ایچیموکو در پلتفرم‌های معاملاتی در دسته اندیکاتورها قرار گرفته است، اما بسیاری آن را فراتر از یک اندیکاتور می‌دانند، زیرا بر اساس ایچیموکو می‌توان مدل و سیستم معاملاتی طراحی کرد.
ایچیموکو یکی از محبوب‌ترین ابزارهای معامله‌گری است که بسیاری را به خود جذب کرده است و کار با آن در عین حال که می‌تواند پیچیده باشد، اما می‌توان از ساده‌ترین مدل‌های معاملاتی نیز برای آن استفاده کرد.
یکی دیگر از ویژگی‌های ایچیموکو قابلیت استفاده آن در همه بازارهای مالی و ترکیب آن با مباحث فاندامنتال، پرایس اکشن و روانشناسی بازار است. علاوه بر این قابلیت تنظیم آن در تایم فریم‌های گوناگون را نیز باید از نقاط قوت آن دانست.
تاریخچه ایچیموکو
جرقه ایده ایچیموکو برای نخستین بار در سال ۱۹۳۰ در ذهن گوئیچی هوسودا (Goichi Hosoda) زده شد. هوسودا یک روزنامه‌نگار و تریدر ژاپنی بود که سال‌ها به بررسی بازارهای مالی پرداخته بود و آنچه به دست آورده بود را پس از 30 سال یعنی در 1960 در قالب اندیکاتور ایچیموکوی فعلی به جهان ارائه کرد.
بیشتر بخوانید:
بسیاری می‌گویند ایچیموکو رمز و رازهای زیادی دارد که هوسودا در این 30 سال به آن اضافه کرده است. ایچیموکو در لغت به معنای "یک ابر" است که شاید جذاب‌ترین بخش آن نیز کار با ابر کومو است. همچنین به آن نمودار "تعادل در یک نگاه" نیز می‌گویند به این معنا که شما با نگاهی اجمالی به آن متوجه می‌شوید که وضعیت یک سهم چگونه است. آیا در وضعیت روند صعودی یا نزولی قرار دارد؟ یا رنج می‌زند؟
علاوه بر اینها برخی معامله گران از طریق ایچیموکو به تحلیل زمانی نیز می‌پردازند و با ترکیب آن با اعداد کیهون سوشی (Kihon Suchi) به دنبال زمان‌های برگشت بازار هستند. ترکیب ایچیموکو با کندل‌های ژاپنی و اعداد کیهون سوشی موجب شده تا یک سیستم کاملاً ژاپنی برای تریدر ایجاد کند.
اجزای ایچیموکو
شاید در نگاه اول ایچیموکو یک اندیکاتور به شدت شلوغ در نظر بیاید که پنج خط مختلف بر روی چارت قرار گرفته‌اند و جلوی دید درست را از شما گرفته‌اند، اما اگر کمی دقت کنیم و به بررسی بهتر چارت بپردازیم متوجه می‌شویم که هر کدام کارکرد خاص خود را دارند و می‌توانند به خوبی راهنمایی برای ترید ما شوند.
خط تنکنسن (Tenkensen) یا خط تبدیل (Conversion line):
این خط که در تنظیمات پیش‌فرض ایچیموکو در تریدینگ ویو با خط آبی شناخته می‌شود، نخستین خطی است که سیگنال برگشت یا تغییر روند را ارسال می‌کند.
تنکنسن از میانگین بالاترین و پایین‌ترین قیمت در 9 دوره قبلی به دست می‌آید و از این رو می‌توان تصور کرد که این خط نوسانات سهم نسبت به کوتاه‌مدت را ارزیابی می‌کند؛ بنابراین اگر بخواهیم متوجه روند در کوتاه‌مدت شویم اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم تنکنسن است.
۲ ÷ (کمترین قیمت پایین ۹ دوره اخیر + بیشترین قیمت بالای ۹ دوره اخیر ) = تنکنسن
خط کیجونسن (Kijunsen) یا خط پایه (Base line)
این خط که در تنظیمات پیش‌فرض با رنگ قرمز نشان داده می‌شود، از میانگین بالاترین و پایین‌ترین قیمت سهم در 26 دوره اخیر به دست می‌آید.
۲ ÷ ( بالاترین قیمت ۲۶ دوره + پایین‌ترین قیمت ۲۶ دوره ) = کیجونسن
کیجونسن دو موضوع را یادآوری می‌کند، نخست اینکه روند سهم در میان‌مدت به چه سمت و سویی تمایل دارد و دوم اینکه قدرت خریداران و فروشندگان در وضعیت فعلی چگونه است. اگر قدرت خریداران بیشتر باشد، روند صعودی است و اگر قدرت فروشندگان بیشتر باشد، روند نزولی است.
قلب ایچیموکو این دو خط است و بنابراین در ابتدا باید به روند این دو خط توجه کرد.
چیکو اسپن (Chikou span) یا خط تأخیری (Lagging span)
این خط بر اساس قیمت بسته شدن کندل‌ها (Close) ایجاد می‌شود. در ایچیموکو این خط به اندازه 26 دوره زمانی به عقب حرکت داده می‌شود تا بتوان قیمت‌های فعلی را نسبت به قبل بررسی کرد.
خط سنکو اسپن ( (Senko span A یا خط پیشرو( (Leading span A: این خط از طریق میانگین تنکنسن و کیجونسن به دست می‌آید و 26 دوره زمانی به جلو حرکت داده می‌شود.
۲ ÷ ( کیجونسن + تنکنسن ) = سنکو اسپن A
سنکو اسپن A با خط سبز در اندیکاتور ایچیموکو نشان داده می‌شود و یکی از حاشیه‌های ابر کومو توسط این خط تشکیل می‌شود. به عبارتی سنکو اسپن A یک خط ترکیبی از میان‌مدت و کوتاه‌مدت است و بنابراین اگر روند تغییر کند سریع‌تر از کیجونسن واکنش می‌دهد، اما از تنکنسن عقب‌تر است.
خط سنکو اسپن (Senko span B) یا خط پیشرو (Leading span B):
این خط از میانگین بالاترین و پایین‌ترین قیمت در 52 کندل گذشته به دست می‌آید و 26 دوره زمانی به جلو حرکت داده می‌شود.
۲ ÷ ( بیشترین قیمت بالای ۵۲ دوره قبل + کمترین قیمت پایین ۵۲ دوره قبل) = سنکو اسپن B
سنکو اسپن B با خط قرمز کم‌رنگ در ایچیموکو نشان داده می‌شود و دومین خطی است که ابر کومو را تشکیل می‌دهد. روند خط سنکو اسپن B وضعیت حرکتی سهم در بلندمدت را نشان می‌دهد. بنابراین قدرت خریداران و فروشندگان نسبت به بلندمدت را از طریق سنکو اسپن B می‌توانیم به دست بیاوریم.
در مورد نمایش ابر کومو نیز در اندیکاتورها می‌توانید ببینید که هر گاه سنکو اسپن A بالاتر از سنکو اسپن B باشد این ابر به رنگ سبز درمی‌آید و اگر سنکو اسپن B پایین‌تر از سنکو اسپن A قرار بگیرد، به رنگ قرمز درمی‌آید.
سیگنال‌های اندیکاتور ایچیموکو
از ایچیموکو می‌توان سیگنال‌های بسیاری گرفت و بر اساس خطوط مختلف به معامله‌گری پرداخت. با این حال در اینجا تنها به تعدادی از مشهورترین و ساده‌ترین سیگنال‌ها اشاره می‌کنیم که شاید برای شروع کار با این اندیکاتور کافی باشد.
البته باید بدانید که تسلط بر ایچیموکو ممکن است ساعت‌ها آموزش و روزها تمرین نیاز داشته باشد، چراکه رمز و رازهای این اندیکاتور بسیار زیاد است.
تقاطع کیجونسن و تنکانسن
گفتیم که ایچیموکو یک اندیکاتور بر مبنای تعادل است و هنگامی که خطوط در یک روند در حال حرکت باشند، تغییری در کلیت بازار و قدرت خریداران و فروشندگان ایجاد نمی‌شود.
اما تنکانسن که روند سریع و کوتاه‌مدت را بررسی می‌کند می‌تواند اولین نشانه‌های تغییر در روند به معامله گران نشان دهد، چراکه این خط در حال بررسی وضعیت مارکت در 9 دوره گذشته است. اگر در یک روند نزولی تنکانسن تغییر جهت دهد و بتواند کیجونسن را کراس کند، می‌توانیم به تغییر جهت مارکت امیدوار باشیم.
اگر کیجونسن نیز همراه با تنکانسن تغییر جهت داد و صعودی شد به این معنی است که روند میان‌مدت نیز در حال صعودی شدن است و سیگنال ورود به سهم است.
این موضوع دقیقاً می‌تواند نسبت به روند صعودی نیز صادق باشد یعنی هنگامی که تنکانسن در انتهای روند صعودی کیجونسن را رو به پایین کراس می‌کند و کیجونسن نیز تغییر جهت می‌دهد، می‌تواند سیگنال خروج از یک سهم باشد.
تقاطع نمودار قیمت با کیجونسن
عبور قیمت از کیجونسن را نیز یکی دیگر از سیگنال‌های خرید یا فروش می‌دانند. اگر نمودار قیمت بتواند با قدرت کیجونسن را رو به بالا کراس کند و از آن عبور کند، می‌توان از آن سیگنال خرید گرفت. همچنین در صورتی که قیمت، کیجونسن را رو به پایین قطع کند می‌توان به منزله فروش و خروج از معامله در نظر گرفت.
بیشتر بخوانید:
همانطور که گفتیم کیجونسن روند میان‌مدت را نشان می‌دهد و برای آن‌هایی که با روند میان‌مدت ترید می‌کنند، این سیگنال می‌تواند مفید باشد. در این سیگنال از یک سو شکسته شدن معتبر کیجونسن مهم است یعنی کندل بعدی بتواند خود را بالای خط تثبیت کند. دوم اینکه مدیریت سرمایه و ریسک به ریوارد حتماً در آن در نظر گرفته شود.
خروج قیمت از ابر کومو
ساده‌ترین و مشهورترین سیگنال ایچیموکو را خروج نمودار قیمت از ابر کومو می‌دانند. برای این کار هیچ محاسبات قبلی نیاز نیست فقط باید منتظر بمانید تا کراس ابر کومو رو به بالا اتفاق بیفتد.
این سیگنال در اصل برای بلندمدت به شدت جوابگو است، چراکه سنکو اسپن B به بررسی 52 دوره قبلی می‌پردازد و از همین رو می‌توانیم بگوییم که خروج از ابر کومو شکست با قدرت و با تداوم زمانی بالاست. در این سیگنال شما حد ضرر را می‌توانید زیر ابر کومو قرار دهید و هنگامی که ابر کومو توسط نمودار قیمت رو به پایین شکسته شد، از معامله خارج شوید.
تقاطع سنکو اسپن A و B:
یکی دیگر از سیگنال‌های جالب ایچیموکو تقاطع سنکوهاست. در این سیگنال قدرت خریدار و فروشنده در نظر گرفته می‌شود. هنگامی که سنکو اسپن A بتواند سنکو اسپن B را رو به بالا کراس کند، می‌توان انتظار یک روند صعودی را داشت.
در این هنگام ابر کومو نیز به رنگ سبز درمی‌آید و سیگنال خرید صادر می‌شود. در این سیستم حتماً توصیه می‌شود که این شکست پر قدرت باشد و ریسک به ریوارد و مدیریت سرمایه در آن حفظ شود. استاپ لاس نیز می‌تواند زیر ابر کومو قرار بگیرد.
