سهام جایزه چیست؟

سهام جایزه چیست؟ با تخصیص سهام جایزه، سرمایه‌گذاران سود خواهند کرد؟ در چه صورت به ما سهام جایزه تعلق می‌گیرد؟ چه مقدار زمان می‌برد تا این سهم به پرتفوی ما اضافه شود؟

در مقالات قبل در رابطه با افزایش سرمایه و روش‌های مختلف آن صحبت کردیم. گفتیم یکی از روش‌های افزایش سرمایه، از محل سودهای انباشته و ذخایر است. شرکت‌ها معمولا قسمتی از درآمد سالانه خود را به صورت سود تقسیمی (DPS) میان سهامداران تقسیم می‌کنند و مابقی آن را بر اساس صلاح‌دید مدیران شرکت به‌عنوان سود انباشته برای مصارف و توسعه شرکت کنار می‌گذارند.

در افزایش سرمایه از محل سود انباشته، پولی وارد شرکت نمی‌شود، اما تعداد سهم‌های شرکت افزایش خواهد یافت. می‌دانیم که با افزایش سرمایه، قیمت سهم تغییر کرده و کاهش پیدا می‌کند. خوب اگر قیمت سهم کاهش پیدا کند، سهامداران فعلی آن ضرر خواهند کرد، که این موضوع برای سهامداران قابل قبول نخواهد بود. برای جلوگیری از ضرر سهامداران، موضوع سهام جایزه مطرح می‌شود.

سهام جایزه چیست؟

همان‌طور که در بخش قبل گفتیم، شرکت‌ها مقداری از درآمد خود را به‌صورت سود انباشته در حساب‌ها ذخیره می‌کنند. اگر میزان ذخایر شرکت‌ها زیاد شود، معمولا برای اصلاح ساختار مالی خود، اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند.

این افزایش سرمایه از طریق انتشار سهام جدید و تخصیص آن به سهامدارانی که طی این فرآیند سهامدار شرکت بودند، انجام می‌شود. سهامداران برای دریافت این سهم‌ها نیاز به پرداخت پولی ندارند، به‌همین دلیل به‌اصطلاح به آن سهام جایزه (Bonus share) می‌گویند.

اما برخلاف اسم غلط‌انداز آن، طی این فرایند شما سود نمی‌کنید و تنها ارزش دارایی‌های شما حفظ خواهد شد، اما چگونه؟

طی این فرایند پولی وارد شرکت نمی‌شود و تنها برخی از حساب‌های شرکت (حساب‌ها سرمایه‌ای) تغییر می‌کنند. در واقع مقداری پول از حساب ذخایر یا سود انباشته برداشته می‌شود و به حساب سرمایه منتقل می‌شود.

با افزایش سرمایه، تعداد سهام شرکت زیاد می‌شود اما قیمت هر کدام از سهم‌ها کاهش پیدا می‌کند. یعنی اگر شما 200 سهم 2000 تومانی داشتید، بعد از افزایش سرمایه 100 درصدی، 400 سهم 1000 تومانی خواهید داشت. طی این فرایند دارایی شما ثابت می‌ماند.

این که می‌گویند بعد از افزایش سرمایه قیمت‌ها افزایش پیدا کرده و اختلاف قیمتی پیش تا پس از افزایش سرمایه را پر می‌کند لزوما درست نیست. قیمت سهم بعد از افزایش سرمایه زیاد نمی‌شود، مگر این که در مجمع اخباری در ارتباط با تعدیل مثبت سودِ شرکت منتشر شود. اخبار منفی در رابطه با عملکرد شرکت هم می‌تواند باعث ریزش بیشتر قیمت سهم بعد از بازگشایی شود.

چگونگی دریافت سهام جایزه؟

شرکت‌ها به دلایل مختلفی سهام جایزه منتشر می‌کنند، مهم‌ترین آن افزایش سرمایه از محل سود انباشته است. اما بعضی از مواقع بجای پرداخت سود نقدی نیز، به سهامداران متناسب با سهامشان، سهام جایزه می‌دهند. حتی در روش افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌ها نیز ممکن است به سهامداران، سهام جایزه تخصیص یابد.

برای دریافت سهام جایزه نیاز به انجام کاری نیست، نه باید به شرکت و سازمانی مراجعه کنید و نه هزینه‌ای بپردازید. فقط کافی است از قبل از برگزاری مجمع و تا بعد از آن سهامدار شرکت باشید.

زمان اضافه شدن سهام جایزه به پرتفوی؟

پیش از بررسی این موضوع ابتدا باید با مراحل افزایش سرمایه و اطلاعیه‌های آن آشنا شویم. فرایند افزایش سرمایه دارای شش مرحله است.

مرحله یک

هیات مدیره پیشنهادی جهت افزایش سرمایه به مجمع عمومی فوق‌العاده ارسال می‌کند. افزایش سرمایه در این مرحله هنوز قطعی نشده است. آگهی مربوط به این فرایند روی سایت کدال قرار می‌گیرد.

