توکن سوزی چیست؟

توکن سوزی یکی از مفاهیم مهم در حوزه کریپتوکارنسی است که ممکن است بارها به گوشتان خورده باشد، چراکه توکن سوزی یک مکانیسم متداول برای حفظ ارزش کوین‌های و توکن‌های پروژه‌ها محسوب می‌شود.

تیم یک پروژه در فرایند توکن سوزی به جمع‌آوری توکن‌ها و قفل کردن آن‌ها در یک ولت خاص می‌پردازند که به آن "آدرس‌خوار" (Eater Address) می‌گویند. به عبارتی تیم پروژه تصمیم می‌گیرد تا کوین‌ها و توکن‌های پروژه را کم کند تا ارزش کوین‌ها بالاتر برود. توکن‌هایی که به آدرس‌خوار فرستاده می‌شوند، عملاً غیرقابل دسترسی خواهند بود و طبق قرارداد هوشمند دیگر نمی‌توانند وارد چرخه بازار شوند.

اما سوال این است که چرا پروژه‌ها به سمت توکن سوزی روی می‌آورند؟ چگونه توکن سوزی انجام می‌شود؟ و در نهایت توکن سوزی به نفع چه کسی است؟ همچنین کدام پروژه‌ها توکن سوزی دارند؟

در ابتدا بهتر است از بازارهای سرمایه مثالی بزنیم. شرکت‌های بزرگ مثل اپل و مایکروسافت برای اینکه ارزش سهام خودشان را افزایش دهند، سعی می‌کنند تا اوراق در گردش را که با قیمت پایین در حال خرید و فروش هستند را خریداری کنند و آن‌ها را اصطلاحاً بازخرید می‌کنند.

عموماً این شرکت‌ها از محل درآمد خود این کار را می‌کنند تا ارزش برگه‌های سهام در بازار افزایش یابند. این موضوع باعث می‌شود تا سرمایه‌گذارانی که دارای سهام شرکت هستند، سود کنند چرا که جلوی تورم در بازار سهام گرفته‌شده و در نتیجه کاهش عرضه صورت گرفته است. با کاهش عرضه، افزایش قیمت اتفاق می‌افتد و شرکت و سرمایه‌گذاران در این بازی نفع می‌برند.

بای بک Buy back

همین فرایندی که در بازار سرمایه شاهد آن بودید را می‌توانیم در بازار کریپتوها نیز ببینیم. اسم این فرایند در بازار کریپتو را بای‌بک(Buy back) می‌گویند. یعنی پروژه تصمیم می‌گیرد که کوین‌ها و توکن‌های در گردش را کاهش دهد و آن‌ها را جمع‌آوری و به یک آدرس منتقل کند تا ارزش کوین آن کم نشود.

البته در اینجا کوین جمع‌آوری و بازخرید شده بعدها توسط پروژه دوباره به جریان بیفتد و سپس دوباره روانه بازار شود. از این جهت، بای بک راه برگشت دارد. بسیاری از پروژه‌ها بعد از عرضه اولیه و عدم خرید همه کوین‌هایی که در این عرضه داشته‌اند، به بای بک می‌پردازند. همچنین در بعضی مواقع کاهش ارزش یک کوین یا توکن موجب می‌شود تا تیم پروژه تصمیم به بای‌بک بگیرد تا بتواند از ارزش آن کوین و توکن استفاده کند.

بای‌بک به شدت وابسته به تصمیمات شرکت یا دائو DAO یک پروژه است و بر اساس اینکه تا چه اندازه نیاز به خرید وجود داشته باشد، هولدرها و سرمایه‌گذاران و همچنین توسعه‌دهندگان به خارج کردن کوین‌های در گردش می‌پردازند تا بتوانند ثبات را در بازار آن ارز دیجیتال به وجود بیاورند.

توکن سوزی Coin burning

فرایند بای‌بک را با هم دیدیم که یک ویژگی داشت و آن اینکه تیم پروژه به صورت مستقیم در آن دخیل است و در نتیجه با خرید و فروش‌هایی که انجام می‌دهد اقدام به بازارگردانی و تنظیم کوین و توکن می‌کند. حال زمانی را تصور کنید که با یک قرارداد هوشمند قرار است همه این اتفاقات رخ دهد.

علاوه بر این راه برگشتی در مورد توکن‌ها و کوین‌ها وجود نداشته باشد. یعنی توکن‌ها و کوین‌ها طبق قرارداد هوشمند به یک آدرس وارد شوند که در آن قفل می‌شوند و نمی‌توان آن‌ها را دیگر خارج کرد. در این حالت کوین‌ها و توکن‌ها به صورت کلی از چرخه گردش خارج می‌شوند.

این موضوع باعث می‌شود که تورم در مورد توکن‌ها و کوین‌ها به شدت کاهش یابد و در نهایت با کاهش عرضه‌ای که وجود دارد، بتوان ارزشمندی و قیمت کوین را بالا نگه داشت. اما در این زمان، مهم است که چه مقدار توکن‌سوزی و بر چه اساسی انجام شود تا بتوان روی آن‌ها حساب کرد.

توکن‌ها ممکن است از داخل استخرهای نقدینگی خارج شوند یا از صرافی‌ها و کیف پول‌ها خارج شوند که این بستگی به نوع توکن‌سوزی که پروژه می‌خواهد انجام دهد، دارد.

توکن سوزی از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود و بر اساس آن مشخص می‌شود که تا چه اندازه قرار است توکن یا کوین از شبکه خارج شود. بنابراین مهم است که ساز و کارهای توکن سوزی را بدانیم و آن‌ها را بررسی کنیم.

مکانیزم POB

شاید مکانیزم‌های POW و POS را شنیده باشید که پروژه‌هایی همچون بیت‌کوین و اتریوم و کاردانو از آن‌ها استفاده می‌کنند. در کنار این مکانیزم‌ها با یک ساز و کار دیگری نیز رو به رو هستیم به نام POB که در آن ماینرها پاداش خود را از طریق توکن‌سوزی دریافت می‌کنند.

در این مکانیزم نیازی به دستگاه‌های قوی و پر هزینه وجود ندارد اما پاداش ماینرها با سوزانده شدن تعدادی از توکن‌هایی که در گردش است به آن‌ها پرداخت می‌شود. هر کاربری که بخواهد به عنوان ماینر و نود شبکه نیز فعالیت کند باید بخشی از توکن‌ها را بسوزاند.

لین استوارت Iain Stewart ، مخترع الگوریتم اثبات سوزاندن است. درآمد ماینرها در این فرایند از طریق سوزاندن ارزهای دیجیتال ایجاد می‌شود که آن‌ها را به یک آدرس خوار ارسال می‌کنند. سپس اجازه ساخت بلوک در بلاک‌چین را کسب می‌کنند و پس از ساخت بلوک از ارز بومی اکوسیستم به آن‌ها پاداش داده می‌شود.

POB نسبت به سایر مکانیزم‌های ارز دیجیتال انرژی کمتری مصرف می‌کند و دوستی بیشتری با محیط‌ زیست دارد اما به دلیل اینکه ماینرهای بزرگ می‌توانند با سوزاندن تعداد زیادی کوین به یک‌باره بر قیمت آن تأثیر بگذارند، دارای ایراداتی نیز هست.

با این حال توسعه‌دهندگان با ایجاد الگوریتم "نرخ نابودی" به کنترل این شاخص می‌پردازند و ظرفیت ماینرها را بررسی می‌کنند تا مبادا در شبکه اختلال ایجاد شود. همچنین برای ساخت بلوک‌ها، فرایند مستمر در نظر گرفته شده تا استخراج‌کنندگان به صورت فعالانه و به تدریج برای توسعه بلاک‌چین فعالیت داشته باشند و با هم به رقابت بپردازند.

توکن سوزی مستقیم بر اساس شرایط اقتصادی

در این مدل از توکن سوزی، تیم پروژه به شرایط کلی اقتصاد، توکنمیکس و وضعیت کاربران و توزیع منابع در اکوسیستم خود توجه می‌کند. در این مدل به صورت مستقیم و با اعلام یک رویداد توکن‌سوزی رخ می‌دهد.

در بسیاری از عرضه‌های اولیه تعداد توزیع توکن و کوین به مقدار لازم انجام نمی‌شود و ممکن است استقبالی از کوین نشود و خریداران کمی وارد پروژه شوند. در این صورت تیم پروژه تصمیم می‌گیرد که بخش باقیمانده را در یک آدرس قفل کند و آن را از شبکه خارج کند.

همچنین پس از ایردراپ ممکن است که فشار فروش زیاد شود و مقدار توزیع شده بیش از پیش‌بینی ظرفیت لازم باشد، از این جهت تیم پروژه از طریق کیف پول‌هایی که در ایردراپ مشارکت کردند به توکن سوزی روی می‌آورد و در نتیجه کوین‌ها را از بازار خارج می‌کند.

در توکنمیکس پروژه‌ها نیز ممکن است ایراداتی وجود داشته باشد، به عنوان مثال امکان دارد که یک پروژه مقدار عرضه کوین و توکن‌های خود را بیش از اندازه در نظر گرفته باشد و حجم زیادی از توکن‌های پروژه به یکباره آزاد شوند. این موضوع می‌تواند به یکباره قیمت توکن را کاهش دهد و بنابراین راه چاره در اینجا نیز توکن سوزی است.

شرایط کلی اقتصادی نیز یکی دیگر از دلایل توکن سوزی مستقیم و رویدادی است. هنگامی که بازار حال و روز خوبی ندارد، به شدت ممکن است که نوسانات زیادی در ارزهای دیجیتال اتفاق بیفتد و در نتیجه بسیاری از افراد به فروش کوین‌های خود بپردازند. در نتیجه قیمت توکن روز به روز کاهش پیدا می‌کند. در این حالت ممکن است تیم پروژه تصمیم بگیرد که توکن‌سوزی کند تا قیمت ارزهای دیجیتال آن به پایین‌تر از محدوده‌ای که می‌تواند برای آن خطرناک باشد، سقوط نکند.

یکی از مشهورترین توکن سوزی‌ها در تاریخ رمزارزها مربوط به پروژه استلار XLM است که در سال 2019 حدود 55 میلیون کوین استلار به ارزش 4.7 میلیارد دلار سوزانده شد.

قرارداد هوشمند بایننس

یکی دیگر از روش‌های توکن سوزی، استفاده از قرارداد هوشمند و فراخوان آن است که هولدرهای بایننس برای کوین اختصاصی آن یعنی BNB استفاده می‌کنند. شاید شنیده باشید که بایننس توکن سوزی دارد و دقیقاً همین اتفاق می‌افتد.

بایننس هر سه ماه یک بار توکن سوزی خود را انجام می‌دهد تا ارزش کوین خود را حفظ کند. بر اساس این رویداد، یک قرارداد هوشمند تعریف شده که در آن یک تابع توکن سوزی قرار دارد.

افرادی که در رویداد توکن سوزی شرکت می‌کنند باید تابع را فراخوان کنند، سپس قرارداد هوشمند مقدار لازم توکن را در حساب فرد بررسی می‌کند تا ببیند چه اندازه BNB توسط فرد هولد می‌شود، سپس طبق قرارداد هوشمند توکن‌سوزی رخ می‌دهد و تعدادی BNB از چرخه خارج می‌شوند.

در نهایت بایننس طی یک اطلاعیه اعلام می‌کند که چه مقدار BNB سوزانده شده است. کوین‌های سوزانده شده غیرقابل‌بازگشت هستند و همه می‌توانند در آن شرکت کنند.

توکن سوزی با کارمزد

یکی دیگر از روش‌های توکن سوزی استفاده از کارمزدها در این مکانیزم است. این روش اولین بار توسط شرکت ریپل به کار برده شده و کسانی که به جا به جایی XRP کوین رسمی این پروژه اقدام می‌کردند، بخشی از کوین‌های داخل کیف پولشان سوزانده می‌شد.

در این روش کوین‌های پروژه به تدریج کاهش پیدا می‌کنند و هر چه شبکه شلوغ‌تر شود در نتیجه کوین‌های بیشتری سوزانده می‌شوند و قیمت ارز ثبات پیدا می‌کند. همچنین با افزایش توکن‌سوزی‌ها در تراکنش‌ها به تدریج قیمت ارز دیجیتال نیز افزایش می‌یابد.

توکن سوزی شیبا

شیبا اینو یکی از مشهورترین میم‌کوین‌های کریپتوکارنسی است که با مکانیزم توکن‌سوزی سعی در افزایش ارزش خود دارد. هنگامی که شیبا اینو مشهور شد، سازندگان شیبا نیمی از توکن‌های در گردش را به آدرس کیف پول ویتالیک بوترین خالق اتریوم انتقال دادند که پس از مدتی بوترین این مقدار شیبا را به یک کیف پول آدرس خوار ارسال کرد.

شیبا سعی کرده تا در ابعاد گوناگون توکن سوزی داشته باشد که عبارتند از رویدادهای سوزاندن شیبا در ماه‌های مختلف تا سوزاندن شیبا در صرافی‌های غیرمتمرکزی همچون شیبا سواپ. علاوه بر این NFT و زمین‌های متاورسی در بستر شیبا نیز قابلیت توکن‌سوزی دارند و آن‌ها را نیز می‌توان با تغییر نام‌هایی که تیم شیبا اعلام می‌کند، وارد توکن سوزی کرد.

سایر میم‌کوین‌ها نیز وضعیتی مشابه شیبا دارند که به ایجاد رویدادها و توکن‌سوزی‌های گوناگون می‌پردازند که در میان آن‌ها ارز دیجیتال بیبی‌دوج مشهورتر از سایرین است.

مزایای توکن سوزی

توکن سوزی مزایای گوناگونی دارد که مهمترین مزیت آن افزایش قیمت و ثبات قیمت است. همانطور که گفتیم توکن سوزی میزان عرضه را کاهش می‌دهد و تورم را در مورد پروژه کنترل می‌کند، بنابراین شاهد ارزشمند شدن پروژه‌ها خواهیم بود. بنابراین توکن سوزی یک هدیه از طرف تیم پروژه به هولدرها نیز هست که در صورت بالا رفتن قیمت بتوانند سود حاصل از افزایش نرخ ارز دیجیتال را به هولدرها و سرمایه‌گذاران پرداخت کنند.

یکی دیگر از مزایای توکن‌سوزی جلوگیری از حملات اسپم یا DDOS است. هنگامی که در یک پروژه تعداد زیادی تراکنش انجام شود می‌تواند باعث اختلال در کارکرد و اعتبار پروژه شود. اما با توکن سوزی می‌توان جلوی آن را گرفت، اتفاقی که در مورد ریپل افتاده و از این جهت خود را مصون از حملات هکری اسپم کرده است.

علاوه بر این موارد با استفاده از توکن سوزی می‌توان مشکلاتی که در پروژه وجود دارد را برطرف کرد. به عنوان مثال یک بازی را در نظر بگیرید که به دلیل ارائه بیش از اندازه توکن‌های پاداش دچار تورم زیادی در توکن‌های بازی شده است و در نتیجه ارزش توکن آن کاهش قابل توجهی پیدا کرده است.

ضمن اینکه بسیاری از پروژه‌ها اشتباهاتی در محاسبات مربوط به توکنومیک خود دارند و عرضه بیش از حد کوین انجام می‌دهند. در برابر تمام این اشتباهات می‌توان از توکن سوزی استفاده کرد و شرایط را متعادل کرد.

در نهایت توکن‌سوزی سبب می‌شود تا هولدرها اعتماد بیشتری به آن کنند. شت‌کوین‌ها به دلیل نداشتن مکانیزم‌های گوناگون برای تعادل بازار دچار نوسانات شدید می‌شوند و بعد از مدتی از بین می‌روند اما اگر یک ارز دیجیتال به فرایندهایی همچون توکن‌سوزی دسترسی داشته باشد می‌تواند تا حدی اعتماد هولدرها را به خود جلب کند.

از این جهت توکن‌سوزی به یک ساز و کار مهم در کریپتوکارنسی تبدیل شده است و تیم‌ها به دنبال اجرای آن هستند.

سیگنال‌های توکن سوزی

توکن سوزی یکی از رویدادهای فاندامنتالی است که در ارزهای دیجیتال رخ می‌دهد. این مکانیزم از جمله مهم‌ترین رویدادها محسوب می‌شود و بسیاری بر اساس آن می‌توانند استراتژی ترید داشته باشند. هنگامی که خبر توکن‌سوزی منتشر می‌شود، پامپ آن ارز دیجیتال شروع می‌شود.

چرا که بسیاری از تریدرها منتظرند تا رویداد به انجام برسد و ممکن است رشد قیمت توکن تا زمان نزدیک توکن سوزی ادامه پیدا کند. هنگامی که توکن‌سوزی رخ می‌دهد رشد قیمت کاهش می‌یابد و در کوتاه‌مدت حتی شاهد کاهش قیمت خواهیم بود اما دوباره به دلیل اینکه کاهش عرضه اتفاق افتاده است، افزایش قیمت رخ می‌دهد.

بنابراین اگر به دنبال هولد یک ارز هستید، به ویژه اینکه آن ارز توکن سوزی دارد یا خیر را در نظر داشته باشید که در چه زمانی دچار پامپ ناشی از اخبار توکن‌سوزی می‌شود و استراتژی خود را بررسی کنید و اگر معامله‌گر هستید نیز به فکر اتفاقاتی که در این زمینه رخ می‌دهد و تأثیرات آن‌ها بر بازار باشید.

اگر به دنبال اطلاع از رویدادهای توکن سوزی هستید می‌توانید به سایت کوین‌مارکت‌کپ رجوع کنید و در میان رویدادهای کریپتویی که نمایش می‌دهد به جستجوی توکن‌سوزی در آن بپردازید.

برای خرید کوین‌ها و توکن‌هایی که توکن‌سوزی دارند نیز می‌توانید از طریق صرافی‌های معتبر همچون کوکوین که تعداد زیادی رمزارز دارند، اقدام کنید تا بتوانید سریعاً خرید و فروش خود را انجام دهید.

جمع‌بندی

یکی از پرتکرارترین کلماتی که در بازار ارزهای دیجیتال شنیده می‌شود توکن سوزی است و از این جهت آشنایی با ساز و کار آن به شدت مهم است. همچنین بهتر است بدانید که توکن‌سوزی‌ها در وهله‌های زمانی بر اساس چه مکانیزم‌هایی رخ می‌دهد.

پس اگر به دنبال سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال هستید، بهتر است که بتوانید به خوبی با افزایش دانش در زمینه ارزهای دیجیتال وارد شوید که از جمله آن‌ها شناخت رویدادها و بحث توکن‌سوزی است تا بتوانید استراتژی هولد و ترید خود را متناسب با سیستم‌های معاملاتی که دارید در نظر بگیرید.

در نظر داشته باشید که ممکن است شایعاتی نیز در مورد توکن سوزی به گوشتان بخورد یا شاید پروژه‌هایی که هنوز وارد مسائلی همچون توکن‌سوزی نشده‌اند، ادعا شود که قرار است توکن‌سوزی کنند. این موضوع در مورد کاردانو به خوبی صدق می‌کند که بارها خبر توکن‌سوزی آن منتشر شد.

برای اینکه کاملاً مطمئن شوید که چه اتفاقی قرار است بیفتد بهتر است که به سایت اصلی پروژه سر بزنید و به صورت کامل اطلاعیه توکن‌سوزی را مطالعه کنید تا دچار اشتباه نشوید.

سؤالات متداول در مورد توکن سوزی

در توکن سوزی دارایی من چه تغییری می‌کند؟

دارایی شما هیچ تغییری نمی‌کند و اگر نخواهید در فرایند توکن‌سوزی وارد شوید، تعداد کوین‌ها و توکن‌سوزی‌های شما به همان میزان باقی می‌ماند.

آیا در صورت شرکت در توکن سوزی در ادامه می‌توانم به توکن‌ها دسترسی پیدا کنم؟

خیر، به هیچ عنوان پس از توکن‌سوزی امکان دسترسی به توکن وجود ندارد.