چند وقت پیش در یک دورهمی دوستانه، بحث داغی راه افتاده بود: «بورس بهتره یا ارز دیجیتال؟ کدومش سود بیشتری داره؟». هر کس چیزی می‌گفت؛ یکی از دوستانم تعریف می‌کرد چطور پارسال با خرید یک ارز دیجیتال توانست سرمایه‌اش را سه برابر کند. دیگری در جواب می‌گفت که در همان مدت از سهام بورسی سود معقول‌تری گرفته و حداقل شب‌ها با خیال راحت‌تری خوابیده! احتمالا شما هم این سوال برایتان پیش آمده که واقعاً سرمایه‌گذاری در کدام بازار بهتر است.
در این مقاله می‌خواهیم به زبان ساده، تفاوت بورس و ارز دیجیتال را بررسی کنیم و ببینیم کدام بازار سودآورتر است – مخصوصاً برای ما ایرانی‌ها که دنبال سود خوب در کوتاه‌مدت هستیم اما از ریسک بالا هم می‌ترسیم. پس اگر شما هم بین دوراهی بورس یا ارز دیجیتال مانده‌اید، با ما همراه باشید تا جواب سوالتان را بگیرید.
بورس یا ارز دیجیتال؛ تفاوت در چی هست؟
ابتدا بیایید ببینیم اصلاً منظور از بورس و ارز دیجیتال چیست و چه تفاوت‌های بنیادی با هم دارند. بورس در واقع بازار خرید و فروش سهام شرکت‌هاست. وقتی شما در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنید، سهام (یا همان سهم از مالکیت) یک شرکت واقعی را می‌خرید.
ارزش سهام شما وابسته به عملکرد آن شرکت و وضعیت اقتصادی است. از طرف دیگر، ارز دیجیتال (یا رمزارز) یک دارایی دیجیتال است؛ مثلاً بیت‌کوین یا اتریوم. ارزهای دیجیتال پشتوانه فیزیکی یا حقوق مالکیت شرکت ندارند، بلکه بر پایه تکنولوژی بلاکچین و اعتماد کاربران به ارزش آنها معامله می‌شوند.
به زبان ساده، تفاوت این دو بازار مثل تفاوت سرمایه‌گذاری در یک شرکت واقعی با سرمایه‌گذاری روی یک فناوری جدید است. برای روشن‌تر شدن موضوع، چند تفاوت کلیدی بورس و ارز دیجیتال را مرور کنیم:
- نوع دارایی و مالکیت: در بورس شما مالک بخشی از یک شرکت (دارایی واقعی) می‌شوید، اما در بازار ارز دیجیتال شما صاحب یک کوین یا توکن دیجیتال هستید که لزوماً مالکیت فیزیکی یا سهام یک شرکت را به همراه ندارد.
- نوسانات قیمت: قیمت سهام بورس معمولاً نوسانات کنترل‌شده‌تری دارد (در بورس ایران دامنه نوسان روزانه حدود ±۵٪ است)، در حالی که ارزهای دیجیتال نوسانات بسیار شدیدتری را تجربه می‌کنند و ممکن است در یک روز ده‌ها درصد رشد یا افت کنند.
- قانون‌گذاری و شفافیت: بازار بورس سال‌هاست که تحت نظارت نهادهای قانونی (مثل سازمان بورس) فعالیت می‌کند و قوانین روشنی دارد. معاملات ارز دیجیتال اما هنوز در بسیاری کشورها (از جمله ایران) چارچوب قانونی مشخصی ندارند و به صورت غیرمتمرکز در بستر اینترنت انجام می‌شوند.
- ساعات و مکان معاملات: بورس محدود به ساعات کاری مشخص (مثلاً در ایران حدود ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر در روزهای کاری) و بازار داخلی است. اما بازار ارز دیجیتال ۲۴ ساعته و هفت روز هفته در جریان است و محدود به مکان خاصی نیست؛ شما در هر ساعت شبانه‌روز می‌توانید در صرافی‌های آنلاین معامله کنید.
اینها بخشی از تفاوت‌های مهم بین بورس و ارز دیجیتال بودند. حالا بیایید وارد جزئیات جذاب‌تر شویم؛ یعنی ببینیم کدام بازار سود بیشتری نصیب‌مان می‌کند و در عین حال ریسک کدام کمتر یا بیشتر است.
کدام بازار سودآورتر است؟
سوال اصلی بسیاری از افراد این است که سود سرمایه‌گذاری در بورس بیشتر است یا ارز دیجیتال. واقعیت این است که پاسخ مطلقی وجود ندارد و سودآوری هر بازار بستگی به شرایط و نحوه سرمایه‌گذاری شما دارد. با این حال، می‌توانیم به طور کلی روندهای گذشته را بررسی کنیم و ببینیم هر کدام چه پتانسیل سودی داشته‌اند. در این بخش ابتدا میانگین یا روند کلی سوددهی بورس و ارزهای دیجیتال را مقایسه می‌کنیم و سپس تفاوت سودآوری در سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و بلندمدت را بررسی خواهیم کرد.
مقایسه میانگین سود بورس و ارز دیجیتال در ایران
در اقتصاد ایران، بورس یک بازار نسبتاً باسابقه است که معمولاً در بلندمدت بازدهی مثبتی داشته است. برای مثال، شاخص کل بورس تهران طی یک دهه گذشته رشد چند برابری را تجربه کرده و اغلب همگام با تورم بالا رفته است. این به این معنی است که اگر کسی چندین سال پیش سبدی از سهام خوب خریداری می‌کرد، ارزش دارایی‌اش به ریال پس از سال‌ها بسیار بیشتر می‌شد (حتی با وجود نوسانات و افت‌وخیزهای مقطعی). علاوه بر رشد قیمت سهام، در بورس سود نقدی (دividend) هم وجود دارد؛ شرکت‌ها ممکن است سالانه بخشی از سود خود را به سهام‌داران بدهند که این هم به سودآوری کلی شما اضافه می‌شود.
