پس‌انداز چیست؟ آیا همیشه پس‌انداز خوب است؟ از قدیم دیده‌ایم که می‌گویند پول خود را برای آینده پس‌انداز کنید. اصلاً تعریف درست این کلمه چیست و چگونه باید از آن به‌درستی استفاده کرد؟ در اینجا می‌خواهیم کمی راجع به این موضوع بپردازیم.
پس‌انداز چیست؟
در تعریف عامیانه، پس‌انداز مقدار پولی است که پس از کسر هزینه‌ها از درآمدهای قابل مصرف هر فردی، برای استفاده در آینده ذخیره می‌شود. برای اشخاصی که در زندگی مالی خود افراد محتاطی هستند، مقداری پول بعد از کسر هزینه‌های شخصی باقی می‌ماند. این افراد همان مقدار پول را برای آینده خود پس‌انداز می‌کنند و هر ماه مقداری روی آن می‌گذارند.
همه ما به‌خاطر داریم که پدران و مادران ما همگی مقداری از درآمدهای ماهانه را پس‌انداز می‌کردند و با آن پول برای خرید خانه یا خودرو و یا هر چیز دیگری اقدام می‌کردند. به عبارتی دیگر در تعریف درست‌تر از این واژه باید بگوییم که پس انداز درواقع یک استراتژی مالی است که می‌تواند در آینده به سرمایه‌گذاری منجر شود.
برخی از افراد هم هستند که نمی‌توانند پول خود را پس‌انداز کنند. این افراد معمولا برای این که خودشان را مجبور به این کار کنند، از بانک‌ها وام‌های بدون بهره و یا کم بهره می‌گیرند و خود را ملزم به پرداخت قسط می‌کنند تا پول خود را پس‌انداز کنند. اما آیا واقعا پس‌انداز کردن پول گزینه خوبی برای آینده است؟
پس‌انداز از کجا شروع شد؟
وقتی بانک‌ها به‌وجود آمدند برای اولین‌بار مردم قادر بودند که پول‌های خود را در محیط امن بانک قرار بدهند و در قبال آن رسید دریافت کنند. به این ترتیب کم کم این اعتماد به بانک‌ها بیشتر شد و مردم می‌توانستند پول‌های خود را در بانک پس‌انداز کنند. بعد از جنگ جهانی دوم توجه‌ها به صرفه‌جویی و پس‌انداز برای بازسازی کشورها بیشتر شد. اوج این محبوبیت در سال‌های 1955 تا 1970 میلادی بود. تا جایی که خیلی از کشورها روزی را برای روز پس‌انداز درنظر گرفتند و در نهایت امروزه روز 31 اکتبر را به‌عنوان روز جهانی پس‌انداز می‌شناسند.
آیا پس‌انداز همیشه خوب است؟
استفاده از پس‌انداز به‌عنوان یک استراتژی مالی برای اولین‌بار در انگلیس و اروپا اتفاق افتاد. بعد از انقلاب صنعتی و شکل‌گیری اقتصاد در اروپا، اکثر کشورهای اروپایی به ثبات اقتصادی دست یافته بودند. در چنین شرایطی اقتصاددان‌ها مردم را به صرفه‌جویی در هزینه‌ها و پس‌انداز تشویق می‌کردند. اما این استراتژی در شرایط ثبات اقتصادی که تورم‌های زیادی نداشته باشیم جواب می‌دهد.
استراتژی پس‌انداز در کشورهای توسعه یافته امروزی خوب است. اما در کشورهای درحال توسعه با تورم‌های سالیانه بالا اصلا استراتژی خوبی برای آینده ما نیست.
در سال 1399 شخصی بعد از سی سال نامه‌ای از پدر فوت شده‌اش پیدا می‌کند که در آن نوشته شده بود: «پسرم من تمام عمر کار کردم و برای آینده شما مقداری پس‌انداز جمع کردم. این پول حاصل تلاش و دسترنج من است. آن را برای آینده شما در درون دریچه کولر قرار دادم تا جایش امن باشد.» پسر بعد از این‌که دریچه کولر را باز کرد با بسته‌ای پلاستیکی مواجه شد. بعد از بازگشایی آن بسته دید که مبلغ 500 هزار تومان پول درون آن بسته قرار دارد.
در سال 1369 با این مقدار پول خیلی کارها می‌شد انجام داد. ولی اکنون با 500 هزار تومان چه‌کار می‌شود کرد؟ درواقع تورم زیاد در بلندمدت باعث از بین رفتن ارزش آن پول شده است.
روش‌های جایگزین
با توجه به درآمد اندک و پیوسته حقوق بگیران، بدون پس‌انداز زندگی راه به جایی نمی‌برد. اما پس‌انداز هم شبیه به انداختن پول در تنور تورم است.
در این وضعیت باید چه کار کرد؟
حفظ ارزش پول
دارایی‌هایی مثل طلا و صندوق‌های درآمد ثابت در بلندمدت می‌توانند تورم را پوشش دهد.
افراد می‌توانند هر ماه مبلغ کمی را برای خرید طلای آب‌شده یا واحدهای صندوق درآمد ثابت اختصاص دهند.
استفاده از اوراق باکیفیت نیز روش خوبی برای پس‌انداز است.
معمولا اگر قیمت یک متر خانه مسکونی، معادل 3 سکه طلا باشد، در بلندمدت این نرخ برابری ثابت خواهند ماند.
میانگین‌گیری هزینه دلاری
سرمایه‌گذاران بزرگ مثل بنیامین گراهام، میانگین‌گیری هزینه دلاری را استراتژی بسیار خوبی برای جمع کردن پول می‌داند.
در این برنامه، فرد هر ماه مبلغ ثابتی را برای خرید صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاص می‌دهد.
مثلا کسی که ماهانه 5 میلیون تومان حقوق می‌گیرد، در ابتدای ماه، یک میلیون تومان را برای خرید صندوق سرمایه‌گذاری اختصاص می‌دهد. در این برنامه، فرد مستقل از مثبت با منفی بودن بازار، هر ماه سرمایه‌گذاری خود را ادامه می‌دهد تا در بلندمدت به مبلغ خوبی دست پیدا کند.
برای افراد جسور تریکب 75% صندوق در سهام و 25% صندوق درآمد ثابت مناسب است.
برای سرمایه‌گذار تدافعی 75% درآمد ثابت و 25% در سهام خوب به‌نظر می‌رسد.
برنامه میانه‌ای شامل یک سوم صندوق سهام، یک سوم صندوق طلا و یک سوم صندوق درآمد ثابت (مثلا از هر کدام 500 هزار تومان در ماه) وجود دارد.
سخن آخر
پس انداز کردن به خودی خود استراتژی مالی بدی نیست. اما درکشورهای درحال توسعه‌ای مثل ایران و با توجه به تورم‌های زیاد سالانه، این استراتژی به‌تنهایی مناسب نیست. لذا اگر استراتژی پس‌انداز خود را به سرمایه‌گذاری تبدیل کنیم، می‌تواند گزینه هوشمندانه‌تری برای آینده ما باشد. پس در اگر در کشوری با شرایط اقتصادی ایران زندگی می‌کنید، باید پول خود را هوشمندانه پس‌انداز کنید.
بیشتر بخوانید: بهترین سرمایه‌گذاری در ایران
به‌نظر شما چه گزینه‌هایی در کشورمان مناسب‌تر هستند تا پس‌انداز خود را به بهترین سرمایه‌گذاری تبدیل کنیم؟
می توانید ویدیوهای بیشتری از تالار بورس را رایگان در شبکه اشتراک ویدیو آپارات و همچنین کانال یوتیوب تالار بورس مشاهده بفرمایید.