
علاوه بر اینها، استخرهای معروف دیگری هم هستند (مثل BTC.com، Poolin، Foundry USA و...). Foundry USA در یکی دو سال اخیر به بزرگ‌ترین استخر بیت‌کوین تبدیل شده و سهمی بالای ۳۰٪ پیدا کرده است؛ البته این استخر عمدتا متمرکز بر آمریکای شمالی و صنعت‌گران بزرگ است و کاربران ایرانی کمتری در آن حضور دارند. نکته مهم این است که اسامی استخرهای برتر ممکن است در طول زمان تغییر کند (مثلا اتریوم دیگر قابل استخراج نیست(۲) و استخرهای آن جمع شده‌اند). بنابراین همیشه قبل از تصمیم‌گیری، جدیدترین اطلاعات را از منابع معتبر بررسی کنید.
اگر به دنبال مطالب آموزشی کوتاه و نکات روز دنیای کریپتو هستید، حتما صفحه اینستاگرام تالاربورس را دنبال کنید تا به‌روز بمانید و از محتوای رایگان بهره‌مند شوید.
نتیجه‌گیری
استخراج ارز دیجیتال دیگر مثل سال‌های ابتدایی بیت‌کوین کاری نیست که یک فرد با کامپیوتر خانگی به‌تنهایی انجام دهد و یک‌شبه ثروتمند شود. رقابت ماینینگ امروز آنقدر شدید است که همکاری و پیوستن به استخر استخراج به یک ضرورت برای ماینرهای کوچک و متوسط تبدیل شده است. در این مقاله دیدیم که استخر استخراج چیست و چگونه می‌توان با مشارکت گروهی ماینرها شانس موفقیت در استخراج را بالا می‌برد. همچنین مزایا (درآمد مستمر، افزایش احتمال کسب پاداش و ...) و معایب (کارمزد، وابستگی به استخر و ...) آن را بررسی کردیم.
حالا شما می‌دانید که برای انتخاب بهترین استخر ماینینگ باید فاکتورهایی مثل اعتبار، کارمزد، روش پرداخت، اندازه استخر، حداقل مبلغ برداشت، سازگاری با دستگاه، موقعیت سرورها و غیره را ارزیابی کنید. این انتخاب شاید در ابتدا کمی وقت‌گیر باشد اما تاثیر مستقیم بر درآمد ماینینگ و تجربه کاری شما خواهد داشت. با یک تصمیم آگاهانه، می‌توانید به استخری بپیوندید که بیشترین بازده را برایتان داشته باشد و با خیال راحت به ماینینگ ادامه دهید.
در پایان، فراموش نکنید که ماینینگ یک فعالیت سرمایه‌بر است و سودآوری آن وابسته به هزینه برق، قیمت ارز دیجیتال و پایداری شبکه می‌باشد. حتی با وجود بهترین استخر، اگر قیمت ارز افت شدید کند یا هزینه برق شما بالا باشد، ممکن است سود چندانی حاصل نشود. پس همیشه همه جوانب اقتصادی را در نظر بگیرید و ماینینگ را به چشم یک سرمایه‌گذاری جدی (با ریسک‌ها و پاداش‌های خودش) نگاه کنید. امیدواریم با اطلاعاتی که در این راهنما کسب کردید، بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید و از ماینینگ خود بیشترین بهره مالی و تجربی را ببرید.
سوالات پرتکرار (FAQ)
بله امکان استخراج انفرادی (Solo Mining) وجود دارد، اما در عمل برای اکثر ارزهای دیجیتال این کار بسیار دشوار و کم‌سود شده است. به‌دلیل رقابت شدید و حضور مزارع بزرگ، شانس اینکه یک ماینر تنها بتواند بلاکی را حل کند تقریبا صفر است (مگر اینکه قدرت پردازش بسیار عظیمی داشته باشید). بنابراین برای اکثریت ماینرها پیوستن به استخر ضروری است تا درآمدی کسب کنند. استخراج انفرادی تنها زمانی توجیه دارد که تجهیزات بسیار قدرتمند و برق فوق‌العاده ارزان یا رایگان داشته باشید.
هیچ یک استخر واحدی را نمی‌توان به عنوان بهترین برای همه معرفی کرد، چون بستگی به اولویت‌های شما دارد. استخرهای بزرگی مثل Antpool، F2Pool، ViaBTC، Binance Pool و Braiins (Slush Pool) همگی معتبر و محبوب هستند. مثلاً Antpool و F2Pool سهم زیادی از شبکه دارند و پرداخت‌های مکرر با کارمزد ~۲٪ ارائه می‌دهند. Braiins کارمزد کمتری در حالت استفاده از نرم‌افزار خود دارد. نکته این است که شما باید براساس کارمزد، روش پرداخت، موقعیت سرور، حداقل برداشت و اعتبار، استخر مناسب خودتان را انتخاب کنید. ممکن است برای یک نفر F2Pool بهترین گزینه باشد و برای دیگری Braiins. پس لیست استخرهای برتر را ببینید و با در نظر گرفتن شرایط شخصی تصمیم بگیرید.
