Pi Network چیست؟

شاید شما هم جدیدا با این تبلیغات برخورد کرده باشید که با ملحق شدن به شبکه پای‌نتورک (Pi Network) شما هم می‌توانید در آینده با فروش آن پولدار شوید و این پروژه را بعضا با بیتکوین مقایسه می‌کنند. بعضا نیز دیده شده از آن به‌عنوان بیتکوین آینده نام برده شده است. از آن‌جایی که اخیراً این سوال‌ها را از ما می‌پرسند که آیا این موضوع حقیقت دارد؟ و یا آیا Pi Network یک نوع کلاهبرداری است یا خیر؟ لازم دانستیم یک سری مباحث و اصطلاحات حوزه این بازارهای مالی را برای شما بازگو، و در نهایت باهم پروژه پای‌نتورک را بررسی کنیم.

تعریف هایپ (HYIP)

در ابتدا باید بدانیم تعریف هایپ چیست. هایپ (HYIP) مخفف عبارت High-Yield Investment Program و به معنی برنامه سرمایه‌گذاری با بازدهی بالا است. هایپ پدیده‌ای نیست که مختص برنامه‌های اینترنتی باشد، بلکه در قوانین بازار مالی برای سود استاندارد مقدار مشخصی تعیین شده است. هر نوع برنامه‌ و یا پروژه‌ای که در قالب یک برنامه سرمایه‌گذاری سود بالاتر از چهار تا پنج درصد در سال را برای سرمایه‌گذار تعریف می‌کند، در قالب یک سیستم هایپ تعریف می‌شوند.

خوب همان‌طور که مشخص است پس بانک‌های داخل ایران نیز برای سپرده‌گذاری مشتریان خود، سودی بالاتر از مقدار استاندارد جهانی تعیین می‌کنند. اما باید این نکته را درنظر داشته باشید که این قوانین باید در هر کشوری به‌صورت جداگانه مورد بررسی قرارگیرد.

وقتی تمام بانک‌های یک کشور با هماهنگی بانک مرکزی آن کشور دارای یک رنج استاندارد نرخ بهره برای پرداخت سود به سپرده‌ها هستند، اگر حتی آن نرخ بهره از مقدار استاندارد جهانی نیز بیشتر باشد، نمی‌توان آن‌را در دسته پروژه‌های هایپ قرار داد.

به عبارت ساده‌تر میزان عرف نرخ سود استاندارد در هر کشور با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی و... ممکن است با کشوری دیگر متفاوت باشد.

به‌عنوان مثال، فرض کنید تمام بانک‌های کشور نرخ سود سپرده بیست درصد سالیانه را به مشتریان خود ارائه بدهند. حال اگر بانک X طی یک دوره اعلام کند که نرخ سود سپرده پنجاه درصد ارائه می‌دهد، این را می‌توانیم به‌عنوان یک هایپ درنظر بگیریم.

آیا همه پروژه‌های هایپ کلاهبرداری هستند؟

تا اینجا دانستیم که تعریف هایپ چیست. به‌طور کلی می‌توان گفت که هر نوع هایپی در نهایت می‌تواند به یک سیستم پانزی (کلاهبرداری) ختم شود. با کمی بررسی بیشتر می‌توانید متوجه شوید که اکثر پروژه‌های هایپ، در کشورهای جهان سوم، تحریم شده و یا فقیر که مردم آن تشنه پولدار شدن‌های یک شبه را دارند، به‌وجود می‌آیند. به همین دلیل پیگیری حقوقی کلاهبرداری‌هایی که از این طریق سرمایه‌های مردم را به جیب میزنند نیز تقریبا عملی نیست.

