آشنایی با تحلیل تکنیکال- فیبوناچی (بخش نهم)

به همین ترتیب (غیر از چند عدد ابتدایی)، رابطه بین سری اعداد فیبوناچی عدد ۱.۶۱۸ است که به آن نسبت طلایی نیز گفته می‌شود. حال اگر بخواهیم سری اعداد دیگر را نیز به‌دست آوریم، باید هربار یک جمله را به جمله‌های بعدی و یا قبلی خود تقسیم کنیم تا به سری اعداد فیبوناچی برسیم. یعنی:

نسبت ۰.۶۱۸ فیبوناچی

از تقسیم هر جمله از تصاعد بر جمله بعد آن به‌دست می‌آید.

مثال: ۸۹ تقسیم بر ۱۴۴ برابر است با ۰.۶۱۸

نسبت ۰.۳۸۲ فیبوناچی

از تقسیم هر جمله از تصاعد بر دومین جمله پس از آن به‌دست می‌آید.

مثال: ۱۳ تقسیم بر ۳۴ برابر است با ۰.۳۸۲

نسبت ۰.۲۳۶ فیبوناچی

از تقسیم هر جمله از تصاعد بر سومین جمله پس از آن به‌دست می‌آید.

مثال: ۵۵ تقسیم بر ۲۳۳ برابر است با ۰.۲۳۶

به‌این‌ترتیب که گفتیم، تمامی نسبت‌های مهم از سری اعداد فیبوناچی استخراج می‌شود.

نکته: هرچه اعداد فیبوناچی بزرگتر باشند، تقریب دقیق‌تری را از نسبت‌های طلایی به ما می‌دهند.

هدف از استفاده فیبوناچی چیست؟

تحلیل‌گران بعد از کشف این اعداد مهم از سری فیبوناچی، آن را در نمودارهای مختلف قرار دادند که نتایج فوق‌العاده‌ای داشت. آن‌ها فهمیدند که به‌طور عجیبی قیمت در این سطوح از روندها، واکنش‌های خوبی نشان می‌دهد. به‌طوری که وقتی این سری اعداد را در تاریخ‌های خیلی قبل‌تر از به‌وجود آمدن تحلیل تکنیکال هم تست کردند، نتایح آن بازهم کاملا شگفت‌انگیز بود. از این‌رو، استفاده از سری فیبوناچی برای تعیین هدف‌های قیمتی در روندهای اصلاحی و ادامه دهنده، پیش‌بینی هدف های قیمتی در سقف‌ها/کف‌های جدید و همچنین تعیین حد سود و ضرر در معاملات کاربرد زیادی را برای یک تحلیل‌گر و یا معامله‌گر دارد.

کاربرد فیبوناچی در تحلیل و معامله‌گری

تا اینجای کار را در هر مقاله‌ آموزشی می‌توانید پیدا کنید. اما ما می‌خواهیم کمی کاربردی‌تر به موضوع نگاه کنیم. حالا این سوال پیش می‌آید که این همه محاسبه و عدد، به چه درد ما می‌خورد و ما چگونه می‌توانیم در تحلیل، از سری اعداد فیبوناچی استفاده کنیم؟

ما برای کاربردی کردن سری فیبوناچی، تمام این سطوح به‌دست آمده را به‌صورت درصد تعریف می‌کنیم و از آن‌ها برای برای اندازه‌گیری میزان حرکت قیمتی، چه در اصلاح نزولی و چه در حرکت صعودی استفاده می‌کنیم. اما در طول زمان به این سری اعداد، از لحاظ تجربی، درصدهای بیشتری هم اضافه شده است و به‌این‌ ترتیب اعداد به شکل زیر درآمد:

%۰   %23.6   %38.2   %50   %61.8   %78.1   %100

همان‌طور که مشخص است، اعدادی که در سری اعداد فیبوناچی وجود ندارد، در طول زمان و به‌صورت تجربی به این مجموعه اضافه شده‌اند و جزء سری اعداد فیبوناچی محسوب نمی‌شوند.

تحلیل‌گران معتقدند که انواع ابزارهای فیبوناچی در بازارهای مالی، روشی برای تحلیل بازگشت یا ادامه روند هستند. از منظری دیگر نیز اعداد فیبوناچی به نوعی ابزاری برای تعیین سطوح حمایت و مقاومت هستند که با روش‌های گوناگون رسم می‌شوند.

انواع فیبوناچی

ما از فیبوناچی برای دو منظور استفاده می‌کنیم. بر همین اساس، فیبوناچی هم به دو نوع کلی تقسیم می‌شود.

فیبوناچی ریتریسمنت (Fibonacci Retracement)

قبلا با سطوح حمایت و مقاومت آشنا شدیم. حال برای این‌کار می‌توانیم از ابزار فیبوناچی هم کمک بگیریم. درواقع برای اندازه‌گیری میزان اصلاح و نزول یک موج، از فیبوناچی ریتریسمنت استفاده می‌کنیم.

فرض کنید که یک موج صعودی در نمودار داریم که به اتمام رسیده است. حال می‌خواهیم بفهمیم تا کجا اصلاح داریم و کدام سطوح حمایتی برای ما مهم‌تر هستند. برای این‌کار از فیبوناچی ریتریسمنت استفاده می‌کنیم.

چون می‌خواهیم مقدار اصلاح را بسنجیم پس دقت کنیم که عدد صفر فیبوناچی مطابق عکس فوق باید از بالای موج شروع شود و عدد ۱۰۰ درصد نیز در ابتدای شروع موج ترسیم شود. برای ترسیم فیبوناچی از منوی ابزارها، گزینه فیبوناچی ریتریسمنت را انتخاب کرده و نقطه شروع فیبوناچی (نقطه ۱۰۰%) را در محل شروع حرکت و با کلیک روی پایین‌ترین قیمت، قرار می‌دهیم. سپس با کلیک دوم در انتهای بالاترین قیمت موج صعودی، محل صفر فیبوناچی را نیز مشخص می‌کنیم تا این ابزار را به‌طور صحیح (مطابق عکس فوق) رسم کرده باشیم.

به‌این ترتیب می‌توان گفت که سطوحی حمایتی که با نقاط فیبوناچی در یک سطح قرار می‌گیرند، احتمال نوسان بیشتری دارند.

در عکس فوق می‌بینیم که چگونه فیبوناچی ریتریسمنت می‌تواند به ما در تعیین و ترسیم سطوح حمایتی و مقاومتی کمک کند. تجربه نشان می‌دهد که هر کدام از اعداد فیبوناچی می‌توانند معنی خاصی داشته باشند.

این نکات را در هیچ کتابی به شما نمی‌گویند:

وقتی یک نمودار درحال صعود است، همیشه این مشکل پیش می‌آید که با اولین کندل قرمز در نمودار، معامله‌گران وحشت‌زده از این‌که دیگر بازار نابود خواهد شد، اقدام به فروش احساسی می‌کنند. اما تجربه به ما می‌گوید که اگر موج اصلاحی از ۰.۲۳% کل حرکت کمتر اصلاح کند، هنوز روند صعودی تمام نشده و می‌توانیم انتظار حرکت بزرگ‌تری را برای سقف‌های بزرگ‌تر داشته باشیم.

به‌عنوان مثال در نمودار پوند انگلیس/دلار نیوزلند در تایم روزانه، بعد از یک روند صعودی قیمت در بازه فوق درحال نوسان است. برای این‌که میزان اصلاح را بسنجیم، از ابزار فیبوناچی ریترسمنت استفاده می‌کنیم. به‌این ترتیب فیبوناچی را مطابق شکل از پایین‌ترین نقطه شروع حرکت تا سقف قیمتی آن رسم می‌کنیم (به محل قرار‌گیری نقطه صفر و یک دقت کنید). مادامی که قیمت از مقدار ۰.۲۳% بیشتر اصلاح نکند، فرض پایه ما بر این است که روند صعودی همچنان ادامه دارد.

در ادامه مشاهده می‌کنید که قیمت موفق به عبور از سطح مقاومتی بالای سر خود شده و صعود بزرگتری را رقم زده است. این نکته بسیار کاربردی است، اما در ابتدا شاید کمی برای شما سخت باشد که از کجا باید فیبوناچی را رسم کنیم؟

دقت کنید که برای رسم صحیح فیبوناچی، باید از ابتدای شروع یک موج اقدام به رسم کنیم. اینکار با کمی تمرین برایتان آسان‌تر خواهد شد.

فیبوناچی اکستنشن (Fibonacci Extension)

این نوع فیبوناچی همان‌طور که از نامش مشخص است برای تعیین تارگت‌های حرکات صعودی استفاده خواهد شد. دقیقا برعکس فیبوناچی ریتریسمنت، وقتی ما به دنبال نقاط تارگت صعودی هستیم از این ابزار استفاده می‌کنیم.