مرحله دو

حسابرس و بازرس قانونی در رابطه با این افزایش سرمایه و طرح توجیهی آن اظهار نظر می‌کنند که نتیجه روی کدال قرار می‌گیرد.

مرحله سه

اگر مشکلی نباشد مجوز افزایش سرمایه توسط سازمان بورس اوراق بهادار صادر می‌شود. در این مرحله باز هم فرایند افزایش سرمایه قطعی نیست.

مرحله چهارم

آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده صادر می‌شود و سهامداران با شرکت در مجمع در رابطه با افزایش سرمایه نظر خود را اعلام می‌کنند. اگر افزایش سرمایه تصویب شود آگهی ثبات افزایش سرمایه روی کدال قرار می‌گیرد.

معمولا بعد از تصویب افزایش سرمایه و اتمام مرحله چهارم، سهام جایزه به سبد سرمایه ‌گذاری شما اضافه می‌شود اما نمی‌توانید آن را بفروشید.

ممکن است برایتان سوال شود که آیا تا زمانی که سهام جایزه قابلیت معامله پیدا کند باید اصل سهام  خود را نگه داریم؟

در پاسخ باید گفت، خیر نیازی نیست. اگر بعد از مجمع تمامی سهم اولیه خود را هم بفروشید باز به شما سهام جایزه تعلق می‌گیرد.

مرحله پنجم

تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده

مرحله ششم

بعد از صدور آگهی ثبت افزایش سرمایه در مرجع ثبت شرکت‌ها و انتشار اطلاعیه توزیع اوراق، سهام قابلیت معامله پیدا خواهد کرد.

کی می‌توان سهام جایزه را فروخت؟

پس از ثبت آگهی افزایش سرمایه (اتمام مرحله شش) و اعمال آن برای تمامی سهامداران شرکت، می‌توان سهام جایزه را فروخت. اگر طی این مدت سهم به پرتفویتان اضافه نشده بود، می‌توانید در رابطه با آن از کارگزار خود سوال کنید.

اگر میزان افزایش سرمایه بیشتر از 100 درصد باشد، معمولا دو تا چهار ماه طول می‌کشد که سهام جایزه قابلیت معامله پیدا کند. اما برای افزایش سرمایه‌های کمتر از 100 درصد، این مدت زمان بسیار کوتاه‌تر می‌شود.

در سپرده‌گذاری مرکزی، چند روز پس از مجمع، یک نماد با پسوند ج خواهید دید. این نماد (مثل رمپناج) قابل معامله نیست اما خیال شما را راحت می‌کند که پول شما از دست نرفته است. 

دیدگاه افراد در شرکت در مجامع

کوتاه‌ مدت:

سهامدارانی که دیدگاه کوتاه‌مدت دارند، معمولا به‌دلیل زمان‌بر بودن پروسه افزایش سرمایه، در مجامع افزایش سرمایه شرکت نمی‌کنند. شرکت نکردن در مجمع به این معنی است که پیش از متوقف شدن نماد معاملاتی سهم، سهام خود را فروخته و نقد می‌کنند.

بلندمدت:

سهامدارانی که دیدگاه بلندمدت دارند با سهام خود به مجامع می‌روند. (یعنی قبل از برگزاری مجمع سهم خود را نمی‌فروشند و یا به آن اضافه می‌کنند.) شرکت‌های با سود تقسیمی بالا، معمولا مورد استقبال بیشتری قرار می‌گیرند، به‌خصوص زمانی که طی افزایش سرمایه اخبار مثبتی در رابطه با درآمدهای شرکت و سود سهم منتشر شود. این پروسه در درازمدت باعث افزایش سود سرمایه‌گذاران می‌شود.

برای آگاهی از فرایند افزایش سرمایه شرکت‌ها و آگاهی از مراحل آن‌ها می‌توانید اطلاعیه‌های منتشر شده در در سایت کدال را دنبال کنید. احتمالا بگویید چگونه از انتشار اطلاعیه‌های جدید با خبر شویم؟

اگر سهمی اطلاعیه جدیدی در سایت کدال بارگذاری کند، در تابلوی معاملاتی سهم، بخش اطلاعیه‌ها، نمایش داده می‌شود.

نظرات ارزشمند شما

خلاصه کلام این که سهام جایزه، سهام مفت و مجانی نیست. قبل و بعد از مجمع میزان دارایی شما تغییر نمی‌کند. با این وجود افزایش سرمایه از محل سود انباشته (و به دنبال آن تخصیص سهام جایزه) خبر از برنامه‌های توسعه‌ای شرکت می‌دهد. این برنامه را می‌توانید در طرح توجیهی افزایش سرمایه پیدا کنید. 

لطفا اگر این مقاله برایتان مفید بود، سوال و یا نظری درباره آن داشتید، در انتهای همین صفحه نظر خود را ثبت بفرمایید.
می‌توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید.