آشنایی با تحلیل تکنیکال_الگوهای قیمتی (بخش چهارم)

در قسمت قبل با برخی از اندیکاتورهای مهم و کاربردی تحلیل تکنیکال آشنا شدیم و یاد گرفتیم که چگونه از آنها باید در جهت تائید یا رد تحلیل خود بهره‌برداری کنیم. در ادامه یادگیری تحلیل تکنیکال با الگوهای قیمتی بیشتر آشنا می‌شویم و خواهیم آموخت که چگونه الگوهای قیمتی را رسم کنیم و با آن‌ها معامله کنیم.

تعریف الگوهای قیمتی

با این‌که از زمان به‌وجود آمدن معاملات زمان زیادی گذشته و این گذر زمان خیلی از مسائل را تغییر داده، اما همواره احساسات انسان‌ها از قبیل ترس، طمع، امید و نادانی در طول تاریخ معاملات، ثابت بوده است. این عامل باعث می‌شود که این رفتارهای مشابه در بازار مکررا تکرار شوند. الگوهای قیمتی این امکان را به ما می‌دهند که همواره بتوانیم در نمودار، این رفتارهای مشابه را در قالب یک الگو قیمتی شناسایی و آن را رسم کنیم.

برای یک تحلیل‌گر خیلی مهم است که الگوهای قیمتی را خوب بشناسد و بتواند از آن‌ها در معاملات و تحلیل‌های خود استفاده کند. البته این کار نیاز به تمرین فراوان و تجربه معامله‌گری زیاد نیز دارد تا بتوانید به بهترین حالت خود برسید.

انواع الگوهای قیمتی

الگوهای قیمتی از لحاظ رفتاری به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• الگوهای بازگشتی
• الگوهای ادامه دهنده

الگوهای بازگشتی

معمولا الگوهای بازگشتی در انتهای یک روند شکل می‌گیرند و بعد از آن انتظار داریم که جهت روند تغییر کند. اصطلاحا به الگوها Reversal Pattern نیز می‌گویند.

الگوهای ادامه دهنده

این الگوها نیز همان‌طور که از اسمشان پیداست، در مسیر یک روند تشکیل می‌شوند و معمولا بعد از این الگوها انتظار داریم که قیمت در جهت حرکت قبلی، به روند خود ادامه دهد. اصطلاحا به این الگوها continuation pattern نیز می‌گویند.

ما برای این‌که بتوانیم رفتار الگوها را بهتر بشناسیم باید مباحث گذشته درباره خطوط روند و سطوح حمایت و مقاومت را به‌خوبی درک کرده باشیم. بر خلاف آن‌چه که در جزوات و کتاب‌های آموزش تحلیل تکنیکال بیان می‌شود، برخی از الگوها می‌توانند هم از نوع ادامه دهنده باشند و هم از نوع بازگشتی که در ادامه بیشتر با این الگوها آشنا می‌شویم.

الگوی مثلث

این نوع الگوها را به‌راحتی می‌توانید در نمودار پیدا کنید. خاصیت این الگوها این است که هم می‌توانند از نوع ادامه دهنده باشند و هم از نوع بازگشتی. درواقع مثلث‌ها از دو خط روند نزولی و صعودی که همدیگر را قطع می‌کنند، تشکیل می‌شوند. هرچه به نوک مثلث نزدیکتر می‌شویم حمایت و مقاومت‌ها به‌هم نزدیک‌تر می‌شوند و انتظار داریم که قیمت از یک‌طرف از مثلث خارج شود و به مسیر خود ادامه دهد.

انواع مثلث

الگو مثلث از لحاظ نوع رفتاری می‌توانند در سه حالت زیر شکل بگیرند:

• مثلث صعودی
• مثلث نزولی
• مثلث متقارن

مثلث صعودی

خاصیت این نوع مثلث‌ها از لحاظ نحوه شکل گیری حمایت و مقاومت‌های آن به‌راحتی در نمودار قابل شناسایی هستند و همان‌طور که از اسمشان پیداست انتظار داریم که بعد از شکست مثلث قیمت افزایش داشته باشد (از نوع ادامه دهنده هستند). خصوصیت بارز این مثلث‌ها سقف‌های مساوی و کف‌های بالاتر است.

