ارزش بازار یا Market Capitalization برابر است با حاصل ضرب قیمت هر سهم، در تعداد سهمی که شرکت منتشر کرده است. به زبان ساده، ارزش بازار، نشان میدهد که یک شرکت به طور کامل چقدر قیمت دارد؟ گاهی به ارزش بازار، مارکت کپ هم میگویند.
اولین چیزی که با نگاه کردن به ارزش بازار برای شما روشن میشود این نکته است که آیا داریم در مورد یک شرکت بزرگ حرف میزنیم یا یک شرکت کوچک؟
بیشتر بخوانید: تحلیل بنیادی یک سیگنال خرید سهام
برای مثال ارزش بازار پالایش نفت بندرعباس (شبندر) 67.2 هزار میلیارد تومان است. در حالی که شمواد تنها 800 میلیارد تومان ارزش دارد. یعنی مارکت کپ شبندر، 84 مرتبه از شمواد بیشتر است.

“اولین چیزی که با نگاه کردن به ارزش بازار برای شما روشن میشود این نکته است که آیا داریم در مورد یک شرکت بزرگ حرف میزنیم یا یک شرکت کوچک؟”
پس میفهمیم که شبندر یک شرکت بزرگ و شمواد یک شرکت کوچک است و نباید با آنها برخوردی یکسان داشت.
گاهی ممکن است بجای «هزار میلیارد تومان» از مخفف آن یعنی «همت» استفاده کنند. در این حالت مثلا بجای این که بگوییم ارزش بازار پتروشیمی خلیج فارس 247 هزار میلیارد تومان است، میگوییم «فارس 247 همت، مارکت کپ دارد».
ارزش بازار را از کجا ببینیم؟
کافی است اسم نماد را در گوگل سرچ کنید، به سایت TSETMC بروید و در قسمت سمت راست، عدد مقابل ارزش بازار را بخوانید. در مقابل این عدد، یک حرف B میبینید. این حرف مخفف billion یا میلیارد ریال است.
یعنی وقتی مینویسند 26،245.2 B یعنی ارزش بازار این شرکت 2 هزار و 624 میلیارد و 52 میلیون تومان خواهد بود.
دقت کنید که ارزش بازار، با تغییر قیمت سهم، به صورت مداوم تغییر میکند. اگر قیمت سهم دوبرابر شود، مارکت کپ آن نیز دوبرابر خواهد شد. برای همین شاید بهخاطر سپردن تمام ارقام، کمک زیادی به شما نکند.
همین الان که این مقاله را میخوانید، ارزش بازار شبندر، شمواد و فارس را بررسی کنید. خیلی بعید است که عددی که شما در TSETMC میبینید، دقیقا مشابه اعدادی باشد که ما در مقاله نوشتهایم.
با این وجود اگر سهمی را خریدهاید، خوب است که حتما ارزش بازار آن را بررسی کنید. و ببینید که این شرکت، نسبت به رقبای مشابه چه وضعیتی دارد؟
خریدن سهم، مثل خریدن سهتار
سهم خریدن، شبیه به ماشین خریدن نیست. شما اگر میخواهید قیمت سراتو را پیدا کنید، کافی است به چند آگهی فروش خودرو زنگ بزنید و متوجه شوید کدام یک دارد ارزان میفروشد، کدام یک گران. چرا که میدانید تمام سراتوها (با تقریب خوبی) شبیه به هم هستند و جز چند مورد جزئی (مثل کارکرد و رنگشدگی) تفاوتی با هم ندارند.
خرید سهم مثل خرید سهتار است. از یک طرف تمام سازهایی که در بازار وجود دارند، شبیه به هم نیستند، حتی دو ساز که یک استاد ساخته است، ممکن است قیمت بسیار متفاوتی داشته باشد، اما شاید شما متوجه نشوید که چرا برای یک ساز قیمت 1 میلیون، و برای دیگری قیمت 10 میلیون تومان پرداخت میشود؟

ممکن است در اولین برخورد دلیل تفاوت قیمت سازها را متوجه نشوید.
همانطور که نمیتوانید چند آگهی را ببینید و برای یک ساز قیمت بگذارید، با دیدن قیمت سهمها هم به نتیجه خاصی نمیرسید.
به این دو قیمت نگاه کنید:
- فپنتا: 208988 ریال
- فملی: 16980 ریال
چه اطلاعاتی از این دو عدد به دست میآید؟
بله، درست حدس زدید. هیچ اطلاعاتی!