تقاطع قیمت و چیکو اسپن
یکی دیگر از سیگنال‌های مطرح در ایچیموکو کراس چیکو اسپن با نمودار قیمت است. گفتیم که چیکو اسپن همان نمودار قیمت است که 26 دوره به عقب فرستاده شده است. بنابراین اگر چیکو اسپن بتواند قیمت را رو به بالا کراس کند، یعنی حرکت مثبتی در بازار رخ داده و میانگین قیمت در حال افزایش است.
برای این سیگنال نیز حتماً باید نسبت ریسک به ریوارد و مدیریت سرمایه برای حد ضرر خود در نظر بگیرید.
سه کراس طلایی
علاوه بر پنج سیگنال ساده‌ای که در بالا به آن اشاره کردیم، متخصصان تکنیکال و ایچیموکو تعداد دیگری از سیگنال‌های خریدوفروش را از داخل این اندیکاتور شگفت‌انگیز استخراج کرده‌اند که بررسی و صحبت در مورد آنها طولانی می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اما هر چه شما بتوانید تعداد سیگنال‌هایی که از ایچیموکو می‌گیرید بیشتر باشد، سیگنال معتبرتری دریافت کرده‌اید که می‌تواند به شما کمک کند تا نرخ برد winning rate بیشتری در معاملات به دست بیاورید. از این رو سیگنال‌های ترکیبی در ایچیموکو نیز زیاد است. مشهورترین سیگنال ترکیبی را به نام سه کراس طلایی می‌شناسند.
سه کراس طلایی به ترتیب زیر اتفاق می‌افتد:
- کراس طلایی تنکنسن و کیجونسن رو به بالا
- کراس طلایی چیکو اسپن و کندل‌ها رو به بالا
- شکست کومو توسط قیمت رو به بالا
به این سه کراس طلایی گفته می‌شود که در صورتی که به ترتیب این موارد اتفاق بیفتد، یعنی روند کاملاً برگشته و شما می‌توانید با خیال راحت‌تری وارد معامله شوید. زیرا ابتدا کراس کوتاه‌مدت و در مرحله بعد میان‌مدت و در نهایت طولانی‌مدت انجام شده و روند با قدرت بسیار رو به بالا حرکت می‌کند.
از سوی دیگر ما با سه کراس مرگ نیز رو به رو هستیم که به ترتیب زیر اتفاق می‌افتند:
- هنگامی که تنکنسن، کیجنسن را به زیر قطع می کند.
- هنگامی که چیکو اسپن، کندل ها را به زیر قطع می کند.
- هنگامی که قیمت، کومو را به سمت پایین بریک می‌کند.
سه کراس مرگ دقیقاً نقطه مقابل سه کراس طلایی است و به این معناست که در وهله اول روند کوتاه‌مدت برگشته است و سپس روند صعودی میان‌مدت نیز از بین رفته و در نهایت روند بلندمدت نیز از دست رفته است؛ بنابراین روند کاملاً برگشته است و باید از معامله خارج شد.
نکات معامله‌گری با ایچیموکو
ایچیموکو یکی از جذاب‌ترین و قوی‌ترین ابزارهای معاملاتی است. اکثر معامله گران با این سبک به ایچیموکو همچون یک اندیکاتور نگاه نمی‌کنند، بلکه آن را یک سیستم معاملاتی قوی می‌دانند که می‌تواند با قدرت همه اجزای سیستم معاملاتی را از جمله حد ضرر، تارگت و دیگر موارد مربوط به ترید کردن را برای ما فراهم کند.
از این رو کار کردن با ایچیموکو را به اندازه کار با یک اندیکاتور ساده نمی‌دانند و باید نکاتی را در این زمینه معامله گران رعایت کنند. از جمله مواردی که در زیر می‌آید:
1.همواره باید مدیریت سرمایه و ریسک به ریوارد در معاملات ایچیموکو در نظر گرفته شود، چراکه بازار هیچ قانون ابدی ندارد و ممکن است که به سادگی سیگنال‌های خرید و فروش اشتباه از آب دربیایند.
2.هنگامی که خطوط ایچیموکو بارها یکدیگر و نمودار قیمت را به فواصل کوتاهی قطع می‌کنند، یعنی بازار در حالت رنج sideway قرار گرفته است. برای ترید در این زمان می‌توان تایم فریم را به زمان‌های پایین‌تر برد و آنجا از عدم تعادل بازار و سیگنال‌های ایچیموکو استفاده کرد.
