یونی سواپ (Uniswap) یکی از معروفترین صرافیهای غیرمتمرکز است که توسط شبکهی بلاکچین اتریوم پشتیبانی میشود. صرافی یونی سواپ کاملا غیرمتمرکز بوده (یعنی توسط هیچ سازمان یا شرکتی اداره و مدیریت نمیشود) و از یک سیستم معاملاتی نسبتا جدیدی به نام پروتکل نقدشوندگی خودکار یا Automated Liquidity Protocol برای خرید و فروش رمزارزها استفاده میکند.
تفاوت یونی سواپ (Uniswap) و صرافیهای متمرکز
اکثر معاملات ارزهای دیجیتال در صرافیهای متمرکز مانند Binance و Coinbase انجام میشود و این پلتفرمها، توسط یک نهاد مرکزی مدیریت میشوند. سرمایهگذاران برای معامله در این پلتفرمها، باید سپردههای خود را در این صرافیها گذاشته و با استفاده از سیستم ثبت سفارشات عادی یا دفتر سفارشات (Order book)، اقدام به خرید و فروش ارزهای دیجیتال کنند و این موضوع میتواند نقدشوندگی معاملات را کاهش دهد.
زیرا که هر سفارشی با هر قیمتی باید با قیمت سفارشهای طرف مقابل معامله برابر شود تا این معامله یا تراکنش انجام شود و این موضوع گاهی اوقات زمانبر است؛ بنابراین نقدشوندگی معاملات را کاهش میدهد.
اما یونی سواپ با استفاده از سیستم پروتکل نقدشوندگی خودکار(Automated liquidity protocol) این مشکل را حل کرده است.
پروتکل نقدشوندگی خودکار در یونی سواپ چیست و چگونه کار میکند؟
یونی سواپ سرمایهگذاران و معاملهگران را تشویق به ذخیرهسازی ارزهای دیجیتال خود در استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools) میکند. این استخرها توسط قراردادهای هوشمند پشتیبانی شده و به همین علت دارای امنیت بالایی هستند.
به افرادی که ارزهای دیجیتال خود را در این استخرها ذخیرهسازی یا Pooling میکنند، فراهمکنندگان نقدینگی یا Liquidity Providers گفته میشود.
افراد با تجمیع ارزهای دیجیتال خود در این استخرها، در واقع یک صندوقی را میسازند که این صندوق به عنوان یک بازارساز بین طرفین معامله، سفارشات و معاملات موجود در پلتفرم را اجرا میکند. هر توکن موجود در پلتفرم استخر نقدینگی مختص به خود را دارد.
با استفاده از این روش، مشکلات مربوط به اجرای سفارشات و انجام معاملات در سیستم ثبت سفارشات عادی یا دفتر سفارشات حذف میشود و افراد میتوانند با استفاده از این استخرها، هر معاملهای را با قیمت و حجم مشخص انجام دهند.
بازارساز خودکار در یونی سواپ چیست؟
استخرهای نقدینگی در واقع با استفاده از سیستم قراردادهای هوشمند، نقش یک بازارساز خودکار (Automated Market Maker) را بازی میکنند. هرکدام از این قراردادهای هوشمند یا جفتِ توکنها در یونی سواپ، یک استخر نقدینگی را تشکیل میدهد که با توکنهای ERC20 (توکنهایی که شبکهی پشتیبان آنها اتریوم هستند) کار میکنند.
هرکدام از این استخرهای نقدینگی در واقع از یک جفت توکن تشکیل میشوند، که با استفاده از اتریوم، قابلیت معاوضه با یکدیگر را دارند.
نحوهی تعیین قیمت این جفتها (Pairs) در استخرهای نقدینگی بر اساس الگوریتمی است که استخر از آن استفاده میکند. در یونی سواپ برای تعیین قیمت رمزارزها در استخر نقدینگی از الگوریتم بازارساز ثابت یا Constant product market maker (حاصل ضرب تعداد توکنها همواره یک عدد ثابت است) استفاده میشود.
بازارساز ثابت نوعی از الگوریتمهای AMM است. هرکدام از این جفتها (Pairs) به عنوان یک بازارساز خودکار عمل میکنند. در این روش محاسبه هر استخر متشکل از دو رمزارزی است که با یک نسبت ثابت نسبت با یکدیگر معاوضه میشوند و این نسبت همیشه ثابت است.
فراهمکنندگان نقدینگی LPs چگونه از ذخیرهسازی رمزارزهای خود در یونی سواپ، سود کسب میکنند؟
فراهمکنندگان نقدینگی در استخرهای نقدینگی، با توجه به میزان توکنهایی که در استخر ذخیره کردهاند، از کارمزد معاملات موجود در یونی سواپ که به میزان 3/0 درصد است، سود کسب میکنند. این کارمزدها تجمیع شده و افراد با توجه به درصدی که از کل استخر سهیم هستند، از کل کارمزدهای تجمیعشده سود کسب میکنند.
معاوضه و یا همان معاملهی رمزارزها در یونی سواپ
یونی سواپ یک صرافی غیرمتمرکز است؛ بنابراین برای استفاده از آن نیاز به ثبتنام و یا احراز هویت ندارید. اما باید کیف پولی که شبکهی بلاکچین اتریوم از آن پشتیبانی میکند را داشته باشید و برای معاوضه یا اضافه کردن به استخرهای نقدینگی، کیف پول خود را به یونی سواپ متصل کنید. کیف پول Metamask میتواند برای این کار گزینهی مناسبی باشد.
