آشنایی با تحلیل تکنیکال (بخش اول)

از تحلیل تکنیکال چه می‌دانید؟ شاید برای شما هم سوال باشد که چگونه باید تحلیل تکنیکال را بیاموزیم و از آن در جهت معامله‌های خود استفاده کنیم؟ معامله‌گران زیادی در بازارهای مالی وجود دارند که هر کدام سبک تحلیلی متفاوتی را ارائه می‌دهند. تحلیل تکنیکال کلاسیک، هارمونیک، پرایس‌اکشن، الیوت، نئوویو کندل استیک و... همگی سبک‌های تحلیلی منحصر‌به‌فردی هستند. اگر بخواهید همه سبک‌ها را باهم دنبال کنید، شاید کمی گیج شوید.
ولی من به شما می‌گویم قبل از این‌که هر سبک تحلیلی را یاد بگیرید، باید یک‌سری مفاهیم اولیه را به‌عنوان پیش‌نیاز بیاموزید که در تمامی سبک‌های تحلیلی به آن‌ها نیازدارید.

نکته: از آن‌جایی که تمامی مفاهیم تحلیل تکنیکال را نمی‌توانیم در قالب یک مقاله شرح دهیم (کیفیت انتقال مطلب پایین می‌آید)، پس سعی میکنیم با سری مقالات آموزشی خودآموز تحلیل تکنیکال در هر بخش موضوعات مختلف را باهم به جلو ببریم.

پس از خواندن سری کامل این مجموعه مقالات شما تمامی پیش‌نیازهای آموزشی یک سبک تحلیلی مورد نظرتان را خواهید آموخت.

درواقع وقتی مردم سهمی را می‌خرند و یا می‌فروشند، این خرید و فروش‌ها در نمودار قیمتی آثاری را به‌جا می‌گذارند. یک تحلیلگر با هنر تحلیل تکنیکال می‌تواند این آمار را در گذشته تجزیه و تحلیل کند، تا با استفاده از آن‌ها بتواند قیمت را در آینده نزدیک/دور پیش‌بینی کند.

تحلیل بر اساس جنس دارایی

برای آن‌که بتوانیم تحلیل‌گر خوبی باشیم، از همین اول باید یاد بگیریم که هر دارایی را با توجه به جنس خودش باید تحلیل کنیم. این مورد را در هیچ کتاب آموزش تحلیلی به شما نمی‌گویند.

یک مثال: نمودار زیر را تحلیل کنید:

1. قیمت همچنان ریزشی است
2. قیمت همچنان صعودی است

جواب:

بعضی از تحلیلگران ممکن است گزینه اول را انتخاب کنند و عده‌ای هم گزینه دوم.

شاید یکم عجیب باشد، اما یک تحلیگر تکنیکال با تجربه نمی‌تواند نمودار فوق را تحلیل کند. زیرا اصلا جنس نمودار را نمی‌شناسد.

درست است که هنر تحلیل تکنیکال بر روی اعداد و ارقام تمرکز دارد اما برای این‌که تحلیلگر بهتری باشیم، جنس دارایی را نیز باید در تحلیل درنظر بگیریم. به‌عبارتی دیگر شما نمی‌توانید همان‌طور که نمودار یک ارز دیجیتال را تحلیل می‌کنید، به همان روش نمودار  دلار/ریال و یا نمودار قیمت پیاز را نیز تحلیل کنید. زیرا جنس و ماهیت این‌ها باهم فرق می‌کند. پس نوع مولفه‌هایی که برای تجزیه و تحلیل درنظر می‌گیریم نیز باید فرق کند و نگاه ما به نمودار باید متناسب با جنس دارایی باشد.

به عنوان مثال مولفه‌هایی که برای هواشناسی هوای ایران درنظر می‌گیرند با هواشناسی کره مریخ قطعا متفاوت است. و ما نمی‌توانیم با مولفه‌های یکسان با کره زمین، هوای فردای مریخ را نیز بررسی کنیم.

حرکات قیمتی (روند قیمتی) در تحلیل تکنیکال

وقتی به یک نمودار قیمتی نگاه می‌کنیم اولین نکاتی که در نگاه اول جلب توجه می‌کند این است که:

• تاریخچه قیمت در یک نمودار از مجموعه‌ای از حرکات قیمتی تشکیل شده است.
• گاهی حرکات قیمت صعودی و گاهی نزولی هستند.
• این حرکات صعودی و نزولی با یک سری حرکات خنثی (افقی) به هم وصل شده‌اند.

انواع روند از لحاظ زمانی

همیشه در نمودارهای قیمتی ما دو مولفه را باهم درنظر می‌گیریم که این دو مولفه متشکل از قیمت و زمان هستند. تا این‌جا انواع روند را از نظر قیمتی بررسی کردیم. اما روندها جدا از این‌که صعودی و یا نزولی و یا خنثی باشند، دارای مولفه زمان نیز هستند. از این‌رو روند را از لحاظ زمانی به سه دسته زیر تقسیم‌بندی می‌کنند:

• روند کوتاه مدت
• روند میان مدت
• روند بلند مدت

از این رو تحلیلگران با ترکیب مولفه‌های قیمتی و زمانی می‌گویند، فلان سهم در روند صعودی میان‌مدت است و یا فلان سهم در روند نزولی بلند‌مدت قرار دارد.

حرکات قیمتی صرفه‌نظر از جهت حرکت، به دو شکل ایجاد می‌شوند و ما می‌توانیم از این دو روش به حقیقت پشت پرده قیمت‌ها پی‌ببریم.

قیمت همه چیز را نشان می‌دهد

همواره به یاد داشته باشیم که هرگونه تغییرات قیمتی که در نمودار می‌بینیم، ناشی از تصمیمات هیجانی ناشی از عرضه و تقاضای معامله‌گران دیگر شکل می‌گیرد. این تصمیمات باعث تغییر قیمت و در نهایت ایجاد حرکات قیمتی می‌شود. اما همان‌گونه که هر علتی از یک یا چند معلول تشکیل شده، پس این حرکات قیمتی قبل از تغییر نشانه‌هایی را از خود به جای می‌گذارند. برای همین یک ضرب‌المثل معروف در دنیای تحلیل تکنیکال وجود دارد که می‌گوید " نمودار هیچوقت به ما دروغ نمی‌گوید! ".

تاریخ مجددا در نمودار تکرار می‌شود

معمولا قیمت‌ در طول روندهای مختلف حرکت می‌کند و روندهای گذشته را تکرار می‌کند. طبیعت روند قیمت به همین گونه است که تمایل به تکرار دارد. براساس روانشناسی بازار، احساساتی مثل ترس و هیجان همواره در چرخه‌های قیمتی گذشته باعث تکرار روندهای گشته می‌شود که در نمودار به یک شکل است.

به‌عنوان مثال حرکات قیمتی در بیتکوین در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۷ تکرار شده یک صعود بزرگ و بعد چند سال اصلاح و دوباره مجددا تاریخ تکرار شده است.

انواع نمودار قیمتی

به‌طور کلی در تحلیل تکنیکال، سه نوع نمودار برای نشان دادن قیمت وجود دارد

نمودار خطی

تقریبا همه با با این نوع نمودار آشنا هستیم. اگر قیمت‌های یک دارایی را هر روز یادداشت کنیم و آن‌ها را به‌صورت یک نقطه روی کاغذ درنظر بگیریم و در انتها این نقطه‌ها را به‌هم متصل کنیم، یک نمودار خطی رسم کرده‌ایم.

وقتی این اطلاعات را به شکل فوق در کنار هم قرار دهیم می‌توانیم یک کندل (شمع) را به شکل فوق ایجاد کنیم. رنگ کندل به ما جهت حرکت را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر شما با رنگ کندل‌ها می‌توانید بفهمید که قیمت در آن بازه زمانی کاهش داشته و یا افزایش.