عضویت در استخر معمولاً ساده است. ابتدا باید در وبسایت رسمی استخر ثبت‌نام کنید و یک حساب کاربری بسازید. سپس داخل سایت استخر یک Worker (کارگر ماینر) برای دستگاه‌های خود تعریف می‌کنید که معمولاً شامل یک نام کاربری و پسورد مختصر است. بعد نرم‌افزار ماینینگ (مثلا CGMiner، BFGMiner یا هر برنامه مرتبط با دستگاه) را طوری تنظیم می‌کنید که به سرورهای آن استخر وصل شود. این تنظیم شامل وارد کردن آدرس سرور استخر (URL و پورت) به همراه نام Worker و پسورد آن در فایل تنظیمات نرم‌افزار ماینینگ است. پس از اجرای نرم‌افزار، دستگاه شما به استخر متصل می‌شود و شروع به ارسال سهم (Share) می‌کند. حالا می‌توانید در داشبورد آنلاین استخر مشاهده کنید که دستگاهتان چه میزان قدرت (هش‌ریت) ارائه می‌دهد و چقدر سهم و پاداش کسب کرده است. نکته مهم این است که قبل از شروع، آدرس کیف پول خود را نیز در تنظیمات حساب استخر وارد کنید تا استخر درآمد شما را به آن کیف پول واریز کند.
خوشبختانه خیر، سرعت اینترنت بالا اولویت نیست بلکه پایداری آن مهم‌تر است. ماینینگ داده خیلی زیادی منتقل نمی‌کند؛ در حد چند کیلوبایت اطلاعات در ثانیه بین دستگاه شما و سرور استخر رد و بدل می‌شود. حتی یک اینترنت خانگی معمولی یا دیتای موبایل 3G هم برای این حجم کفایت می‌کند. اما چیزی که اهمیت دارد قطع نشدن و پینگ مناسب است. اگر اینترنت شما مدام قطع و وصل شود یا تاخیر زیادی داشته باشد، در آن مدت دستگاه نمی‌تواند سهم‌ها را به استخر ارسال کند و عملاً درآمد را از دست می‌دهید. بسیاری از ماینرهای حرفه‌ای در ایران برای اطمینان از پایداری، دو خط اینترنت از دو شرکت مختلف تهیه می‌کنند (یکی را به عنوان پشتیبان) تا اگر یکی قطع شد دیگری وصل باشد. به طور خلاصه، لازم نیست نگران سرعت باشید ولی حتما یک اینترنت با ثبات و کم‌اختلال تهیه کنید و سرور استخر نزدیک (از نظر جغرافیایی) انتخاب کنید تا تاخیر حداقل شود.
استخر بر اساس سهم پردازشی (Share) که شما در حل معماها داشته‌اید به شما پاداش می‌دهد. هر بار دستگاه شما یک مسئله رمزنگاری را تا حدی حل می‌کند و نتیجه را گزارش می‌دهد، یک "سهم" برایتان ثبت می‌شود. وقتی استخر یک بلاک را استخراج می‌کند، تعداد کل سهم‌های ثبت‌شده توسط همه ماینرها در آن دور شمارش می‌شود و سپس پاداش بلاک متناسب با سهم‌های هر ماینر تقسیم می‌شود. مثلا اگر شما ۱٪ از کل سهم‌ها را به استخر داده باشید، ۱٪ پاداش آن بلاک (پس از کسر کارمزد استخر) به حساب شما منظور می‌شود. در روش‌های PPS حتی قبل از پیدا شدن بلاک هم بابت هر سهم، یک مقدار ثابت (معادل ارزش احتمالی‌اش) به شما تعلق می‌گیرد. به این ترتیب استخر تلاش می‌کند عدالت را برقرار کند تا هرکس به اندازه مشارکتش سود ببرد. توجه کنید که درآمد نهایی شما به عواملی چون قدرت دستگاه (نرخ هش)، کارمزد استخر و سختی شبکه هم وابسته است. هرچه دستگاه قوی‌تری داشته باشید سهم بیشتری کسب می‌کنید و درآمدتان بالاتر خواهد بود.
استخراج ارزهای دیجیتال در ایران تحت شرایطی قانونی است. طبق مقررات فعلی، برای راه‌اندازی ماینینگ باید از وزارت صمت مجوز دریافت کنید و از برق با تعرفه مخصوص ماینینگ (معمولا گران‌تر از برق یارانه‌ای خانگی) استفاده کنید. ماینینگ خانگی بدون مجوز غیرقانونی محسوب می‌شود و در سال‌های اخیر با آن برخورد شده است؛ از جمله جریمه‌های سنگین و ضبط دستگاه‌ها. عضویت در استخر به خودیِ خود خلاف نیست، اما اینکه شما بدون مجوز در حال استخراج باشید غیرقانونی است. بنابراین اگر قصد ماینینگ دارید و می‌خواهید به مشکلی برنخورید، حتما اقدام به دریافت مجوز رسمی کنید و در محل‌های مجاز (مثلا مناطق صنعتی یا آزاد که دولت تعیین کرده) این کار را انجام دهید.
چند اقدام می‌توانید انجام دهید: اول اینکه همیشه سراغ استخرهای شناخته‌شده بروید و از پیوستن به استخرهای گمنام یا تازه‌تأسیس خودداری کنید. استخرهای معروف طی سال‌ها امتحان خود را پس داده‌اند. دوم، شفافیت اطلاعات را بررسی کنید؛ آیا استخر آدرس کیف پول عمومی دارد که بتوانید سوابق بلاک‌های استخراج‌شده را در بلاک‌اکسپلورر ببینید؟ آیا آمار لحظه‌ای هش‌ریت خود را اعلام می‌کند؟ شفافیت نشانه قابل اعتماد بودن است. سوم، به کانال‌های ارتباطی استخر (سایت، تلگرام، توییتر) سر بزنید؛ استخرهای معتبر معمولا اطلاع‌رسانی فعالی دارند و مشکلات یا آپدیت‌ها را به گوش کاربران می‌رسانند. چهارم، مقدار کمی با استخر کار کنید و پرداخت‌های اولیه را تست کنید؛ مثلاً ببینید آیا طبق ادعا در زمان مناسب واریز انجام می‌شود یا خیر. در مجموع با رعایت این نکات و تکیه بر تجربه جامعه ماینرها، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که استخر شما امن و قابل اعتماد است.