مثلث‌های نزولی

این نوع مثلث‌ها نیز دقیقا نقطه عکس مثلث‌های صعودی هستند. در این مثلث‌ها انتظار داریم که بعد از شکست مثلث، قیمت ریزش داشته باشد (از نوع بازگشتی هستند). خصوصیت بارز این این الگو تشکیل کف‌های مساوی و سقف‌های کوتاه‌تر است.

مثلث‌های متقارن

این نوع از مثلث‌ها درواقع ترکیبی از دوحالت قبلی هستند که هرچه به سمت نوک مثلث پیش می‌رویم، شاهد تشکیل کف‌های بالاتر و سقف‌های کوتاه‌تر هستیم. این نوع مثلث‌ها هم می‌توانند از نوع نزولی و هم از نوع صعودی باشند.

چگونه در مثلث‌ها معامله کنیم؟

این نکته‌‌ای است که شاید در کمتر کتابی به‌‌آن اشاره شود. به‌طور کلی ما انتظار داریم که بعد از شکست مثلث، قیمت در جهت شکست و به اندازه ارتفاع عمودی مثلث به مسیر خود ادامه دهد. اما ما باید چگونه وارد معامله شویم؟

در شکل زیر نحوه ورود و خروج را در انواع مثلث می‌توانیم ببینیم:

در مثلث‌های صعودی، بعد از شکست مقاومت در سقف می‌توانیم وارد معامله شویم. تارگت معامله نیز به اندازه ارتفاع مثلث تعریف می‌شود. اما اگر در محدوده تارگت مقاومت داشتیم باید حواسمان باشد که ممکن است قیمت دقیقا به تارگت نرسد. حد ضرر معامله نیز همان‌طور که در عکس مشخص است، زیر کف قبلی قرار می‌دهیم.

در مثلث‌های نزولی نیز دقیقا عکس مثلث‌ صعودی عمل می‌کنیم و بعد از شکست حمایت، وارد معامله فروش می‌شویم. تارگت را هم به اندازه ارتفاع مثلث درنظر می‌گیریم و حد ضرر را در این نوع مثلث‌ها، بالای سقف قبلی قرار می‌دهیم.

در مثلث‌های متقارن کمی اوضاع فرق می‌کند زیرا در دو نوع مثلث قبلی ما می‌دانستیم از مثلث چه انتظاری داریم، اما اینجا نمی‌دانیم که مثلث چه نوع رفتاری خواهد داشت. از طرف معامله‌گران همواره توصیه شده که در داخل مثلث‌ها وارد معامله نشوید و همیشه صبر کنید که جهت حرکت مثلث تعیین شود و بعد در جهت شکست مثلث وارد معامله شوید. در اینجا می‌توانیم از ابزارهای دیگر برای تشخیص احتمال جهت شکست استفاده کنیم. یکی از این ابزارها استفاده از اندیکاتورها هستند، که ببینیم در چه حالتی هستند. نکته دومی که می‌توانیم درنظر بگیریم، روند قبل از تشکیل مثل است. به‌این صورت که اگر روند قبل از مثلث نزولی بود احتمال ادامه نزول، و اگر روند قبل از مثلث صعودی بود، ادامه صعود را مد نظر قرار می‌دهیم. حد ضرر و تارگت در مثلث‌های متقارن را نیز مشابه آن‌چه که در مثلث‌های صعودی و نزولی تعیین کردیم، درنظر می‌گیریم.

الگو پرچم (Flag)

یکی از معروفترین الگوهای قیمتی، الگوی پرچم است. این الگو شباهت زیادی به یک پرچم و میله آن دارد. از این‌رو نام آن را پرچم یا Flag نامیدند. پرچم ها از نوع الگوهای ادامه دهنده به شمار می‌آیند، پس انتظار داریم که قیمت، بعد از شکست الگو در همان جهت قبلی به مسیر خود ادامه دهد. اجزای تشکیل دهنده پرچم عبارتند از میله و خود پرچم. خصوصیت بارز این الگو قیمتی میله بلند و بعد نوسان قیمتی در انتهای میله است که به راحتی در نمودار قابل تشخیص هستند.

انواع الگو پرچم

الگو پرچم از نظر نوع ساختار تشکیل پرچم، می‌تواند به دو نوع در نمودار نمایان شود:

• پرچم مثلثی
• پرچم مستطیلی

پرچم مثلثی

این نوع پرچم‌ها هر سه مورد از الگوهای مثلثی را می‌تواند شامل شود.