1. ابتدا وارد سایت Uniswap.Org شوید. و پس از ورود به سایت بر گزینهی Use Uniswap کلیک کنید. همچنین، در ابتدای ورود به سایت میتوانید آمار کلی مربوط به یونی سواپ را مشاهده کنید.
نحوه تنظیم اتصال به کیف پول Uniswap
2. پس از ورود به پنل معاملاتی، حالت پیشفرض بر گزینهی Swap است و شما بر گزینهی Connect to a Wallet کلیک کرده و کیف پول مورد نظر خود را انتخاب کنید و مراحل مربوط به اتصال را طی کنید.
نحوه تنظیمات معاوضه رمزارز های مورد نظر
3. پس از انتخاب و متصل شدن کیف پول میتوانید اقدام به معاوضهی رمزارز مورد نظر خود کنید. در قسمت Swap دو کادر ورودی وجود دارد که نشاندهندهی جفتارزی است که شما میخواهید با یکدیگر معاوضه کنید. کادر بالایی، ارز دیجیتالی است که شما آن را دارید و میخواهید در ازای آن ارز دیجیتال دیگری دریافت کنید.
4. بنابراین در هر کادر، رمزارز مورد نظر خود را انتخاب کرده و تعداد را مشخص کنید. مثلا فرض کنید شما 100 عدد تتر(USDT) دارید و تمایل دارید که این 100 عدد تتر را به ETH تبدیل کنید. در کادر بالا تتر را انتخاب کرده و 100 را وارد میکنید و میزان ETH که برابر با میزان تتر شما است در کادر پایین نمایش داده خواهد شد.
درصورت داشتن رمزارز کافی در کیف پول خود میتوانید معاوضه را انجام دهید و میزان رمزارز معاوضه شده به کیف پول شما واریز خواهد شد.
مراحل اضافه کردن به استخر نقدینگی در Uniswap
مرحله یک. پس از ورود به سایت یونی سواپ و کلیک بر گزینهی Use Uniswap، بر روی گزینهی Pool کلیک کنید. در این قسمت شما هم میتوانید از ورژن 3 استفاده کنید و هم ورژن 2. در این قسمت استفاده از V2 توضیح داده میشود و هردو عملکرد و محتوای تقریبا یکسانی دارند.
روی گزینهی View V2 Liquidity کلیک کرده و وارد صفحهی زیر شوید.
افزودن توکنها به استخر نقدینگی
مرحله دو. در این قسمت در کادر بالا و پایین میتوانید جفت توکنهایی که تمایل دارید به استخر نقدینگی اضافه کنید را انتخاب کنید. مثلا فرض کنید که شما تمایل دارید به استخر جفتارزهای ETH و USDT اضافه کنید.
برای این منظور در هر دو کادر ETH و USDT را انتخاب کنید و تعدادی را که میخواهید به استخر اضافه کنید را مشخص کنید.
توجه داشته باشید که نسبت معاوضهی بین جفتارزها در هر استخر مشخص است و شما باید متناسب با همین نسبت، از هر دو رمزارز به استخر اضافه کنید. در این مثال هر ETH برابر با 43/2629 واحد USDT است.
این یعنی شما باید به ازاری هر یک واحد ETH ، 43/2629 واحد USDT به این استخر اضافه کنید. بنابراین شما باید از هردو رمزارز به اندازهی کافی در والت خود داشته باشید.
در قسمت Share of Pool میزان درصد سهم شما از کل استخر نمایش داده میشود. و برای اضافه کردن بر گزینهی Confirm و Add کلیک کنید. کارمزدی که شما برای اضافه کردن به استخر پرداخت میکنید Gas Fee نام دارد.
نحوه خروج از استخر نقدینگی
مرحله سه. پس از اضافه کردن توکنهای خود شما تبدیل به یکی از تامینکنندگان نقدینگی یا LP در یونی سواپ میشوید و هنگام برداشت نقدینگی خود از استخر، پاداش شما از کارمزدهای معاملات استخر، در قالب توکنهای Uniswap یا LP Tokens به شما داده خواهدشد. برای خروج از استخر بر گزینهی Remove Liquidity کلیک کنید.
ریسکهای مربوط به استخرهای نقدینگی در Uniswap
Slippage و Divergence Loss
باید در نظر داشت که سرمایهگذاری در استخرهای نقدینگی در یونی سواپ خالی از ریسک نیست. یکی از ریسکهایی که در هنگام ورود و یا خروج به استخرهای نقدینگی وجود دارد، ریسک Slippage یا نوسانات قیمت ناشی از معاملات است.
یعنی اگر عمق و حجم معاملات استخر کم باشد و شما بخش مورد توجهی از استخر را وارد یا خارج کنید، قیمتها تحت تاثیر قرار گرفته و ممکن است باعث ایجاد ضرر برای شما شود.
ریسک Divergence Loss یا ضرر واگرایی
ریسک دیگری که وجود دارد، ریسک Divergence Loss یا ضرر واگرایی است. الگوریتم بازارساز خودکار در یونی سواپ (Uniswap) بر اساس یک نسبت ثابت کار میکند. حاصل ضرب ارزش دو رمزارز همواره ثابت است ولی ارزش هرکدام از آنها نسبت به یکدیگر، ممکن است در طول زمان تغییر کند. بنابراین باید قبل از ورود توکنهای خود، این موضوع را در نظر بگیرید.