3.خطوط ایچیموکو همچون حمایت‌ها و مقاومت‌ها در نمودار عمل می‌کنند و می‌توان از آنها برای سیستم معاملاتی استفاده کرد. در این میان ابر کومو همچون یک مقاومت و حمایت قوی عمل می‌کند و هر چه ضخامت ابر بیشتر باشد یعنی آن منطقه با حمایت یا مقاومت قوی‌تری رو به رو است.
4.به طور کلی سیگنال‌های ایچیموکو که در بالا به آنها اشاره شد اگر در حالی رخ بدهند که قیمت پایین ابر کومو باشد، اعتبار کمتری دارند اما اگر قیمت بالای ابر کومو باشند و سیگنال‌ها رخ دهند از اعتبار بیشتری برخوردار خواهند. برخی از کارشناسان معتقدند کراس‌ها اگر داخل ابر کومو رخ دهند نیز باید نسبت به اعتبار آنها تردید داشت، چراکه ابر کومو منطقه حمایتی و مقاومتی است و هنوز جهت بازار مشخص نشده است.
5.در مورد تقاطع‌های قیمت و خطوط ایچیموکو حتماً اعتبار تقاطع از طریق کندل شناسی بررسی شود. زیرا شکست خطوط توسط قیمت همچون شکستن حمایت و مقاومت است و از این رو باید مفاهیم شکست معتبر در مورد آن صدق کند. به عنوان مثال شکست خط توسط یک شدو نمی‌تواند تأثیرگذار باشد و یک فیک بریک اوت Breakout رخ داده است.
6.بیشترین توصیه تایم فریم برای ایچیموکو روزانه و 4 ساعته است، اما می‌توان برای هفتگی و ماهانه نیز استفاده کرد. در صورتی که بر روی ایچیموکو تسلط خوبی پیدا کنید می‌توانید آن را به تایم فریم‌های پایین‌تر مثل 1 ساعت و 15 دقیقه هم ببرید. البته برخی نیز از آن در تایم فریم‌های کوتاه‌تر همچون 5 دقیقه نیز استفاده می‌کنند که خود نیاز به تبحر لازم دارد.
7.کار با ایچیموکو نیاز به تمرین و آموزش‌های گوناگون دارد و به سادگی نمی‌توان در آن به تبحر رسید بنابراین اگر سیگنال‌هایی که از آن می‌گیرید، اشتباه از آب در می‌آید، سعی کنید تا با بررسی دوباره نمودار به اصلاح آنها بپردازید.
جمع‌بندی
ایچیموکو رمز و رازهای بسیاری دارد و همان‌گونه که موافقان و عاشقان زیادی دارد، افرادی نیز وجود دارند که ایچیموکو را به اندازه کافی کارآمد نمی‌دانند. از همین نکته می‌توانیم به این گفته پی ببریم که انتخاب سبک معاملاتی به شدت به شخصیت و روحیات افراد وابسته است.
مهم‌ترین نشانه در این انتخاب این است که با آن ابزار معاملاتی راحت باشید و بتوانید با آن به خوبی بازار را رصد و تحلیل کنید. پس اگر با ابزار ایچیموکو کار کردید و دیدید که با آن به خوبی می‌توانید بازار را تحلیل کنید و استفاده از آن برای شما راحت است، می‌توانید از آن به عنوان استراتژی معاملاتی استفاده کنید.
در نظر داشته باشید که دوره‌های آموزشی زیادی در مورد ایچیموکو وجود دارد و بسیاری آن را با پرایس اکشن ترکیب کرده‌اند یا موارد تخصصی‌تر همچون استفاده از اعداد کیهون سوشی و کندل‌های هیکن اشی(Heikin Ashi) را به آن اضافه کرده‌اند که می‌توانید با آموزش آنها معاملات قوی‌تر و تخصصی‌تری داشته باشید.