سوال: با فرض این‌که نمودار درحال تست سقف‌های جدید قیمتی است، شما بگویید که صعود قیمت در نمودار زیر، تا کجا ادامه خواهد داشت؟

جواب: این سوالی است که برای اکثر ما پیش آمده. قیمت پس از شکستن سقف، شروع به صعود در قیمت‌های جدیدی می‌کند که قبل از آن تست نکرده بود. در این‌جا هیچ مقاومتی بالای نمودار وجود ندارد. بعضی از تحلیل‌گران و معامله‌گران برای این ‌کار از رسم خطوط روند و یا اندیکاتورها استفاده می‌کنند و هر وقت که خط روند به سمت پایین شکست، انتظار پایان روند را دارند. اما نوع دیگری که می‌خواهیم به شما آموزش بدهیم، استفاده از فیبوناچی اکستنشن است. تفاوت این فیبوناچی با فیبوناچی قبلی فقط در نوع ترسیم آن است. پس به‌دنبال ابزار دیگری نگردید!

در فیبوناچی ریتریسمنت، ما برای این‌که درصد اصلاح امواج را ببینیم، فیبوناچی را طوری ترسیم می‌کردیم که صفر در بالای نمودار و ۱۰۰% در پایین‌ترین نقطه شروع حرکت صعودی باشد. اما این‌بار دقیقا عکس آن باید عمل کنیم. پس با همین دستورالعمل فیبوناچی را مطابق عکس زیر ترسیم می‌کنیم.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، فیبوناچی اکستنشن را رسم کردیم و می‌بینیم که بعد از سطح ۱۰۰%، طبق فیبوناچی سطوح ۱.۲۷۲ و ۱.۶۱۸ به‌عنوان هدف قیمتی برای ما مشخص هستند و قیمت نیز در هر دو عدد به‌صورت یک سطح مقاومتی عکس‌العمل نشان می‌دهد.

نکته: شما می‌توانید از طریق ورود به بخش تنظیمات فیبوناچی، سطوح مختلفی از این سری اعداد را به نمودار اضافه و یا آن‌ها را حذف کنید.

این نکات را در هیچ کتابی به شما نمی‌گویند:

طبق آن‌چه که در الگوهای قیمتی آموختیم، بعضا ممکن است بگویند که در سوال قبل و در انتهای روند صعودی نمودار، یک الگوی پرچم تشکیل شده است. اما باید بگوییم که به همان دلیلی که در بخش روانشناسی معامله‌گران (لینک شود به مقاله بخش هشتم) گفتیم، میله پرچم را گروه C تشکیل داده‌اند. پس احتمال عمل نکردن الگو را نیز باید درنظر بگیریم.

در عکس فوق، عمل نکردن الگوی پرچم را در انتهای روند صعودی مشاهده می‌کنید. درواقع جایی که ما با تارگت فیبوناچی از معامله خارج می‌شویم، معامله‌گران آماتور به دنبال الگوی پرچم، تازه ورود می‌کنند!

فیبوناچی‌های گوناگون

از ابزار فیبوناچی در طول مدت‌های طولانی به‌شکل‌های گوناگون استفاده شده است. به‌این ترتیب ما امروزه شاهده ابزارهای گوناگونی مثل فیبوناچی زمانی و روندی و.... هستیم. اما آن‌چیزی که مهم است و بیشترین استفاده را دارد همین نوع استفاده از فیبوناچی است که گفتیم.

سوال: آیا فیبوناچی اکستنشن فقط در تعیین هدف‌های قیمتی در بالای سقف قیمتی کاربرد دارد؟

جواب: خیر. درواقع هرگاه در نمودار به دنبال تارگت‌های صعودی و تعیین سطوح مقاومتی بودیم از فیبوناچی اکستنشن استفاده می‌کنیم. به‌عنوان مثال به نمودار زیر دقت کنید.

در نمودار فوق پس از شکست یک روند نزولی، یک موج صعودی ایجاد شده و در مرحله اول، تا اندازه ۰.۳۸۲ اصلاح داشتیم.

در ادامه، برای تعیین تارگت صعود، باید از فیبوناچی اکستنشن استفاده کنیم و طبق آن‌چه که گفتیم، مشاهده می‌کنید که قیمت توانسته تا ۲.۳۸۲ رشد داشته باشد. دقت کنید که این امر در همه‌جا اتفاق نمی‌افتد و بیشتر در الگوهایی مثل حرکات زیگزاگ دیده می‌شود.

به این ترتیب تمامی قوانین طلایی نسبت‌های فیبوناچی را در یک جدول، به‌شکل زیر می‌توان تعریف کرد: