شاید شما هم این روزها درباره بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال زیاد شنیده باشید و از خود بپرسید: «اصلاً چرا بیت‌کوین به وجود آمد؟ آیا این ارزهای دیجیتال واقعاً لازم بودند یا یک مد جدید سرمایه‌گذاری هستند؟». این سؤال برای بسیاری از افراد مبتدی که تازه با دنیای کریپتو آشنا شده‌اند پیش می‌آید. داستان پیدایش بیت‌کوین به بحران مالی سال ۲۰۰۸ برمی‌گردد؛ زمانی که اعتماد مردم به سیستم بانکی سنتی به‌شدت متزلزل شد و جرقه‌ی یک انقلاب مالی نوین زده شد.
بسیاری از ما اولین بار نام بیت‌کوین را زمانی شنیدیم که ارزش آن سر به فلک کشید و همه در تب‌و‌تاب سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال افتادند. اما ایده اصلی پشت پیدایش بیت‌کوین فراتر از سودهای نجومی و تب سرمایه‌گذاری است. بیت‌کوین در واقع پاسخی بود به کاستی‌های نظام پولی سنتی. اگر شما هم یک تازه‌کار علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری و افزایش سواد مالی هستید و می‌خواهید بدانید چرا بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال به وجود آمدند، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
در ادامه با زبانی ساده و داستان‌محور توضیح می‌دهیم که بیت‌کوین چگونه در دل بحران اقتصادی متولد شد، ساتوشی ناکاموتو که بود و چه نقشی داشت، چه دلایل فنی و اقتصادی‌ای باعث شکل‌گیری ارزهای دیجیتال شد و چرا مردم عادی در این میان قدرت بیشتری پیدا کردند. همچنین نگاهی می‌اندازیم به ظهور سایر ارزهای دیجیتال پس از بیت‌کوین و وضعیت فعلی رمزارزها در ایران.
بحران مالی ۲۰۰۸: زمینه‌ساز ظهور بیت‌کوین
برای درک دلیل پیدایش بیت‌کوین، باید به بحران مالی سال ۲۰۰۸ نگاهی بیندازیم. در آن سال‌ها بازار مسکن آمریکا فروپاشید و بانک‌های بزرگ دچار ورشکستگی شدند. دولت‌ها برای نجات بانک‌ها دست به دامان طرح‌های نجات مالی (bailout) شدند. این اتفاقات اعتماد مردم به مؤسسات مالی و بانک‌های مرکزی را به‌شدت کاهش داد. بسیاری احساس می‌کردند که سیستم مالی سنتی در حفاظت از دارایی مردم شکست خورده است.
در بحبوحه همین بحران جهانی بود که یک فرد (یا گروه) ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو وایت‌پیپر (مقاله معرفی) بیت‌کوین را منتشر کرد. ساتوشی در بلاک اولیه بیت‌کوین (جنسیس بلاک) پیامی معنادار قرار داد: «روزنامه تایمز ۳ ژانویه ۲۰۰۹: صدراعظم در آستانه اهدای دومین کمک مالی به بانک‌هاست». این پیام به‌روشنی اشاره به همان طرح نجات بانک‌ها در بحران ۲۰۰۸ داشت و نشان می‌داد ساتوشی با خلق بیت‌کوین، راه‌حلی جایگزین برای سیستم معیوب بانکی ارائه کرده است. به بیان ساده، بیت‌کوین قرار بود ارزی باشد که بدون نیاز به اعتماد به بانک‌ها یا دولت‌ها کار کند و کسی نتواند آن را به دلخواه خود چاپ کند یا جلوی تراکنش‌هایش را بگیرد.
ایده بیت‌کوین و نقش ساتوشی ناکاموتو
ساتوشی ناکاموتو در اواخر سال ۲۰۰۸ ایده بیت‌کوین را به عنوان یک پول الکترونیکی همتا‌به‌همتا مطرح کرد و شبکه بیت‌کوین را در ژانویه ۲۰۰۹ راه‌اندازی نمود. هویت واقعی ساتوشی تاکنون ناشناس باقی مانده است، اما نقش او در دنیای ارزهای دیجیتال انقلابی بود. ساتوشی با ترکیب هوشمندانه مفاهیم رمزنگاری و شبکه‌های توزیع‌شده، اولین ارز دیجیتال غیرمتمرکز را خلق کرد.
هدف بیت‌کوین طبق وایت‌پیپر ساتوشی، ایجاد نسخه‌ای از پول نقد دیجیتال بود که نیازی به واسطه‌ها (مانند بانک) در انجام پرداخت‌ها نداشته باشد. این یعنی افراد بتوانند مستقیماً و به صورت آنلاین برای هم پول بفرستند، بدون آنکه بانکی تراکنش را پردازش یا کنترل کند. این ایده در ظاهر ساده، در عمل چالش‌های فنی بزرگی داشت؛ از جمله اینکه چگونه می‌توان جلوی دوبار خرج کردن یک پول دیجیتال را گرفت یا چطور بدون ناظر مرکزی، به تراکنش‌ها اعتماد کرد. نوآوری اصلی ساتوشی استفاده از فناوری بلاک‌چین بود که این مشکلات را حل کرد و اعتماد را از سیستم حذف نمود.
دلایل فنی پیدایش بیت‌کوین: غیرمتمرکز بودن و بلاک‌چین
از منظر فنی، بیت‌کوین به دلیل یک نوآوری بزرگ به وجود آمد: فناوری بلاک‌چین. بلاک‌چین به زبان ساده یک دفترکل دیجیتال توزیع‌شده است که بین همه کاربران شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود. هر تراکنش بیت‌کوین در این دفترکل ثبت می‌شود و توسط هزاران رایانه (نود) در سراسر دنیا تایید صحت می‌شود. نتیجه این معماری تکنولوژیک، چهار ویژگی انقلابی برای بیت‌کوین و ارزهای دیجیتال بعدی بود:
- غیرمتمرکز و مستقل بودن: هیچ نهاد مرکزی (مثلاً بانک مرکزی) بیت‌کوین را کنترل نمی‌کند. شبکه توسط کاربران و ماینرها به طور جمعی اداره می‌شود.
- شفاف و متن‌باز بودن: کد بیت‌کوین متن‌باز است و تراکنش‌ها در بلاک‌چین به صورت عمومی قابل‌رؤیت‌اند. بنابراین هیچ پشت‌پرده پنهانی وجود ندارد و همه چیز در دید همگان است.
- مقاوم در برابر سانسور بودن: هیچ کس نمی‌تواند به‌راحتی تراکنش‌های بیت‌کوین را متوقف کند یا حساب کسی را مسدود سازد. مادامی که به اینترنت دسترسی دارید، می‌توانید بیت‌کوین ارسال و دریافت کنید.
- همتا‌به‌همتا و خصوصی بودن: مبادلات بیت‌کوین مستقیماً بین کاربران انجام می‌شود. اگرچه جزئیات تراکنش‌ها شفاف است، اما هویت افراد در شبکه تا حد زیادی ناشناس باقی می‌ماند.
این ویژگی‌های فنی باعث شد بیت‌کوین یک پول اعتماد‌گریز باشد؛ یعنی برای استفاده از آن لازم نیست به هیچ سازمان یا واسطه‌ای اعتماد کنید. خود سیستم به شکلی طراحی شده که تقلب در آن بسیار دشوار و تقریبا ناممکن است. حل مشکل «دوبار خرج کردن» نیز از طریق همین مکانیسم غیرمتمرکز انجام شد؛ تمامی نودهای شبکه هر تراکنش را بررسی می‌کنند تا یک بیت‌کوین واحد دو بار خرج نشود.
دلایل اقتصادی: بی‌اعتمادی به نظام بانکی و تورم
علاوه بر جنبه‌های فنی، پیدایش بیت‌کوین دلایل اقتصادی مهمی هم داشت. بحران ۲۰۰۸ نشان داد که مردم عادی چقدر در برابر تصمیمات اشتباه بانک‌ها و سیاست‌های پولی نادرست آسیب‌پذیرند. چند مورد از مشکلات سیستم مالی سنتی که انگیزه‌بخش خلق ارزهای دیجیتال شدند عبارت‌اند از:
- چاپ بی‌رویه پول و کاهش ارزش دارایی‌ها: بانک‌های مرکزی می‌توانند پول کاغذی را بدون پشتوانه کافی چاپ کنند (معروف به سیاست‌های انبساطی یا پولی). این کار منجر به تورم و کاهش قدرت خرید مردم می‌شود. بیت‌کوین با تعداد واحدهای محدود (۲۱ میلیون واحد) طراحی شد تا مانند طلا کمیاب باشد و دچار تورم افسارگسیخته نشود.
- عدم شفافیت و فساد در نظام مالی: بسیاری از معاملات کلان در سیستم بانکی سنتی برای عموم شفاف نیست. مردم معمولی از پشت پرده تصمیمات مالی خبر ندارند. بلاک‌چین و ارز دیجیتال با شفاف کردن تراکنش‌ها (در عین حفظ حریم خصوصی افراد) این مشکل را هدف قرار دادند.
- کنترل کامل دولت‌ها و بانک‌ها بر دارایی مردم: در سیستم فعلی، دولت‌ها می‌توانند حساب‌های بانکی را مسدود کنند، نقل‌و‌انتقالات را رصد یا محدود کنند و با مقررات دست‌وپاگیر، آزادی مالی افراد را سلب نمایند. ارزهای دیجیتال آمده‌اند تا قدرت کنترل پول را تا حدی از نهادهای متمرکز گرفته و به خود مردم بازگردانند.
- تمرکز ثروت و تضعیف مردم عادی: به مرور زمان بانک‌های بزرگ و دولت‌ها نفوذ عظیمی بر اقتصاد پیدا کرده‌اند که گاهی به زیان مردم عادی تمام می‌شود. مثلاً اعطای وام‌های پرریسک توسط بانک‌ها قبل از ۲۰۰۸، بحران بزرگی ساخت که دود آن به چشم همه رفت. بیت‌کوین پاسخی بود به این تمرکز قدرت مالی، با شعار عدم وابستگی به قدرت‌های مرکزی.
به طور خلاصه، بیت‌کوین به وجود آمد تا پولی باشد که دست دولت‌ها از آن کوتاه باشد، میزانش محدود و ضدتورمی باشد، و افراد بتوانند بدون دغدغه چاپ پول یا مصادره شدن دارایی‌شان توسط بانک، با آن تبادل مالی کنند.
برای دریافت مطالب آموزشی و جدیدترین نکات مالی، صفحه اینستاگرام تالار بورس صفحه اینستاگرام تالار بورس را دنبال کنید.
دلایل اجتماعی: کنترل پول در دست مردم
ارزهای دیجیتال علاوه بر مسائل فنی و اقتصادی، یک حرکت اجتماعی نیز به حساب می‌آیند. فلسفه بیت‌کوین این بود که پول باید توسط مردم و برای مردم باشد، نه ابزاری در دست دولت‌ها و بانک‌ها. دلایل اجتماعی پیدایش ارزهای دیجیتال را می‌توان اینگونه بیان کرد:
- قدرت‌دادن به فرد در برابر نظام مالی: با بیت‌کوین، هر فرد می‌تواند بانک خود باشد. شما کنترل کامل دارایی دیجیتال خود را در اختیار دارید؛ بدون نیاز به افتتاح حساب در بانکی که ممکن است امروز باشد و فردا ورشکسته شود. این استقلال مالی به‌شدت جذاب بود، خصوصاً در کشورها یا زمان‌هایی که مردم اعتمادشان به بانک‌ها را از دست داده بودند.
- عدم نیاز به اجازه و مرزبندی جغرافیایی: هر کس در هر جای دنیا تنها با یک گوشی هوشمند و اینترنت می‌تواند از بیت‌کوین استفاده کند. حدود ۲ میلیارد نفر در جهان دسترسی به خدمات بانکی ندارند، اما با ارز دیجیتال می‌توانند بدون نیاز به بانک، نقل‌و‌انتقال مالی انجام دهند. برای کسانی که به سیستم بانکی دسترسی ندارند یا در کشوری با نظام مالی ناپایدار زندگی می‌کنند، ارزهای دیجیتال یک راه نجات است.
- کاهش نفوذ واسطه‌ها: کسب‌وکارها در سیستم سنتی برای پرداخت‌ها مجبورند از واسطه‌هایی مانند شرکت‌های کارت اعتباری یا سوئیفت استفاده کنند که هم هزینه اضافه دارند و هم محدودیت. ارز دیجیتال واسطه‌ها را حذف می‌کند؛ مثلاً یک فریلنسر ایرانی می‌تواند بدون واسطه پول را از کارفرمای خارجی خود دریافت کند، بدون نگرانی از تحریم یا مقررات دست‌وپاگیر بانکی.
- مقاومت در برابر سانسور و مصادره: در برخی کشورها حکومت‌ها ممکن است حساب شهروندان معترض را مسدود کنند یا انتقال پول برای اهداف خاصی را ممنوع نمایند. بیت‌کوین و ارزهای غیرمتمرکز امکان چنین سانسوری را به حداقل می‌رسانند، زیرا شبکه‌ای جهانی و خارج از کنترل یک دولت خاص هستند.
به این ترتیب, ارزهای دیجیتال جنبشی را شکل دادند که در آن افراد عادی احساس قدرت و آزادی عمل بیشتری در عرصه مالی می‌کنند. شعار «بانکِ خودت باش» (Be your own bank) خلاصه‌ای از همین رویکرد اجتماعی بیت‌کوین است.
ظهور ارزهای دیجیتال دیگر پس از بیت‌کوین
موفقیت بیت‌کوین راه را برای خلق صدها و بعدها هزاران ارز دیجیتال دیگر باز کرد. بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹ تنها ارز دیجیتال دنیا بود، اما امروز بیش از چند هزار نوع رمزارز مختلف به وجود آمده است. هر یک از این ارزهای دیجیتال (که به آن‌ها آلت‌کوین هم گفته می‌شود) با هدف و کاربرد مشخصی عرضه شده‌اند. به عنوان نمونه:
- لایت‌کوین (Litecoin): در سال ۲۰۱۱ به عنوان نقره دیجیتال در مقابل طلای دیجیتال (بیت‌کوین) معرفی شد. تراکنش‌های سریع‌تر و کارمزد کمتر از اهداف لایت‌کوین بود.
- اتریوم (Ethereum): در ۲۰۱۵ رونمایی شد و برای اولین بار قابلیت قراردادهای هوشمند را به دنیای بلاک‌چین آورد. اتریوم نشان داد که فناوری بلاک‌چین فقط برای پول نیست و می‌تواند بستری برای اجرای انواع برنامه‌ها به صورت غیرمتمرکز باشد.
- ریپل (Ripple): با هدف تسهیل پرداخت‌های بین‌المللی بین بانک‌ها طراحی شد. ریپل بیشتر روی حل مشکلات انتقال بانکی تمرکز داشت.
- استیبل‌کوین‌ها: گونه‌ای از ارزهای دیجیتال (مثل تتر) که ارزش آن‌ها به دارایی‌های ثابت مثل دلار متصل است. استیبل‌کوین‌ها به وجود آمدند تا نوسانات شدید قیمت در بازار کریپتو را کاهش دهند و ابزاری باثبات برای معامله‌گران باشند.
بسیاری از پروژه‌های ارز دیجیتال شکست خوردند یا صرفاً برای سودجویی ایجاد شدند، اما تعداد قابل‌توجهی نیز خدمات و نوآوری‌های مفیدی ارائه دادند. چیزی که مهم است، این است که بیت‌کوین یک آغازگر بود. پس از آن، جریان خروشان نوآوری در حوزه پول و اقتصاد دیجیتال به راه افتاد که همچنان ادامه دارد.
وضعیت ارزهای دیجیتال در ایران
ارزهای دیجیتال در ایران نیز طی سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. بعد از سال ۲۰۱۷ که تحریم‌های مالی شدیدتر شد و دسترسی ایران به سیستم مالی جهانی محدود گردید، بسیاری از مردم و کسب‌وکارهای ایرانی به بیت‌کوین و رمزارزها به چشم یک راه‌حل نگاه کردند. در واقع علاقه ایرانیان به ارزهای دیجیتال از سال ۲۰۱۷ جهش چشمگیری داشت، چون این فناوری راهی برای دور زدن محدودیت‌های بانکی بین‌المللی ارائه می‌داد.
از آن زمان تاکنون، استخراج بیت‌کوین در مقاطعی توسط دولت قانونی اعلام شد (در سال ۱۳۹۸ استخراج رمزارزها تحت شرایط خاص مجاز شد). امروز ایران یکی از کشورهایی است که سهم قابل‌توجهی در شبکه جهانی استخراج بیت‌کوین دارد. هرچند دولت در دوره‌هایی سخت‌گیری‌هایی برای کنترل مصرف برق ماینرها یا جلوگیری از خروج سرمایه از کشور اعمال کرده است، اما استفاده از ارزهای دیجیتال در میان مردم به شکل روزافزون ادامه یافته است.
بسیاری از جوانان ایرانی به ترید و سرمایه‌گذاری در بازار ارز دیجیتال روی آورده‌اند. صرافی‌های آنلاین داخلی مانند نوبیتکس، والکس, رمزینکس و... شکل گرفته‌اند تا خرید و فروش ارزهای دیجیتال را برای کاربران ایرانی تسهیل کنند. البته هنوز وضعیت قانون‌گذاری رمزارزها در ایران کاملاً شفاف نیست و بانک مرکزی استفاده از رمزارز را به عنوان ابزار پرداخت مجاز نمی‌داند. با این حال، نگهداری و معامله آن توسط مردم برای سرمایه‌گذاری مشکلی ندارد و شرکت‌های خصوصی و دولتی هم در حال بررسی بهره‌گیری از بلاک‌چین در سامانه‌های خود هستند.
در یک جمله، ارز دیجیتال در ایران یک فرصت و چالش توامان است: از طرفی فرصتی برای مشارکت در اقتصاد دیجیتال جهانی و مقابله با تورم داخلی محسوب می‌شود، و از طرف دیگر نیازمند فرهنگ‌سازی و چارچوب قانونی است تا از سو‌استفاده‌های احتمالی جلوگیری شود.
نتیجه‌گیری
بیت‌کوین به عنوان اولین ارز دیجیتال، پاسخی نوآورانه به مشکلات نظام مالی سنتی بود. دلایلی چون بحران اعتماد به بانک‌ها، تورم و چاپ بی‌پشتوانه پول، و تمرکز قدرت مالی در دست عده‌ای خاص باعث شد تا ساتوشی ناکاموتو ایده پول غیرمتمرکز را عملی کند. ارزهای دیجیتال نشان دادند که می‌توان سیستمی مالی بنا کرد که بر پایه اعتماد به ریاضیات و فناوری باشد نه صرفاً اعتماد به دولت‌ها. طی بیش از یک دهه، کریپتوکارنسی‌ها از یک پدیده آزمایشی به یکی از داغ‌ترین ترندهای دنیای سرمایه‌گذاری تبدیل شده‌اند که حتی دولت‌ها را به تفکر واداشته‌اند.
برای ما به عنوان کاربرانی که در عصر تحول دیجیتال زندگی می‌کنیم، درک دلیل پیدایش ارزهای دیجیتال به ما کمک می‌کند با دید بازتری به این حوزه نگاه کنیم. این دانش به ما نشان می‌دهد که هدف کریپتو تنها سودهای یک‌شبه نیست، بلکه ایجاد عدالت و شفافیت مالی در مقیاسی بزرگ‌تر است. آینده پول ممکن است غیرمتمرکزتر و مردمی‌تر باشد؛ انقلابی که بیت‌کوین آغازگر آن بود.
حال که می‌دانیم چرا ارزهای دیجیتال پا به عرصه گذاشتند، می‌توانیم با دیدی آگاهانه‌تر در مورد سرمایه‌گذاری یا مشارکت در این حوزه تصمیم بگیریم. شاید انقلاب بعدی در جیب‌های ما و به دست تک‌تک ما رقم بخورد.
اگر علاقه‌مندید بیشتر درباره سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال بدانید و مهارت‌های خود را ارتقا دهید، توصیه می‌کنیم در دوره‌های آموزشی تالار بورس شرکت کنید. با یادگیری اصولی می‌توانید با اطمینان بیشتری در این بازار قدم بردارید.
سوالات پرتکرار
بیت‌کوین در واکنش به بحران مالی ۲۰۰۸ و بی‌اعتمادی به بانک‌ها به وجود آمد. هدف آن ایجاد یک پول دیجیتال غیرمتمرکز بود که برای تبادلات مالی نیازی به واسطه‌ها (بانک‌ها) نداشته باشد و دولت‌ها نتوانند با چاپ پول یا مسدود کردن حساب، در آن دخالت کنند.
ساتوشی ناکاموتو نام مستعار فرد یا گروهی است که بیت‌کوین را ابداع کرد. او در سال ۲۰۰۸ وایت‌پیپر بیت‌کوین را منتشر کرد و در ۲۰۰۹ شبکه بیت‌کوین را راه‌اندازی نمود. ساتوشی با ترکیب مفاهیم رمزنگاری و شبکه‌های توزیع‌شده، مشکل اعتماد در پول دیجیتال را حل کرد و بنیان‌گذار اولین ارز دیجیتال جهان محسوب می‌شود.
بلاک‌چین فناوری زیرساختی بیشتر ارزهای دیجیتال (از جمله بیت‌کوین) است که به عنوان یک دفترکل توزیع‌شده عمل می‌کند. بلاک‌چین امکان ثبت تراکنش‌ها به صورت شفاف و غیرقابل‌تغییر را فراهم می‌کند و با توزیع داده‌ها بین بسیاری از نودها، جلوی تقلب و دوبار خرج شدن پول را می‌گیرد. به بیان ساده، بلاک‌چین ستون فقرات فنی ارزهای دیجیتال است.
غیرمتمرکز بودن یعنی هیچ نهاد یا سرور واحدی شبکه ارز دیجیتال را کنترل نمی‌کند. تراکنش‌ها توسط مجموعه‌ای از کاربران مستقل تایید و پردازش می‌شود. مزیت این ساختار در مقاومت در برابر سانسور و خرابی است؛ شبکه با از کار افتادن یک نقطه، متوقف نمی‌شود و هیچ کس نمی‌تواند به تنهایی مقررات دلخواهش را بر شبکه تحمیل کند. نتیجه اینکه کاربران مالک واقعی دارایی خود هستند.
پس از بیت‌کوین هزاران ارز دیجیتال دیگر ایجاد شده است. در حال حاضر (سال ۲۰۲۵) بیش از ۱۰ هزار رمزارز گوناگون در بازار جهانی وجود دارد. البته همه این پروژه‌ها موفق و ارزشمند نیستند؛ برخی کاربردهای نوآورانه دارند (مثل اتریوم با قراردادهای هوشمند) و برخی دیگر فقط برای مقاصد سوداگرانه ایجاد شده‌اند. مهم است قبل از سرمایه‌گذاری روی هر ارز دیجیتال، در مورد آن تحقیق کنید.
ارزهای دیجیتال در ایران وضعیت قانونی روشنی ندارند. استفاده و نگهداری رمزارز توسط مردم جرم‌انگاری نشده و بسیاری از افراد در حال معامله آن هستند. حتی استخراج بیت‌کوین نیز طبق مصوبه ۱۳۹۸ تحت مجوز و شرایط خاص قانونی شد. با این حال، بانک مرکزی ایران استفاده از رمزارزها را به عنوان ابزار پرداخت رسمی مجاز نمی‌داند. به بیان دیگر، شما می‌توانید روی ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کنید یا آن را مبادله نمایید، اما مثلاً نمی‌توانید قانوناً با بیت‌کوین یک کالا بخرید. دولت در حال حاضر بیشتر بر روی ایجاد مقررات برای صرافی‌های ارز دیجیتال و جلوگیری از خروج سرمایه از کشور تمرکز دارد.
ابتدا آموزش ببینید و دانش خود را بالا ببرید (می‌توانید از دوره‌های آموزشی معتبر مثل دوره‌های تالاربورس استفاده کنید). سپس از صرافی‌های امن ایرانی (مثل نوبیتکس) یک حساب کاربری تأیید‌شده تهیه کنید. بعد از آن با انتقال پول ریالی به صرافی، می‌توانید ارز دیجیتال (مثل بیت‌کوین، اتریوم یا تتر) بخرید. حتماً امنیت حساب‌های خود (فعال‌سازی تایید دومرحله‌ای و نگهداری امن رمزها) را جدی بگیرید و با مبالغ کم شروع کنید تا تجربه کافی کسب نمایید.
بازار ارزهای دیجیتال بسیار پرنوسان است؛ قیمت‌ها می‌تواند در مدت کوتاهی شدیداً بالا یا پایین برود که ریسک زیان را بالا می‌برد. همچنین نبود نظارت مرکزی به این معنی است که اگر اشتباهی پول را به آدرس اشتباه بفرستید یا کلاه‌برداری شود، عملاً راهی برای برگشت پول ندارید. خطرات امنیتی مثل هک شدن صرافی‌ها یا کیف‌پول‌های آنلاین نیز وجود دارد. بنابراین مدیریت ریسک، تحقیق کافی قبل از خرید هر رمزارز، و رعایت نکات امنیتی از جمله اقدامات مهم برای کاهش ریسک در این حوزه است.