مارجین (Margin) چیست؟ مزایا و معایب مارجین

مارجین چیست؟ کال مارچین چه معنی دارد؟ مارجین، لوریج یا همان اهرم یکی از ابزارهایی است که می‌توانید در بازارهای مالی به‌وسیله آن بیشتر از حجم سرمایه‌تان معامله کنید. این ابزار در نوع معاملات CFD ارائه می‌شود. شاید از خود بپرسید چطور ممکن است که من بیشتر از حجم سرمایه خودم در بازار بتوانم معامله کنم؟

در واقع می‌توانیم مارجین (Margin) را نوعی وام از طرف کارگزار به معامله‌گر تلقی کرد. در حالت عادی شما برای خرید یک خودروی یکصد میلیون تومانی باید به همان مقدار هم موجودی حساب داشته باشید؛ اما با مارجین دیگر این‌طور نیست.

فرض کنید شما یکصد میلیون تومان سرمایه اولیه در اختیار دارید که می‌خواهید در بازار با آن معامله کنید. کارگزاری این اعتبار را به شما می‌دهد که مثلا تا 500 میلیون تومان در بازار معامله کنید. یعنی پنج برابر سرمایه اولیه شما. حالا در بازار می‌توانید با قدرت بیشتری معامله کنید.

تفاوت معاملات مارجین با حالت عادی

در حالت عادی اگر شما یک سهم یا یک دارایی را در بازار خریداری کنید، مالک آن دارایی هستید. زیرا هزینه آن دارایی را پرداخت کرده‌اید و دیگر به کسی بدهکار نیستید. اما در Margin چون شما برای معاملات خود به نوعی وام گرفته‌اید، پس در قبال خرید آن دارایی خود را بدهکار کرده‌اید. لذا مالکیت دارایی نیز برای شما نیست. مثل هر وامی که می‌گیرید، مارجین را هم باید در انتهای معامله‌تان تسویه کنید.

درواقع در معاملات Margin، شما تنها ارزش دارایی را معامله می‌کنید و مالک آن نیستید. این نوع معاملات به معاملات CFD نیز مشهور است. به دلیل این‌که شما مالک دارایی مورد معامله نیستید، پس مالیاتی هم برای آن نمی‌پردازید.

میزان سود در مارجین (Margin)

هر چه مارجین بیشتری در معاملات خود استفاده کنیم، لذا نسبت به حالت بدون Margin، سود بیشتری خواهیم کرید. به‌عنوان مثال اگر شما حجم معاملاتتان را چهار برابر افزایش دهید، سودتان در معاملات هم چهار برابر خواهد بود. بنابراین می‌توان گفت مارجین می‌تواند باعث سودآوری بیشتر برای ما شود.

میزان ضرر در مارجین، تعریف کال مارچین

اما از طرفی دیگر اگر ضرر کنیم چه می‌شود؟ و چرا کارگزار با چه اعتباری این وام را در اختیار ما قرار می‌دهد؟ تضمین کننده چنین وامی، سرمایه اولیه شما در بازار خواهد بود. یعنی این اعتبار به این شرط در اختیار شما است که میزان ضرر شما از مبلغ اولیه سرمایه‌تان بیشتر نشود. به عبارتی دیگر اگر ضررهای شما از میزان اعتبار اولیه‌تان بیشتر شود، کارگزار کل موجودی شما را برای تسویه ضرر به‌عنوان بدهی شما برداشت خواهد کرد. به این حالت، کال مارجین یا لیکویید شدن حساب نیز می‌گویند.

به این ترتیب می‌توان گفت که داشتن Margin یا اهرم به همان اندازه که می‌توان خوب و جذاب باشد، می‌تواند خطرناک نیز باشد و منجر به از دست دادن کل سرمایه شما شود.

بهره در مارجین

مارجین مورد نیاز شما در معاملات از طرف تامین‌کننده‌های سرمایه مثل بانک‌ها و موسسات اعتباری بزرگ تامین می‌شوند. یعنی به ازای وامی که شما دریافت می‌کنید، کارگزار برای تامین وجه نقد مارجین، با تامین‌کننده‌های سرمایه قرارداد موازی امضا می‌کند تا از لحاظ قانونی مقدار پول مورد نیاز در حساب نیز موجود باشد. تامین‌کننده‌های مالی نیز برای این‌کار بهره دریافت می‌کنند که بر عهده کسی است که Margin را استفاده می‌کند. به همین دلیل شما درصورت استفاده از مارجین، باید بهره بانکی آن را هم بپردازید.