رنگ در کندل‌ها برای راحتی دید بصری لحاظ می‌شود. بدیهی است که، حتی اگر کندل‌ها رنگ هم نداشته باشند، شما می‌توانید با مقایسه قیمت شروع و قیمت پایانی جهت حرکت قیمت را متوجه شوید. به‌این ترتیب که اگر قیمت ابتدایی از قیمت پایانی کندل کمتر باشد، یعنی قیمت در آن بازه زمانی افزایش داشته و همین‌طور برعکس. وقتی قیمت ابتدایی کندل از قیمت پایانی آن بیشتر باشد، یعنی قیمت در آن بازه زمانی کاهش یافته است.

میله و یا شدو (Shadow):

اگر در عکس قبلی مشاهده کنید، می‌توانید در قسمت ابتدا و انتهای کندل شدو (میله) را ببینید. میله به این معنی است که قیمت در آن بازه زمانی تا آن‌جا نیز نفوذ کرده اما در انتها تنوانسته قیمت را حفظ کند و در آخر کمی برگشته. به عنوان مثال در یک سهم قیمت در ابتدا از 300 تومان شروع و به قیمت 200 تومان نیز کاهش می‌یابد. اما در آن قیمت خریداران زیادی وجود داشتند که باعث شدند در انتهای روز قیمت پایانی در 250 تومان بسته شود. پس به این ترتیب کندل تشکیل شده، از سمت پایین به اندازه 50 تومان میله یا شدو خواهد داشت. این کندل در نمایش به شکل کندل شماره 1 در عکس زیر خواهد بود.

انواع اشکال مختلف کندل‌ها:

همان‌طور که در عکس زیر مشاهده می‌کنید. کندل‌ها از لحاظ قرارگیری محل بدنه کندل و میله می‌توانند به اشکال مختلف در نمودار خود را نشان دهند.

به‌عنوان مثال شکل شماره 1 یعنی قیمت از یک سمتی با قدرت شروع و در پایان روز دچار نوسان شده است، که در نتیجه این نوسانات آخر روز میله یا شدو در انتهای کندل را بوجود آورده.

در شکل شماره 3 و 4 نیز وجود میله در ابتدا و انتهای کندل است. به این معنی که هم در ابتدای شروع کندل و هم در تایم پایانی، بازار دارای نوسان قیمتی بوده است. در شکل 5 و 6 نیز نشان میدهد که بازار در ابتدا و هم در انتها دارای نوسان بوده، که این امر باعث به‌وجود آمدن میله هم در ابتدا و هم در انتهای کندل شده است. لازم به ذکر است که کندل ها نیز می‌توانند بدون میله نیز شکل بگیرند که می‌توانید در شکل‌های 7 و 8 مشاهده کنید.

کندل‌های دوجی

در کندل‌هایی که از دوطرف دارای میله هستند اگر میزان نوسانات بازار شدت یابد، طول میله نسبت به بدنه کندل می‌تواند بیشتر شود. به‌طوری که، قیمت شروع و پایانی کندل به هم خیلی نزدیک و یا حتی کاملا بر هم منطبق ‌شوند. به این نوع کندل‌ها در بازار به اصطلاح کندل دوجی می‌گویند. این نوع کندل‌ها نشان دهنده این است که عرضه و تقاضا در قیمت، قدرت برابر دارند و بازار به اصطلاح در آن تایم خنثی است.

شکل کندل‌های دوجی می‌تواند در ابتدا و یا انتها و یا در وسط کندل به‌وجود بیاید و حتی طول میله آن نیز می‌تواند کوتاه و یا بلند باشد. در شکل زیر می‌توانید انواع کندل‌های دوجی را مشاهده کنید.

نمودارهای میله‌ای

این نمودارها نیز همانند کندل‌ها تشکیل می‌شوند اما نحوه نمایش دادن آن‌ها کمی متفاوت است.شما می‌توانید نحوه نمایش کندل‌های میله‌ای را در شکل زیر مشاهده کنید.

در عکس فوق  می‌توانید کاربرد نمودارهای میله‌ای را در نمودارها ببینید. همان‌طور که مشخص است، میله نیز همانند کندل دو حالت صعودی و نزولی دارد. تفاوت این دو حالت، در محل باز شدن و بسته شدن است. در میله صعودی قیمت پایین باز شده و بالا بسته شده است ولی در میله نزولی قیمت بالا باز شده و پایین بسته شده.

نکته این‌که چون همیشه نمودارهای قیمتی از سمت چپ به راست نمایش داده می‌شوند، پس طبیعی است که همیشه میله افقی سمت چپ به ما قیمت ابتدایی را نشان میدهند و میله افقی سمت راست نیز قیمت پایانی را نشان می‌دهند. به این ترتیب در نمودار میله‌ای نیز برای تشخیص صعودی و یا نزولی بودن میله به رنگ نیازی نداریم.

درواقع انواع نمودارهای دیگری نیز در سایت‌های مختلف نیز نظیر نمودارهای حجمی و نقطه‌ای و ...وجود دارند. اما بیشترین مورد استفاده نمودارها برای تحلیل تکنیکال از همین سه مورد ذکر شده استفاده می‌کنند. لذا در این سری از مقالات از توضیح نمودارهای شکل دیگر پرهیز می‌کنیم.

خطوط روند

خوب تا این‌جا با نحوه حرکات قیمتی و انواع نحوه نمایش قیمت بر روی نمودارها، آشنا شدیم. اگر کندل‌های قیمت در یک حرکت قیمتی را پشت سر هم در نمودارها نگاه کنیم، می‌توانیم در برخی مواقع با کشیدن یک خط حرکات قیمتی را به هم وصل کنیم. این خط که حرکات قیمتی را به هم وصل می‌کند و جهت قیمت را به‌ما نشان می‌دهد، خط روند می‌گویند.

خط روند رایج­‌ترین ابزار تحلیل تکنیکال است، که روند جهت کلی و سمت‌ و سوی قیمت را به ما نشان می‌دهد. با توجه به ماهیت نمودارهای قیمتی، ما دو نوع خط روند داریم:

• خط روند صعودی
• خط روند نزولی

خط روند صعودی

همان‌طور که از اسمش مشخص است، روند صعودی قیمت تمایل به تقویت و بالا رفتن دارد. یک‌روند رو به رشد یک خط با شیب مثبت است که از وصل کردن پایین‌ترین قیمت در حداقل دو و یا چند کندل به‌دست می­ آید.

در روندهای صعودی پایین‌ترین قیمت در نقطه اول همواره باید از پایین‌ترین قیمت در نقطه دوم، پایین تر باشد تا شیب‌خط مثبت شود. روندهای صعودی نقش حمایت را ایفا می‌کنند و این موضوع را نشان می­‌دهند که با بالا رفتن قیمت، تقاضای خالص افزایش می­‌یابد. بدین ترتیب سهم رشد می‌کند.

نکته اول: تا زمانی که قیمت سهم بالای خط روند حرکت کند روند مثبت، محکم و بدون تغییر باقی می­‌ماند (تا زمانی‌که قیمت به داخل خط نفوذ کند).

نکته دوم: هرچه تعداد برخوردهای قیمت به خط روند بیشتر باشد و همچنین فواصل برخورد نیز یکنواخت‌تر باشد، خط روند دارای اعتبار بیشتری خواهد بود (حداقل دو برخورد لازم است).

نکته سوم: در خط روند صعودی همواره، کف‌های قیمتی جدید از کف قبلی بالاتر خواهد بود.

خط روند نزولی

روند نزولی یا کاهشی نیز همان‌طور که اسمش پیداست، درنتیجه پایین آمدن قیمت­‌ها از نقاط بالایی به صورت پی­درپی به وجود می‌­آید. خط روند نزولی یک حرکت قیمتی رو به کاهش با شیب منفی است که از وصل کردن بالاترین قیمت در حداقل دو و یا چند کندل به‌دست می­آید. یعنی دقیقا برعکس خط روند صعودی، اینبار خط روند نزولی را در بالای قیمت رسم می‌کنیم.

نکته اول: تا زمانی که قیمت سهم زیر خط روند حرکت کند روند نزولی، محکم و بدون تغییر باقی می­‌ماند (تا زمانی‌که قیمت به داخل خط نفوذ کند).

نکته دوم: هرچه تعداد برخوردهای قیمت به خط روند بیشتر باشد و همچنین فواصل برخورد نیز یکنواخت‌تر باشد، خط روند دارای اعتبار بیشتری خواهد بود (حداقل دو برخورد لازم است).

نکته سوم: در خط روند نزولی همواره، سقف‌ قیمتی جدید از سقف‌های قبلی کمتر خواهد بود.

چگونه خطوط روند را رسم کنیم؟

اساسی‌ترین مفهوم در مورد رسم این خط، وجود حداقل دو نقطه برای ترسیم یک خط روند است که به آن اشاره کردیم. به‌عبارت دیگر خط روند از اتصال حداقل دو کف یا سقف قیمت در نمودار تشکیل می‌شود.

خطوط روند ترسیم شده در دوره‌های زمانی بالاتر معمولا قدرت بیشتری دارند. به همین دلیل، بهتر است که همیشه از نمودارهای طولانی مدت، مثلاً نمودار هفتگی تحلیل خود را شروع کرده و به‌ صورت پله‌ای دوره زمانی نمودار را کاهش دهید. در هر تایم‌فریمی (بازه زمانی) که به نمودار نگاه میکنیم، به اندازه همان تایم‌فریم از نمودار توقع داشته باشیم. مثلا وقتی خط روند صعودی در تایم 5دقیقه شکست، انتظار این‌که قیمت سهم تا هفته آینده یک‌سره نزولی باشد را نداشته باشیم. در جلوتر این موضوع را بیشتر می‌شکافیم و همبستگی بین تایم‌فریم‌ها را بیشتر شرح می‌دهیم.

همیشه خط روندی را بیابید که بیشترین تعداد برخورد را داشته و ضمن این برخوردها از بدنه شمع‌های قیمتی نیز عبور نکرده باشد. همواره از ترسیم خط روندی که از بدنه شمع‌های قیمتی عبور کرده باشد، بپرهیزید. زیرا این‌گونه موارد فاقد هرگونه ارزش تحلیلی خواهند بود.

سوال: کدامیک از خطوط روند در نمودار زیر صحیح است؟

• خط روند سبز
• خط روند بنفش
• خط روند زرد
• خط رند قرمز

جواب:

تمامی خطوط روند فوق دارای اعتبار هستند. و همگی صحیح هستند. نکته‌ای که در این سوال وجود دارد این است که وقتی یک خط روند نزولی شکست، همواره یک روند صعودی آغاز نمی‌شود! ممکن است مثل نمودار فوق زاویه روند نزولی تغییر کند و روند نزولی دیگری شکل بگیرد. این مسئله به ما نشان میدهد که نزول اصلی این نمودار در تایم دیگری در حال اتفاق افتادن است. در این حالت ما باید تایم‌فریم نمودار خود را بزرگتر کنیم و مجددا خطوط روند را رسم کنیم.

در مثال فوق تایم فریم روزانه بود. پس باید تایم فریم را به هفتگی و یا ماهانه تغییر داده و خط روند جدید رسم کنیم.

جمع بندی

تا اینجای کار با نحوه کار حرکات قیمتی و تشکیل روندهای قیمتی صعودی، نزولی، خنثی در بازه‌های زمانی مختلف و همچنین خطوط روند صعوی و نزولی آشنا شدیم. لازم به ذکر است همان‌طور که قدیمی‌ها میگفتند "کار نیکو از پر کردن است"، در هنر تحلیل تکنیکال نیز شما نیاز به تمرین مداوم دارید تا مطالبی را که آموخته‌اید، بهتر درک کنید. در قسمت‌های بعدی بیشتر مباحث مربوط به تحلیل تکنیکال را پیش می‌بریم و با کانال های قیمتی و خطوط حمایت و مقاومت و همچنین الگوهای قیمتی مختلف برای تحلیل تکنیکال آشنا می‌شویم.

اگر سوالی دارید در زیر همین مقاله طرح کنید حتما به آن پاسخ خواهم داد.

درصورت مفید بودن مطلب فوق لطفا آن‌را با دوستان خود نیز به اشتراک بگذارید.