سرمایه‌گذاران پروژه‌های هایپ چه کسانی هستند؟

به‌طور کلی تمام کسانی که در پروژه‌های هایپ سرمایه‌گذاری می‌کنند، به دنبال سودهای یک شبه هستند. اما همه آن‌ها را از لحاظ تکنیکی می‌توانیم به دو دسته تقسیم کنیم:

افراد کارشناس و بی‌اطلاع

مشارکت کنندگان کارشناس:

این افراد به‌خوبی از نحوه کارکرد پروژه‌های هایپ آگاهی دارند و همچنین از خطرات سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها باخبرند. این افراد با برنامه‌هایی از پیش تعیین شده، ابتدا تمامی پروژه‌های هایپ را زیر نظر میگیرند و بعد از شناسایی، سرمایه‌های خود را در خطر قرار می‌دهند. چون می‌دانند که اکثر پروژه‌های هایپ در روزهای اول به‌خوبی کار می‌کنند. و تمام سعیشان را می‌کنند تا در کمترین زمان سود خود را از طریق تبلیغ و فروش به دیگران به‌دست آورند.

مشارکت کنندگان بی‌اطلاع:

این افراد بدون آن‌که روحشان از اصل موضوع باخبر باشد و با هدف پولدار شدن یک شبه به سمت این هایپ‌ها کشیده می‌شوند. این افراد صرفا بر اساس اطلاعات غلط ارائه شده در صفحات مجازی و سایت‌های مختلف با این پروژه‌ها آشنا می‌شوند و در نهایت بدون بررسی دقیق درباره سوابق پروژه و اهداف اصلی در آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. معمولا این افراد در نهایت جز دسته مال باختگان قرار می‌گیرند.

حال وقتی وارد سایت اصلی می‌شویم، با کمی دقت می‌بینیم که به‌جای این‌که روی شفاف سازی و ارزش افزوده‌ای که قرار است سیستم Pi Network به کاربران خود بدهد، همواره روی عنوان‌های ایجاد یک هایپ سرمایه‌گذاری شده.

به‌عنوان مثال عنوان تیتر صفحه اصلی سایت "اولین ارز دیجیتال با قابلیت ماین از طریق موبایل" را می‌بینیم. و یا عبارت دیگر نظیر "ماینینگ در ارزهای دیجیتال سخت است. سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال پر ریسک است. و خیلی از ما از صنعت ارزهای دیجیتال جا مانده‌ایم." استفاده شده است.

دقت کنید همه این عبارت‌ها جملاتی هستند که برای ایجاد یک سیستم هایپ مورد استفاده قرار می‌گیرند که به هیچ عنوان نباید گول این جملات را بخوریم. مهم‌ترین بخش که مربوط به موضوع اصلی کار پروژه است، در داخل سایت پرداخته نشده و هیچگونه شفاف‌سازی دراین‌باره صورت نگرفته است.

در قسمت‌های دیگر سایت نیز وقتی دقت کنید، هیچگونه آدرس و یا شماره تماس و این‌که این پروژه مربوط به کدام کشور است را نمی‌توانید پیدا کنید.

نتیجه بخش بررسی سایت:

با توجه به بررسی‌های انجام شده به نظر می‌رسد که کل سایت Pi Network در یک قالب ساده و صرفا برای این‌که صفحات را پر کنند، طراحی شده است. همچنین اطلاعات داخل صفحات سایت هیچ‌گونه شفاف‌سازی را برای مخاطب از کار اصلی پروژه ارائه نداده و تنها به جملات تبلیغاتی جهت ایجاد هایپ استفاده شده است. پس از این بخش امتیازی را نمی‌تواند دریافت کند.

بررسی Whitepaper

وقتی وایت‌پیپر سایت را باز میکنیم اولین نکته‌ای که بررسی کردیم میزان تعداد کلمات استفاده شده بود که 2207 کلمه بود. این تعداد کلمات در مقایسه با وایت‌پیپر بیتکوین که بیش از 3500 کلمه است، عدد کمی را نشان می‌دهد.

در متن اصلی و در پاراگراف اول تاکید شده که موضوع فعالیت کلی پروژه درحال آزمایش است، ممکن است در طول زمان دچار تغییرات زیادی گردد و در انتها یادآور می‌شود که این شبکه پای‌نتورک فعلا به‌صورت یک شبکه آزمایشی است.

همین نکته نشان می‌دهد که توسعه دهندگان پروژه علاوه بر این‌که هیچ‌گونه شفاف‌سازی در رابطه با موضوع فعالیت اصلی نکرده‌اند، بلکه عملا بر کار خود تسلط کافی را نیز ندارند.

گستردگی شبکه Pi Network

در بخش دیگری از متن وایت‌پیپر پروژه پای‌نتورک به توضیح چگونگی عملکرد بیتکوین و مزایا و معایب آن اشاره شده که اکثر بیتکوین‌های جهان دست عده‌ای خاص است. در نهایت هم توضیح داده شده که هدف پای‌نتورک ایجاد یک اکوسیستم اقتصادی تصحیح شده بیتکوین است و ما میخواهیم مطمئن شویم که کاربران ما Pi بیشتری را در ازای گشترش و همکاری شبکه بدست خواهند آورد. اما بازهم هیچ‌گونه شفاف‌سازی در این رابطه عنوان نشده است.

توزیع توکن پاداش به کاربران

در قسمتی دیگر به این‌صورت عنوان می‌کند که: " برخلاف بیتکوین که مقدار عرضه جهانی ثابت و مشخصی برای جهان تعیین کرده است (مقدار 21 میلیون بیتکوین در جهان وجود خواهد داشت)، Pi برای هر شخصی که به 100 میلیون مشارکت کننده اول در پروژه بپیوندد، مقدار مشخصی توکن پرداخت می‌کند. اما این مقدار پرداخت را در طول زمان مشارکت کاربر در شبکه و به‌طور تدریجی برای وی آزاد می‌کند.

در بررسی این موضوع باید بگوییم که در قسمت اول متن و این‌که به 100 میلیون مشارکت‌کنندگان اول قرار است مقدار مشخصی توکن تعلق بگیرد، به‌عنوان یک ایجاد کننده هایپ عنوان می‌شود. اما در قسمت دوم اشاره می‌کند که این مقدار توکن به مرور زمان برای کاربر آزاد خواهد شد را می‌توان به‌عنوان یک نکته مثبت تلقی کرد. ضمن این‌که بازهم در مورد چگونگی این توزیع و همچنین مقدار آن هیچ‌گونه توضیحی داده نشده است.

بیتکوین نیز روزی مثل پای‌نتورک کم‌ارزش بوده ولی اکنون گران شده است

با بررسی همه موارد در وایت‌پیپر می‌توان گفت که پروژه پای‌نتورک درواقع هیچ‌گونه نوآوری نسبت به بیتکوین ندارد، که حال بخواهیم آن را با بیتکوین نیز مقایسه کنیم. باید این را نیز توضیح دهیم، بیتکوین در زمانی که به‌وجود آمد با خود تکنولوژی بلاکچین را نیز برای دنیا به ارمغان آورد. اما پروژه Pi درواقع هیچ‌گونه ارزش افزوده جدیدی را به دنیا اضافه نخواهد کرد. لذا مقایسه آن با بیتکوین و این‌که بگوییم بیتکوین نیز روزی ارزان بوده و بعدا گران شد، پس این نیز همان‌طور خواهد بود، اساساً اشتباه است.

محبوبیت و مقبولیت عمومی

برای این‌که پای‌نتورک را از لحاظ محبوبیت و مقبولیت بررسی کنیم باید یک سری مسائل دیگر را نیز درنظر بگیریم. این‌که صرفا به دلیل تبلیغات گسترده در ایران این روزها اسم این پروژه را زیاد می‌شنوید، دلیلی بر محبوبیت این پروژه نیست.

درواقع این اتفاق به جهت تبلیغات گسترده بخش اول سرمایه‌گذاران در این حوزه (افراد کارشناس)، شکل گرفته.چرا این افراد باید برای پروژه Pi Network هزینه تبلیغات بدهند؟

جواب اینجاست که معمولا پروژه‌های استارتاپی برای ایجاد انگیزه بیشتر از سیستم پاداش کاربران (ریفرال) استفاده می‌کنند. به‌این شکل که اگر من به‌عنوان یک کاربر فعال، کاربران بیشتری به پروژه Pi معرفی کنم، از سوی پروژه برای من پاداش درنظر گرفته می‌شود. پس همواره محبوبیت حاصل از مقبولیت با محبوبیت حاصل از تبلیغات، دوچیز متفاوت از هم‌دیگر هستند.

بررسی تیم پروژه Pi Network

وقتی به بخش اعضای تیم پروژه مراجعه می‌کنیم، نکته‌ای که جلب توجه می‌کند صفحه تقریبا خالی با تنها 3 عضو در کل پروژه است. نوع تشکیل چارت سازمانی نیز نشان از ضعف پروژه را می‌دهد. چراکه حتی یک توسعه دهنده و یا مباشر و حتی عضو معروف که پروژه را تائید کرده باشد نیز وجود ندارد.

براساس اطلاعات فوق، بررسی اعضای تشکیل دهنده پروژه به شرح ذیل است:

نیکولاس کوکالیس، چنگدیائو فان و وینسنت مک‌فیلیپ. نفر اول که به‌عنوان مدیر پروژه است، واقعا دانشجوی دکتری دانشگاه استنفورد است و حتی حوزه تخصصی‌اش هم در زمینه ارزهای دیجیتال و بلاکچین است. در مورد نفر دوم نیز اطلاعات خاصی وجود ندارد و نفر سوم هم فارغ‌التحصیل MBA دانشگاه استنفورد است. نکته قابل تامل، عدم وجود هیچگونه فعالیتی از جانب این سه نفر در انجمن‌های بلاکچین و ارز دیجیتال تاکنون است. پس از این قسمت نیز پروژه پای‌نتوزک نمی‌تواند پوینت مثبتی دریافت کند.

بررسی میزان فعالیت در فضای مجازی

براساس اطلاعات موجود در خود سایت، اعضای پروژه در لینکدین، توییتر، فیسبوک و اینستاگرام فعالیت دارند که در این قسمت هریک را به تنهایی مورد بررسی قرار می‌دهیم:

اکانت فیسبوک

در اولین نگاه میفهمیم که قدمت پست‌های درون فیسبوک به حدود یک‌سال قبل برمی‌گردد. این موضوع نشان می‌دهد که این پروژه جدیدا تعریف شده بر خلاف بسیاری از پروژه‌های ارزهای دیجیتال، از قبل روی آن هیچ‌کاری صورت نگرفته است. لازم به ذکر است برخی از پروژه‌های بلاکچینی در ارزهای دیجیتال بعد از 2 یا 3 سال فعالیت مداوم تصمیم به ورود به حوزه مارکتینگ و فروش توکن می‌شوند.

آخرین پست داخل فیسبوک نیز مربوط به تاریخ 1 آپریل 2020 است. یعنی هفته قبل. جالب‌تر این‌که پست ماقبل آخر نیز مربوط به تاریخ 17 مارچ 2020 است. همچنین میزان مشارکت مردمی در بخش کامنت‌ پست‌ها نیز ضعیف است. این نشان می‌دهد که بین پست‌های فیسبوک Pi Network فواصل زیادی وجود دارد و نمی‌توان آن را فعال دانست.

اکانت توییتر

ما هرچه بررسی کردیم نتوانستیم به اکانت توییتر پای‌نتورک دسترسی پیدا کنیم. احتمال این‌که اکانت وجود نداشته باشد، نیز وجود دارد.

اکانت لینکدین

با ابررسی اکانت لینکدین نیز به نتایج مشابهی همانند فیسبوک می‌رسیم. از زمان آخرین پست بیش از 6 ماه می‌گذرد و میزان مشارکت و فعالیت پروژه در این شبکه اجتماعی نیز بسیار ضعیف ارزشیابی می‌شود. شاید تنها نکته مثبتی که در اکانت لینکدین می‌توان مشاهده کرد، تعداد 1943 فالوور است. البته این را هم اضافه کنیم که تعداد کامنت‌های مشارکت‌کننده و ویو پست‌ها با تعداد فالوورهای صفحه لینکدین اصلا همخوانی ندارد.

اکانت اینستاگرام

در اکانت اینستاگرام نیز مطلب جدیدی نیست. تعداد پستهای کم و میزان مشارکت

پایین و... نشان از ضعف فعالیت اعضای پروژه در فضای مجازی را نشان می‌دهد.

نکته جالبتر این‌که در بخش تولید محتوا نیز ضعف عملکرد تیم کاملا مشخص بوده. به‌طوری که در تمامی شبکه‌های اجتماعی تقریبا محتواهای پست شده یکی بودند.