سررسید در معاملات Margin

در معاملات Margin تاریخ سررسید وجود ندارد و شما تا زمانی که بخواهید و نیاز داشته باشید می‌توانید با پرداخت بهره، معامله خود را باز نگه دارید. اما باید همیشه حواستان به مقدار ضرر در معاملاتتان باشد. اگر میزان ضرر شما به اندازه موجودی شما نزدیک شده باشد و نیاز دارید که همچنان معامله خود را باز نگهدارید، با افزایش موجودی اولیه خود می‌توانید ریسک کارتان را کاهش دهید.

مزایای معاملات مارجین

• امکان سود بیشتر
• نداشتن مالیات
• امکان معاملات دوطرفه
• نداشتن سررسید برای تسویه

معایب معاملات Margin

• ریسک بیشتر در معاملات
• عدم مالکیت فیزیکی دارایی
• پرداخت بهره برای دریافت مارجین

مارجین آزاد Free margin و اکوییتی Equity 

در بازارهای مالی به موجودی حساب، بالانس نیز گفته می‌شود یعنی مقدار کل موجودی شما نزد کارگزاری که با آن کار می‌کنید. بالانس در واقع همه مبلغ سپرده‌گذاری شما با احتساب استفاده آن‌ها در مارجین شناور است. با این حال ممکن است که شما یک معامله باز کرده باشید و در آن اهرم نیز قرار داده باشید. در این هنگام بخشی از حساب شما درگیر معامله است.

اما ممکن است بخش دیگری باشد که درگیر این معامله نباشد و از این رو می‌توانید دوباره یک معامله جدید باز کنید. اگر مقدار پول درگیر در حساب خود را از بالانس کم کنید، اکوییتی به دست می‌آید.

اکوییتی سود و زیان ایجاد شده در معاملات باز را نیز حساب می‌کند و به شما یک عدد می‌دهد. به عبارتی ممکن است که شما یک معامله باز کرده باشید اما به دلیل اهرمی که در آن قرار دادید، حساب شما وارد ضرر شده باشد و با اینکه هنوز معامله بسته نشده است می‌توانیم به این فکر کنیم بخشی از حساب را از دست داده‌ایم.

بخش باقیمانده همان اکوییتی است که می‌توان از آن به عنوان باقی‌مانده حساب در معاملات استفاده کرد. اگر هیچ معامله‌ بازی نداشته باشید، مقدار اکوییتی (Equity) و بالانس (Balance) یکسان خواهد بود. بنابراین هنگام معاملات اهرمی باید به میزان اکوییتی توجه کنیم برای این کار کافی است تا مارجین را از اکوییتی کم کنیم تا مارجین آزاد Free margin به دست آید.

مارجین لول (Margin Level) چیست؟

در مورد مارجین لول که به صورت درصد استفاده می‌شود، مفهوم نزدیکی با همان مارجین آزاد به دست می‌آید. برای به دست آوردن مارجین لول کافی است تا اکوییتی را تقسیم بر مارجین استفاده شده کنید و سپس آن را ضربدر 100 کنید تا عدد مارجین لول به دست بیاید.

شرط مارجین (Margin requirement)

شرط مارجین یکی دیگر از بخش‌هایی است که اگر کسی نخواست تا از طریق لوریج Leverage به معامله بپردازد، می‌توانید تا از شرط مارجین استفاده کند. شرط مارجین درصدی از مقدار کل معاملاتی است که شما می‌خواهید در معاملات خود داشته باشید و هر بروکری ممکن است مبلغ ودیعه متفاوتی داشته باشد.

به عنوان مثال ممکن است یک بروکر به شما اعلام کند که دو درصد به عنوان شرط مارجین می‌خواهد، کافی است تا به اندازه دو درصد حساب معاملاتی خود را شارژ کنید.

تفاوت لیکوئید شدن و کال مارجین

کال مارجین همچون یک هشدار و آلارم عمل می‌کند تا در صورتی که امید دارید تا بازار بر وفق استراتژی شما پیش برود، با اضافه کردن به حسابتان و شارژ آن جلوی بسته شدن معامله را بگیرید. اما لیکوئید شدن یک مرحله بعد از آن است.

اگر مقدار ضرر بسیار زیاد شود و به اندازه ای برسد که کل حساب شما به زیان برود، بروکر به صورت خودکار معامله را می‌بندد و همه پول مانده در حساب شما را برداشت می‌کند که به این مرحله لیکوئید شدن می‌گویند.

کال مارجین در بازار آتی بورس

برخلاف بازار بورس که در آن صرفاً معاملات اسپات Spot انجام می‌شود و به هیچ عنوان در آن امکان قرار دادن اهرم وجود ندارد؛ در بازار آتی بورس کالا امکان استفاده از اهرم در معاملات وجود دارد و در نتیجه کال مارجین در این بازار معنا پیدا می‌کند.

در بازار آتی، معامله گران کالاهای خاصی را بر روی قیمت و زمان خاصی معامله می‌کنند. سپس برای ایجاد اعتماد باید مبلغی را تحت عنوان «وجه تضمین اولیه» در اختیار کارگزاری قرار دهند. سپس قیمت دارایی بر اساس زمان تغییر می‌کند و امکان دارد که معامله‌گر اهرم هم برای معامله خود قرار دهد.

در نتیجه امکان کال مارجین شدن وجود دارد که به آن در بورس آتی، «حداقل وجه تضمین» گفته می‌شود. میزان حداقل وجه تضمین توسط بورس کالا مشخص می‌شود و مقدار پولی است که در صورت زیان ده شدن معامله باید در حساب معامله‌گر باشد. در صورتی که مقدار زیان به اندازه حداقل وجه تضمین برسد، کال مارجین رخ می‌دهد.

چگونه از کال مارجین شدن جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از کال مارجین شدن می‌توان اقدامات مختلفی انجام داد. نکته اول اینکه بدانید که کارگزاری شما چگونه در این مواقع عمل می‌کند و به شما اطلاع‌رسانی می‌کند؟ بنابراین بهتر است پیش از هر چیزی شرایط و قوانین داخلی کارگزاری و بروکر را مطالعه کنید.

دومین موضوعی که باید توجه کنید ای است که در صورت نداشتن تجربه کافی در مورد معاملات اهرمی بهتر است از اهرم‌های پایین‌تر استفاده کنید تا به‌سرعت کال مارجین نشوید.

سومین راهکار استفاده از مدیریت سرمایه و ریسک مناسب است که می‌تواند جلوی کال مارجین شدن شما را بگیرد. مدیریت ریسک به ویژه در مورد انتخاب حجم معامله در بازارهایی به ویژه فارکس که اهرم‌های بالایی در آن‌ها استفاده می‌شود، می‌تواند به‌شدت بر روند معامله‌گری شما تاثیرگذار باشد.

چهارمین موضوع در مورد شارژ مناسب حسابی است که با آن کار می‌کنید. برای این موضوع کافی است تا به مقدار لازم پول در حساب خود داشته باشید تا وقتی که مقدار ضرر شما کمی از حد انتظارتان بیشتر می‌شود، دچار کال مارجین و در نهایت لیکوئید شدن نشوید.

جمع‌بندی

مارجین و کال مارجین در فارکس و دیگر بازارهای مالی از جمله مفاهیمی هستند که به شدت می‌توانند در روند معامله‌گری شما تاثیر بگذارند. در این مقاله در حد اشاره به آن‌ها پرداخته شد و برای اینکه به خوبی کار با آن‌ها و دیگر مواردی که مربوط به مدیریت سرمایه و کار با بازارهای مالی است را بشناسید بهتر است تا هر چه بیشتر با آن‌ها آشنا شوید.

در قدم بعدی لازم است تا به ویژه در مورد بازار فارکس و ارزهای دیجیتال از طریق حساب دمو به بررسی و ترید کردن بپردازید تا بتوانید به خوبی بر روی این مفاهیم و دیگر مفاهیم مرتبط از جهت کاربردی آشنا شوید. حساب دمو می‌تواند برای شما یک دانشگاه مهارت‌آموزی نسبت به مفاهیم مدیریت سرمایه باشد و در این زمینه به خوبی می‌تواند کمکتان کند.

سعی کنید در مورد کار با حساب دمو همه موارد مربوط به مدیریت سرمایه را به دقت انجام دهید و سیستم معاملاتی خود را به معرض آزمون بگذارید تا بتوانید برای ورود به بازارهای بزرگی مثل فارکس و ارز دیجیتال آماده شوید و جلوی خطرات احتمالی همچون کال مارجین شدن را بگیرید.

در پایان فراموش نکنید که هر معامله‌گری ممکن است که با کال مارجین شدن مواجه شود اما بهتر است تا با یادگیری قواعد بازار به گونه‌ای در فارکس، بورس و کریپتو فعالیت کنید که تا جای ممکن ضرر نکنیم و بتوانیم سود لازم را از آن‌ها به دست بیاوریم.