حق تقدم خرید سهام

تاریخ بروز رسانی: 1399/12/24

حق تقدم خرید سهام چیست؟


حق تقدم در بورس چیست؟ ممکن است شما هم بارها خبرهای مختلفی راجع‌به افزایش سرمایه و انواع آن شنیده باشید. در مقاله آشنایی با افزایش سرمایه با زبان ساده، انواع افزایش سرمایه را توضیح دادیم. همچنین در افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی به حق تقدم و ساز‌و‌کار تعیین قیمت آن، اشاره کوچکی کردیم. در این مقاله قصد داریم به‌طور کامل در رابطه با حق تقدم خرید سهام صحبت کنیم.


در این مقاله می خوانید

حق تقدم خرید سهام چیست؟

حق تقدم خرید سهام که به آن Rights Offering نیز می‌گویند، از مواردی است که بعد از تصویب افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی به سهامداران پیشنهاد می‌شود. وقتی یک شرکت تصمیم می‌گیرد که سرمایه خود را افزایش بدهد، تعداد سهام آن شرکت تغییر می‌کند. یعنی متناسب با درصد افزایش سرمایه، تعداد سهام هم افزایش می‌یابد. برای مثال اگر قبل از افزایش سرمایه شرکت 10،000،000 سهم داشت و قصد افزایش سرمایه 70 درصدی را داشت، تعداد سهامش نیز 70 درصد افزایش خواهد یافت. یعنی 7 میلیون سهم جدید به شرکت اضافه می‌شود و تعداد کل سهام شرکت 17 میلیون خواهد شد.

وقتی سهام شرکت بیشتر از مقدار قبل به همه سرمایه‌گذاران فروخته شود، درصد مالکیت سهامداران گذشته تغییر خواهد کرد. طبق قانون تجارت، جهت حفظ منافع سهامداران، شرکت ابتدا باید سهام جدید خودش را به سهامداران فعلی عرضه کند. این کار در قالب ارائه یک حق به سهامداران انجام می‌شود که به آن حق تقدم می‌گویند. به سهامداران نیز متناسب با افزایش سرمایه حق تقدم جدید تعلق خواهد گرفت. مثلا اگر شما 1000 سهم از این شرکت داشتید، به شما 700 حق تقدم جدید تعلق خواهد گرفت، که می‌توانید تصمیم بگیرید با آن‌ها چه کنید. می‌توانید آن‌ها را بفروشید و یا طبق قوانین، صبر کنید تا به سهام عادی تبدیل شوند. این حق‌ها قابلیت تبدیل به سهام عادی شرکت را دارند.

نحوه آگاهی از فرایند افزایش سرمایه و ارائه حق تقدم

اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه و صدور گواهی حق تقدم خرید سهام در سایت کدال به ترتیب درج می‌شود. برای مثال شرکت سیمان هرمزگان برای افزایش سرمایه ابتدا مدارک و مستندات درخواست افزایش سرمایه شرکت را روی سایت کدال منتشر کرد.

سپس اطلاعیه دریافت گواهینامه حق تقدم خرید سهام شرکت را جهت آگاهی سهامداران روی سایت خود شرکت قرار داد. بعد از انتشار این خبر، مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام روی سایت کدال قرار گرفت. در این آگهی مهلت دریافت گواهینامه و استفاده از حق تقدم و همچنین شماره حساب برای واریز مبالغ نیز مشخص شد.

بعد از اتمام مهلت مقرر توسط شرکت که معمولا یک دوره 60 روزه است، افراد دیگر نمی‌توانند از حق تقدم خود استفاده کنند و یا آن را به دیگری انتقال دهند. مگر این‌که این دوره توسط شرکت تمدید شود.

تمامی اخبار مربوط به حق تقدم و تمدید زمان آن روی سایت اصلی خود شرکت و سایت کدال گذاشته می‌شود. علاوه‌بر این دو سایت، در گواهینامه حق تقدم خرید سهام نیز اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه، مهلت استفاده از حق تقدم و...ذکر می‌شود.

تمامی اخبار مربوط به حق تقدم و تمدید زمان آن روی سایت اصلی خود شرکت و سایت کدال گذاشته می‌شود. علاوه‌بر این دو سایت، در گواهینامه حق تقدم خرید سهام نیز اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه، مهلت استفاده از حق تقدم و...ذکر می‌شود.

 حق تقدم خرید سهام

برای مشاهده و با‌خبر شدن از حق تقدم‌های در حال معامله، به‌طور روزانه می‌توانید به سایت fipiran نیز مراجعه کنید.

نماد حق تقدم سهام

ممکن است بارها هنگام بررسی سهم‌ها با نمادهایی مواجه شده باشید که در انتهای آن‌ها حرف «ح» قرار می‌گیرد. در واقع «ح» مندرج در انتهای نام نماد هر سهم، علامت حق تقدم آن سهم است. بعد از این‌که شرکت تصمیم می‌گیرد افزایش سرمایه خود را از طریق آورده نقدی انجام دهد، بعد از برگزاری مجمع یک نماد حق تقدم به آن شرکت تخصیص داده می‌شود. سهامداران شرکت می‌توانند با استفاده از نماد تخصیص یافته به حق تقدم، این حق تقدم‌ها را معامله کنند. این حق تقدم‌ها می‌تواند مثل سهام عادی معامله شوند و افراد از نوسانات قیمت آن‌ها سود کسب کنند.

با جستجوی نماد سهم مورد نظر، اگر قبلا حق تقدمی برای سهم ارائه شده باشد، نماد دیگری مانند نماد اصلی سهم که فقط یک «ح» در انتهایش اضافه است، نیز آورده می‌شود. در شکل زیر می‌بینید که تنها با جستجوی نام سهم، نماد حق تقدمش نیز نشان داده شده است.

حق تقدم خرید سهام

نمادهای متعلق به شرکت سیمان هرمزگان

با انتخاب نماد حق تقدم (سهرمزح)، صفحه زیر باز می‌شود.

حق تقدم خرید سهام

تابلو حق تقدم سیمان هرمزگان

مهلت استفاده از حق تقدم

همان‌طور که در عکس بالا دیده می‌شود، حق تقدم سهم سیمان هرمزگان وضعیت ممنوع-متوقف دارد. دلیل این وضعیت چیست؟

همان‌طور که در بالاتر اشاره شد سهامداران تنها طی تاریخ مشخص شده می‌توانند از این حق استفاده کنند و یا آن را بفروشند. اکنون که من مشغول نوشتن این مقاله هستم، مهلت استفاده از حق تقدم و معامله آن تمام شده است. برای همین است که نماد در وضعیت ممنوع متوقف قرار دارد.

حق تقدم‌های استفاده نشده توسط شرکت فروخته می‌شوند و سهام‌دار می‌تواند وجه آن را از امور سهام شرکت درخواست کند. رویه پرداخت این وجه، برای هر شرکت متفاوت است.

دامنه نوسان حق تقدم

در جدول بالا می‌بینید که دامنه نوسان حق تقدم از دامنه نوسان خود سهم بیشتر است. حق تقدم این سهام می‌تواند بین منفی و مثبت 10 درصد نوسان کند، یعنی دامنه نوسان این حق تقدم‌ها دو برابر دامنه نوسان خود سهام است. به‌خاطر دامنه نوسان زیاد این حق تقدم‌ها عده‌ای از افراد به قصد نوسان‌گیری وارد این حق تقدم‌ها می‌شوند. اما باید به این نکته توجه کرد که بالا بودن دامنه نوسان منجر به افزایش ریسک حق تقدم‌ها نیز می‌شود. به‌عبارت دیگر طی یک روز، یک گواهی تقدم می‌تواند تا 20 درصد نیز نوسان کند.

نحوه تبدیل حق تقدم به سهام

اگر بخواهید از حق تقدم خود استفاده کنید، ابتدا باید گواهینامه شرکت در افزایش سرمایه را پر کنید. علاوه‌بر آن باید معادل ارزش اسمی هر سهم (ارزش اسمی هر سهم در ایران 1000 ریال در نظر گرفته می‌شود) وجه نقد به حساب مورد نظر شرکت واریز کنید. این گواهینامه همراه مبلغ مورد نظر باید طی مدت معین که در گواهینامه ذکر شود به حساب واریز شود. سپس اصل فیش پیوست به همراه اصل گواهینامه(پس از تکمیل پشت گواهینامه) طی مهلت قانونی مشخص شده در برگه به امور سهامداران شرکت ارائه و یا  بوسیله پست سفارشی ارسال شود.

در نهایت به‌ازای هر گواهی حق تقدم و هر 1000 ریالی که به حساب شرکت واریز کردید یک سهم به شما اختصاص می‌یابد.

بعد از ثبت افزایش سرمایه نزد سازمان بورس، طی یک بازه زمانی معین (معمولا 3 تا 6 ماه) حق تقدم‌های شما توسط سیستم به سهام عادی تبدیل می‌شود.

(گواهی حق تقدم+ ارزش اسمی سهم = یک سهم)

سوالات پرکاربرد در مورد حق تقدم در بورس

نحوه فروش حق تقدم

ممکن است بعضی از سهامداران تمایلی به استفاده از حق تقدمشان نداشته باشند. این سهامداران می‌توانند حق تقدم خود را در بازار معامله کنند. اما این معامله فقط می‌تواند در بازه زمانی مشخص شده انجام شود و بعد از اتمام بازه زمانی مشخص شده (بر اساس قوانین بورس این بازه زمانی مشخص شده نباید کمتر از60 روز باشد.) دیگر نمی‌شود این حق تقدم‌ها را معامله کرد.

آیا فقط افرادی که قبلا سهامدار شرکت بودند می‌توانند حق تقدم‌ها را خریداری کنند؟

پاسخ این سوال منفی است. تمامی فعالان بازار در بورس می‌توانند این حق تقدم‌ها را از فروشندگان خریداری کنند. افرادی که این حق تقدم‌ها را می‌خرند باید مبلغ اسمی هر سهم را به حساب شرکت واریز نمایند تا بعدا این حق تقدم‌ها به سهم عادی تبدیل شوند.

اگر شخصی تمایلی به استفاده از این حق خود نداشته باشد تکلیف چیست؟

اگر فردی تمایلی به استفاده از این حق خود نداشته باشد و حتی آن را طی مهلت داده شده به‌فروش نرساند، به آن حق تقدم استفاده نشده می‌گویند. شرکت‌ها این حق‌های استفاده نشده را از طریق حراج و یا انتشار آگهی به فروش می‌رسانند و بعد از کسر کارمزد، وجوه باقی‌مانده از فروش را به حساب سهامداران می‌ریزند. این حق تقدم‌های استفاده نشده، معمولا نزدیک به قیمت آخرین روز‌های معامله، توسط شرکت فروخته می‌شود.

آیا شخصی می‌تواند تنها از نیمی از این حق تقدم‌ها استفاده کند؟

پاسخ این سوال بله است. دارنده این گواهینامه‌ها می‌تواند تمام یا قسمتی از حق تقدم خرید سهام خود را منحصرا از طریق سازمان بورس اوراق بهادار واگذار نمایند. 

کسانی‌ که قسمتی از حق تقدم خود را از طریق سازمان بورس اوراق بهادار واگذار کرده و تصمیم به استفاده مابقی حق تقدم را شخصا دارند، الزامی است که اصل این گواهینامه را به کارگزار فروشنده حق تقدم تحویل و کپی آن را به همراه فیش نقدی و واریز مبلغ بابت مابقی حق تقدم به شرکت ارسال کنند.

آیا امکان فروش حق تقدم استفاده نشده وجود دارد؟

فرض کنید که شما بعد از مهلت تعیین شده اقدام به خرید حق تقدم استفاده نشده کنید، با توجه به این که خارج از محدوده زمانی تعیین شده توسط شرکت هستیم، نمی‌شود این حق تقدم‌ها را فروخت. در این صورت خریدار باید به اندازه ارزش اسمی هر سهم خریداری شده، در حساب کارگزاری خود وجه کافی داشته باشد تا این حق‌ها بتوانند به سهام عادی تبدیل شوند.

مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‌ها از طریق آورده نقدی سهامداران، دارای یک‌سری مزایا و معایب است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

مزایا و معایب حق تقدم خرید سهام

افراد با استفاده از حق تقدم خود، بعد افزایش سرمایه تعداد سهامشان افزایش پیدا می‌کند و این افزایش تعداد سهام، ضرر ناشی از کاهش قیمت سهم به‌خاطر افزایش سرمایه را جبران می‌کند. از دیگر مزایای استفاده از حق تقدم این است که، اگر شما جزء سهامداران اصلی شرکت بودید، درصد مالکیت شما حفظ شده و مانند قبل می‌توانید از حق رای در مجامع استفاده کنید.

از دیگر مزایای حق تقدم، پایین بودن قیمت خرید آن است که باعث می‌شود، سرمایه‌گذاران بیشتری به سمت شرکت کشیده شوند. همچنین هزینه تامین مالی از طریق فروش حق تقدم، نسبت به انتشار سهام عادی پایین‌تر است. با افزایش سرمایه، قیمت سهم‌ها کاهش می‌یابد، کاهش قیمت سهم می‌تواند منجر‌به افزایش جذابیت سهام برای سرمایه‌گذاران شود.

یکی از معایب استفاده از حق تقدم‌ها طولانی بودن و زمان‌بر بودن فرایند تبدیل حق تقدم‌ها به سهام است. ممکن است طی انجام شدن این فرایند، تغییراتی در وضعیت بازار ایجاد شود که برای سهامداران زیان‌ده باشد.

جمع‌بندی

در این مقاله به افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی اشاره شد. در ادامه آن راجع‌به حق تقدم خرید سهام صحبت کردیم و گفتیم که سهامداران شرکت نسبت به سایر سرمایه‌گذاران از یک حقی برای خرید سهام برخوردارند که به آن حق تقدم خرید سهام می‌گویند. در انتها نیز به مزایا و معایب استفاده از حق تقدم اشاره شد.

لطفا اگر این مقاله برایتان مفید بود، سوال و یا نظری درباره آن داشتید، در انتهای همین صفحه نظر خود را ثبت بفرمایید.
می‌توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید. 

4.4/5 - (8 امتیاز)

درباره نویسنده

فائزه حیدری

به‌عنوان یک کارشناس ارشد مالی، برای من پول و مدیریت سرمایه بسیار جذاب است. از این جهت که بتوانم براساس مطلوبیت‌های خودم تصمیم بگیرم، نه براساس موجودی حساب بانکی‌ام.

اشتراک
اطلاع از
guest
68 دیدگاه
Inline Feedbacks
مشاهده همه دیدگاه ها
علی
علی
3 سال پیش

سلام روز بخیر سوالی داشتم اگر راهنماییم کنید ممنون میشم………..من حق تقدم صباح را درخواست تبدیل به سهم اصلی کردم …خواستم بدونم تا زمان تبدیل حق به سهم صبا..من نباید سهم اصلی را بفروشم؟

علی
علی
پاسخ دادن به  فائزه حیدری
3 سال پیش

مرسی مرسی لطف کردید خدانگهدارتون باشه..

شعله علی نژاد طیبی
شعله علی نژاد طیبی
3 سال پیش

سلام .ببخشید من حق تقدم استفاده نشده خریدم و مبلغ ۱۰۰ تومان هم کم شده از حسابم .و سهم هم به اسم خودش اومده توپرتفو ولی نمیتونم بفروشم . چرا

مسعود
مسعود
3 سال پیش

سلام
توضیحات خوب ،روان وسلیسی بود .تشکر

مازیار دهقان
مازیار دهقان
3 سال پیش

صباح در کدال تا فردا تمدید شده ولی گواهی رو که دانلود کردم اعتبارش رو تا یک آذر ماه نوشته بود . خواستم ببینم الان پول واریز کنم مشکلی نداره ؟؟چه کنم

علی
علی
3 سال پیش

باسلام عالی بود ممنون

سعید
سعید
3 سال پیش

سلام در قوانین بورس در مورد مراحل افزایش سرمایه بازه های زمانی تعریف شده. من میخوام فاصله زمانی بین اتمام مهلت فروش حق تقدم تا حراج اونا رو بدونم از گوگل پیدا نکردم. لطفا اگه دقیق اطلاع دارین بگین از کلمه معمولا استفاده نکنین. مثلا بعد اینکه سازمان بورس مدارک و مستندات افزایش سرمایه شرکتی رو تو کدال منتشر کنه شرکت حتما باید تا 60 روز مجمع فوق العاده جهت افزایش سرمایه رو تشکیل بده و حتی میتونه با نامه ای تا 30 روز دیگه تمدید کنه در غیر این صورت مجوزش باطل میشه.

Mehrdad
Mehrdad
3 سال پیش

سلام / من قبلا سهام صبا رو داشتم / پس از افزایش سرمایه شرکت، حق تقدم صباح به پرتفوی اضافه شد / این حق تقدم رو نمی تونم بفروشم؟ (هنگام ثبت سفارش مدام پیغام خطا ظاهر میشه) / لطفا راهنمایی کنید / تشکر

فرزاد فخری‌زاده
فرزاد فخری‌زاده
پاسخ دادن به  Mehrdad
3 سال پیش

یا کارگزاری تماس بگیرید و درخواست تغییر ناظر بدین

mehdymashady
mehdymashady
3 سال پیش

درود بر شما!با سپاس از توضیحات خوبتون لطفاً در مورد معامله پذیر بودن حق تقدم ها و نبودن آنها (فقط یک بار خرید و فروش)هم توضیح دهید

حسین
حسین
3 سال پیش

سلام. خسته نباشید. من اگه سهمی رو بررسی کنم که از نظر بنیادی و تکنیکالی شرایط خوبی داشته باشه و توجه بقیه رو به خودش جلب کرده باشه,این فکر خوبی هست که اوراق حق تقدمش رو با هدف کسب سود بیشتر با توجه به نوسان بیست درصدی, خریداری بکنم؟ آیا میتونم اوراق خریداری کرده رو دوباره بفروشم و سود کنم یا باید حتما تبدیل به سهمش کنم؟

سودابه بگدلی
سودابه بگدلی
3 سال پیش

مرسی از مطالب خوبتان یک سوال
در برخی از نمادها فقط یک شماره حساب میدن اما مبلغ واریزی سهم مشخص نیست و پیام ناظر دیگری نیست چطور می توان از میزان مبلغ واریزی برای دریافت سهم حق تقدم اقدام کنیم ؟

{"email":"آدرس ایمیل وارد شده نامعتبر است","url":"آدرس وب‌سایت وارد شده نامعتبر است","required":"لطفا فیلد‌های مشخص شده را تکمیل نمایید"}

مقالات پیشنهادی


بورس ایران بخش‌های گوناگونی دارد؛ از جمله بازار بورس و اوراق بهادار، بازار آتی و

68
0
شما هم نظر بدهیدx
Success message!
Warning message!
Error message!