اما به این دو عدد نگاه کنید:
- ارزش بازار فپنتا: 1.1 هزار میلیارد تومان
- ارزش بازار فملی: 172 هزار میلیارد تومان
حالا داریم یک چیز جدید میبینیم. شما میتوانید تمام شرکت ملی مس را بدهید، و صد و پنجاه شرکت شبیه به فپنتا را خریداری کنید.
قیمت؟ کدام قیمت؟
برای هر نماد، چندین قیمت وجود دارد.
قیمت صفر تابلو: اگر سهم با این قیمت معامله شود، روی تابلو 0.0% تغییر قیمت دیده میشود. این قیمت در واقع قیمت پایانی جلسه معاملاتی قبلی است.
قیمت گشایش: در پیشگشایش، سهم به حراج گذاشته میشود، اما در این قیمتها معاملهای رخ نمیدهد. محل تلاقی بهترین عرضه و بهترین تقاضا در ساعت 9 صبح، قیمت گشایش سهم است.
کمترین قیمت: این عدد نشان میدهد که در طول جلسه معاملاتی، ارزانترین معامله با چه قیمتی انجام شده است.
بیشترین قیمت: این عدد نشان میدهد که در طول جلسه معاملاتی، گرانترین معامله با چه قیمتی انجام شده است؟
قیمت آخرین معامله: پیش از بسته شدن بازار و در آخرین معاملهای که امروز انجام شد، سهم با چه قیمتی خریداری شد؟
قیمت پایانی: به میانگین وزندار تمام معاملات روز (با توجه به حجم مبنای سهم) قیمت پایانی میگویند. قیمت پایانی همان قیمتی است که صفر تابلوی قیمت در جلسه معاملاتی روز بعد را نشان میدهد.
سوال اینجا است که ارزش بازار یک شرکت از کدام قیمت بهدست میآید؟ فکر میکنم حدس آن خیلی سخت نباشد. از قیمت پایانی. چرا که ممکن است قیمت آخرین معامله، حجم بسیار کوچکی داشته باشد و نتوانیم تمام سهمهای شرکت را در آن قیمت بفروشیم.
البته توجه کنید که در واقعیت این اتفاق نمیافتد. یک شرکت نمیتواند بدون آن که قیمت پایانی را تغییر دهد، همه سهمهایش را بفروشد. این عدد تنها تخمینی از ارزش کلی شرکت به دست میدهد.
درک کلی از ارزش شرکت
شرکت فولاد مبارکه را تصور کنید. این شرکت در سال 98 با تولید و فروش محصولات فولادی، 15 همت سود کرده است. امروز ارزش بازار فولاد 221 همت است.
شرکت فولاد کاوه در صنعتی نسبتا مشابه، 1.2 همت سود کسب کرده است و امروز ارزش بازار 23 همت دارد.

فولاد مبارکه یک شرکت «بزرگ» است.
سود شرکت فولاد مبارکه 12.5 برابر بزرگتر از کاوه است. ارزش بازار فولاد 9.5 برابر کاوه.
هنوز برای نتیجهگیری خیلی زود است و باید موارد متعدد دیگری در نظر گرفته شود. اما بهنظر میرسد که فولاد مبارکه، در مقایسه با فولاد کاوه، شرکت سودآورتری باشد. این نتیجه از کجا آمد؟ از اینجا که فولاد مبارکه برای هر ریال که میپردازید، در نهایت سود عملیاتی بیشتری ایجاد میکند.
فولاد ایران / فولاد آمریکا
شرکت فولاد مبارکه به دلار آزاد امروز (16 هزار تومان) حدود 13.7 میلیارد دلار ارزش دارد و سالانه حدود 1.13 میلیارد دلار سود خالص کسب میکند. با این قیمت میتوانید شرکت Nucor را بخرید، این شرکت 1.3 میلیارد دلار سود خالص (عملیاتی و غیرعملیاتی) دارد.

“از یکسو میبینیم که سود دلاری شرکت فولاد مبارکه، با شرکت مشابه در آمریکا تفاوت زیادی ندارد. اما از سوی دیگر مطمئن میشویم که با یک سهام بیاندازه ارزان طرف نیستیم.”
این مقایسه هم جالب است. از یکسو میبینیم که سود دلاری شرکت فولاد مبارکه، با شرکت مشابه در آمریکا تفاوت زیادی ندارد. اما از سوی دیگر مطمئن میشویم که با یک سهام بیاندازه ارزان طرف نیستیم.
البته نمیتوانیم بگوییم که فولاد مبارکه خوشقیمت است. از کجا معلوم که قیمت سهم Nucor منصفانه باشد؟
ارزش بازار و ارزش منصفانه
فکر کنید که یک هوندا سیویک نو در بازار جهانی 25 هزار دلار باشد. شما میدانید که دلار 16 هزار تومان قیمت دارد. پیش خودتان میگویید اگر این ماشین (به دلیل تعرفه واردات) دوبرابر آمریکا قیمت داشته باشد، منصفانه است. با این فرمول، شما قیمت 800 را برای این ماشین معقول ارزیابی میکنید.
به یک آگهی هوندا نو زنگ میزنید و قیمت را میپرسید. به شما میگوید که ماشینش را 1.2میلیارد تومان میفروشد.
چند روز بعد زنگ میزنید و متوجه میشوید که ماشین در نهایت 1.1 میلیارد تومان فروخته شد.
قیمت 1.1 میلیارد تومن، ارزش بازار این خودرو است. قیمتی که برای شما منصفانه نیست.
برای سهم هم به همین شکل است. قیمت بازار سهم ضربدر تعداد سهم، مساوی میشود با ارزش بازار شرکت. این قیمت، میتواند خیلی ارزان، منصفانه یا بیش از حد گران باشد.
مواظب باشید فریب نخورید
شرکتها یک سرمایه ثبتی دارند، یک ارزش ذاتی و یک ارزش بازار. بسیاری از افراد فکر میکنند ارزش بازار یعنی سرمایه شرکت، یا قیمتی که در آن شرکت ارزنده است. خیر. درست مانند مثال خرید هوندا سیویک، ارزش بازار آن قیمتی است که بازار دارد برای سهام شرکت میپردازد. این قیمت میتواند خیلی گران یا خیلی ارزان باشد.
فرض کنید میخواهید با دو نفر از دوستان خود یک خانه بخرید. این خانه 6 میلیارد قیمت دارد. هر فرد باید 2 میلیارد بپردازد.
یک خانه دیگر پیدا میکنید که درست شبیه به همین خانه است، اما آن را 5 میلیارد میفروشند. اما اگر این خانه را بخرید، یکی از دوستانتان با شما همراه نمیشود و باید دونفری پول را پرداخت کنید. برای همین هر فرد باید 2.5 میلیارد بپردازد.
شاید فکر کنید قیمت هر سهم از خانه دوم گرانتر است و ارزش خرید ندارد. اما ارزش بازار به شما میگوید که باوجود پرداخت پول بیشتر، دارید خانه ارزانتری میخرید.
در مورد سهم هم وضعیت به همین صورت است. شاید قیمت سهم یک پالایشگاه ده برابر یک پالایشگاه دیگر باشد. در حالی که میزان تولید هر دو پالایشگاه یکسان است. اما معنی این حرف گران بودن پالایشگاه اول نیست. باید ارزش بازار را بررسی کنید تا ببینید کدام ارزان است و کدام گران.
میتوانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده بفرمایید.
سلام ممنون از توضیح جامع و مثالهای کاملا گویاتون. من این مباحث رو تازه توی دوره های اصول گذروندم اما انقد بیانتون روان و گویا بود که تازه متوجه موضوع ارزش بازار شدم.
سلام و خسته نباشید خدمت تمام اساتید .مطالب خوب و اموزنده بود ممنونم
اطلاعات مفیدی بود ممنون
سپاس، مثله همیشه مفید و سودمند،پایدار باشید…
سلام مطالب با توجه به مثالها قابل فهم بود. تشکر لطفا برای امثال من که صفر هستم بیشتر مطلب بگذارید ممنون
سلام و سپاس
نهایتا اینکه من معامله گر از بررسی ارزش بازار قرار است چطور و چگونه در خرید و فروش سهام کمک بگیرم؟
سپاس
جامع و بدرد بخور
عالی بود
به نام خدا
با سلام/ تمام این نکاتی که در بالا به آنها اشاره کرده اید، برای من که کاملا مبتدی هستم،جالب و آموزنده هستند.از اساتیدد راهنما بسیار ممنونم.
متشکر از توجه شما