چگونه در الگو پرچم مثلثی معامله کنیم؟

این نوع الگو به دلیل نوع رفتاری که در نمودار دارد، معمولا خیلی سریع، پربازده و کم ریسک است. به دلیل این‌که می‌دانیم از قیمت چه انتظاری داریم، کار برای ما خیلی راحت‌تر می‌شود. تارگت الگوهای پرچم به اندازه طول میله آن است. بعد از شکست مثلث وارد معامله می‌شویم و حد ضرر را با توجه به جهت معامله، در زیر/بالای مثلث شکل گرفته قرار می‌دهیم.

پرچم مستطیلی

این نوع پرچم نیز همانند پرچم‌های مثلثی هستند، اما با این تفاوت که شکل پرچم آن‌ها همانند آن‌چه که در کانال‌ها گفتیم شکل می‌گیرد. انواع پرچم‌های مستطیلی را در شکل زیر می‌توانید مشاهده کنید

چگونه در الگوهای پرچم مستطیلی معامله کنیم؟

همان‌طور که گفتیم الگوهای پرچم مستطیلی خواص کانال‌ها را کاملا دارا هستند. از این‌رو انتظار داریم همانند کانال‌ها رفتار کنند. برای معامله در پرچم‌های مستطیلی، زمان ورود به معامله را بعد از شکست کانال و در جهت ادامه روند درنظر می‌گیریم. تارگت را مثل قبل، به اندازه طول میله انتظار داریم و حد ضرر را نیز بسته به جهت معامله در زیر/بالای کانال قرار می‌دهیم. نحوه ورود و خروج را درشکل زیر می‌توانید مشاهده کنید:

سوال:

در نمودار زیر چگونه معامله می‌کنید؟

• الگو پرچم صعودی با مثلث کاهشی داریم.
• الگو پرچم صعودی با مستطیل صعودی داریم.
• الگویی وجود ندارد و نمودار باید بیشتر بررسی شود.

جواب:

در نمودار فوق الگو پرچم صعودی با مثلث کاهشی داریم و طبق آن‌چه که گفتیم، بعد از شکست پرچم وارد معامله می‌شویم و تارگت را به اندازه طول میله درنظر می‌گیریم. حد ضرر هم زیر مثلث قرار می‌دهیم.

مشاهده می‌کنید که بعد از شکست از بالا در مثلث کاهشی، قیمت به سرعت رشد کرده است. دقت کنید که چند نکته مهم وجود دارد که در زمان معاملات باید به آن‌ها توجه کنیم. اول این‌که حجم معاملات را متناسب با تایمی که در آن معامله می‌کنیم و همچنین باتوجه به مدیریت ریسک و سرمایه باید تعیین کنیم. قرار نیست کل سرمایه‌های زندگیمان را در همین معامله قرار بدهیم که سود بیشتری کنیم. نکته بعدی نحوه قرار دادن حد ضرر است. مخصوصا در تایم‌فریم‌های پایین‌تر (دقیقه‌ای)، گاها ممکن است نوسانات نمودار زیاد از حد باشد. پس خیلی حد ضرر را به مثلث نزدیک نکنیم که امکان شدو خوردن به‌وجود بیاید.

راه حلی که برای این‌کار می‌توانید به‌کار ببرید، استفاده از حد ضرر به‌صورت دستی و با توجه به قیمت کلوز (Close) کندل است. به این شکل که اگر قیمت به سمت حد ضرر حرکت کرد، صبر کنیم تا ببینیم پایان کندل چه قیمتی را ثبت می‌کند. درصورتی‌که بعد از بسته شدن کندل، قیمت همچنان از حد ضرر ما رد شده بود، از معامله خارج می‌شویم. نکته بعدی این است که همیشه قیمت به تارگت نمی‌رسد. پس هروقت که احساس کردیم علائم نزولی در نمودار مشهود است از معامله با سود خارج می‌شویم.

الگو کف دوقلو

یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین الگوهای قیمتی کلاسیک است. وقتی که یک روند به پایان می‌رسد، معمولا قیمت نمی‌تواند به یک‌باره تغییر جهت بدهد. همان‌طور که در هنگام رانندگی وقتی با سرعت به یک پیچ می‌رسیم، نمی‌توانیم با همان سرعت دور بزنیم. باید اول سرعت خود را کم کنیم و بعد بپیچیم. شکل‌گیری روندها نیز به همین صورت است. درواقع آن‌چه که ما در نمودارها به عنوان تغییر جهت یک‌باره می‌بینیم، اگر در معاملات آن ریز شویم(تایم پایین‌تر ببینیم)، متوجه می‌شویم که روند به‌صورت تدریجی تغییر جهت داده است. پس اول شیب روند کاهش پیدا می‌کند و بعد بازار رنج می‌شود و پس از آن روند تغییر می‌کند. الگوی کف دوقلو نیز از آن دسته از الگوهایی است که معمولا در پایان یک روند نزولی و قبل از شروع یک روند صعودی به‌وجود می‌آید. به‌عبارتی‌دیگر می‌توان گفت که الگوی کف دوقلو یک الگوی برگشتی است و ما انتظار داریم که پس از این الگو روند تغییر کند.

یکی از خصوصیات الگوی کف دوقلو این است که معمولا در انتهای یک روند نزولی و در نزدیکی یک سطح حمایتی به‌وجود می‌آید. این الگو به این شکل عمل می‌کند که بعد از برخورد قیمت با سطح حمایتی خریداران شروع به خرید می‌کنند و همزمان فروشندگان نیز که از قبل در سود هستند، معاملات فروش خود را باسود خارج می‌شوند (به اصطلاح Save Profit می‌کنند). نتیجه این اعمال، باعث می‌شود که قیمت دوباره کف حمایتی را تست کند و بعد از آن دیگر خریداران کم کم بازار را به‌دست می‌گیرند.

مثال: نمودار زیر نمونه‌ای از الگوی کف دوقلو را در نمودار دلار نیوزلند/فرانک سوئیس و در تام‌فریم 30 دقیقه نشان می‌دهد.

همان‌طور که مشخص است خط روند نزولی در انتهای روند شکسته، و بعد از آن سطح حمایتی مجددا تست شده که الگوی کف دوقلو را تشکیل داده است. پس از خارج شدن قیمت از سقف الگو شاهد تغییر روند و رشد قیمتی هستیم.

انواع الگو کف دوقلو

آیا کف‌های دوقلو همواره باید به‌صورت کاملا افقی باشند؟

خیر. طبق تعریفی که در بخش حمایت و مقاومت به آن اشاره کردیم، حمایت یک خط قیمتی نیست، بلکه یک ناحیه قیمتی است. باتوجه به این‌که کف دوقلو در سطوح حمایتی تعریف می‌شوند، پس کف‌ها نیز می‌توانند به‌صورت شیب‌دار و غیر افقی ترسیم شوند.

نکته مهم: هرچه‌ شیب کف دوقلو کمتر باشد الگو دارای اعتبار بیشتری است.

چگونه در الگو کف دوقلو معامله کنیم؟

معامله در الگوی کف دوقلو خیلی آسان است. وقتی‌که قیمت از سقف نوسان در الگوی ما خارج شد، می‌توانیم  وارد معامله شویم. حد ضرر را پایین‌تر از کف تشکیل شده قرار می‌دهیم و تارگت را نیز به اندازه ارتفاع ناحیه نوسانی داخل الگو درنظر می‌گیریم.

این نکات را در جایی به شما نمی‌گویند:

اگر در نسبت حد سود به حد ضرر دقت کنیم، متوجه می‌شویم که این الگو نسبت به الگوی پرچم دارای ریسک بیشتر و همچنین سود کمتری است. پس از همین الان یاد بگیرید که پیش خودتان الگوها را از لحاظ میزان ریسک به ریواد درجه‌بندی کنید.

الگو سقف دوقلو

این الگو نیز دقیقا نقطه مقابل الگوی کف دوقلو است. یعنی همیشه در انتهای روند صعودی شکل می‌گیرد و معمولا یه شکل حرف M در نمودار ظاهر می‌شوند.

انواع الگوهای سقف دوقلو

در سقف دوقلو نیز حتما نباید سقف شکل گرفته به‌صورت کاملا افقی باشد، زیرا مقاومت یک خط نیست. پس سقف دوقلو نیز می‌تواند در ناحه مقاومتی و با شیب نیز تشکیل شود.

نکته: هرچه شیب سقف کمتر باشد، الگو دارای اعتبار بیشتری است.

نحوه معامله در سقف دوقلو

در معاملات سقف دوقلو نیز همانند آن‌چه در کف‌دقلو داشتیم، بعد از تست مجدد سقف و شکست ناحیه نوسانی، وارد معامله می‌شویم. حدضرر را بالای سقف قبلی قرار داده و تارگت را نیز به اندازه ارتفاع ناحیه نوسانی قرار می‌دهیم.