در سمت مقابل، بازار ارز دیجیتال به ویژه در سال‌های اخیر رشدهای خارق‌العاده‌ای نشان داده است. برای نمونه، قیمت بیت‌کوین از چند صد دلار در حدود ده سال پیش به ده‌ها هزار دلار در سال‌های اخیر رسید که رشدی چند صد برابری (و برای کسانی که خیلی زود وارد شدند حتی چند هزار برابری) محسوب می‌شود. بسیاری از آلت‌کوین‌ها (ارزهای دیجیتال نوظهور) نیز در دوره‌های رونق بازار کریپتو ظرف چند ماه سودهای نجومی (مثلاً ۱۰ برابر شدن ارزش) را نصیب سرمایه‌گذاران خوش‌شانس کرده‌اند. به طور متوسط، پتانسیل سود در بازار ارز دیجیتال در برهه‌های صعودی بسیار بالاتر از بورس بوده است.
اما دقت کنید میانگین سود بالا در کریپتو به همان اندازه با ریسک بالا همراه بوده است. هر کسی که در زمان نامناسب وارد این بازار شده، ممکن است ضررهای سنگینی را تجربه کرده باشد. در مقابل، بورس اگرچه سودهای کمتری در کوتاه‌مدت می‌دهد، ولی افت‌وخیز کنترل‌شده‌تری دارد و احتمال اینکه یک‌شبه بخش بزرگی از سرمایه‌تان نابود شود خیلی کمتر است. خلاصه اینکه در نگاه کلی، ارز دیجیتال پتانسیل سودآوری بیشتری دارد اما حصول آن سود برای همه به این سادگی نیست و وابسته به دانش، زمان ورود و مدیریت ریسک است. بورس هم سودآور است اما سودش معمولاً به اندازه انفجاری بازار کریپتو نیست.
سودآوری کوتاه‌مدت یا بلندمدت؟
برای پاسخ به اینکه بورس سودآورتر است یا ارز دیجیتال، باید مشخص کنیم منظورمان سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت است یا بلندمدت. رویکرد شما در سرمایه‌گذاری تاثیر زیادی بر نتیجه دارد:
▪️ کوتاه‌مدت (نوسان‌گیری و معاملات چند روزه تا چند ماهه): اگر دیدتان کسب سود سریع در کوتاه‌مدت است، بازار ارز دیجیتال هیجان و فرصت بیشتری به شما می‌دهد. نوسانات شدید قیمت ارزهای دیجیتال باعث می‌شود یک معامله‌گر حرفه‌ای بتواند در عرض چند روز یا چند هفته سودهای قابل توجهی به دست آورد.
برای مثال، ممکن است یک رمزارز طی یک هفته ۳۰٪ رشد کند (اتفاقی که در بورس با توجه به محدودیت دامنه نوسان عملاً غیرممکن است). اما فراموش نکنید که همین نوسانات شدید می‌تواند بر علیه شما عمل کند و در کوتاه‌مدت ضرر سنگینی هم تحمیل کند. به عبارتی، سودآوری کوتاه‌مدت کریپتو بالا است اما شبیه شمشیر دولبه عمل می‌کند.
در مقابل، در بورس برای کوتاه‌مدت معمولاً نمی‌توان انتظار جهش‌های قیمتی عظیم داشت. سود کردن در فاصله یکی دو ماه در بورس ممکن است مثلاً ۱۰٪ یا ۲۰٪ باشد (آن هم در شرایط خوب بازار). خوبی بورس در کوتاه‌مدت این است که حداقل یک سقف و کف نوسان روزانه دارد و شما overnight (یک‌شبه) با سقوط ۵۰٪ مواجه نمی‌شوید. در مجموع اگر تخصص زیادی در معامله‌گری روزانه ندارید، بورس ریسک کمتری برای سودهای کوچک کوتاه‌مدت دارد، در حالی که کریپتو می‌تواند سود بزرگ یا ضرر بزرگ نصیب‌تان کند.
▪️ بلندمدت (بالاتر از یک سال تا چند سال): در بازه‌های زمانی بلندمدت، بورس و ارز دیجیتال هر دو می‌توانند سودآور باشند، اما ماهیتشان متفاوت است. بورس نمایانگر اقتصاد و شرکت‌های واقعی است؛ اگر شما سهام شرکت‌های بنیادی و خوبی را بخرید و چند سال صبر کنید، احتمال زیادی دارد که علاوه بر کسب سود سرمایه‌ای (افزایش قیمت سهام)، از محل سود نقدی شرکت‌ها هم بهره‌مند شوید.
تاریخ بورس نشان داده که علی‌رغم دوره‌های رکود، در بلندمدت اکثر سهام ارزنده رشد می‌کنند و حداقل از تورم عقب نمی‌مانند. از سوی دیگر، ارزهای دیجیتال در بلندمدت رفتاری غیرقابل‌پیش‌بینی‌تر داشته‌اند. مثلاً کسانی که بیت‌کوین را از ۵-۶ سال پیش نگه داشته‌اند، اکنون چندین برابر سرمایه اولیه‌شان سود دارند؛ اما در همین بازار کریپتو تعداد زیادی از کوین‌ها و پروژه‌ها هم بوده‌اند که بعد از مدتی از بین رفته یا ارزششان نزدیک به صفر شده است.
بنابراین برای سرمایه‌گذاری بلندمدت، اگر روی ارزهای دیجیتال تمرکز می‌کنید، باید بسیار دقت کنید که سراغ پروژه‌های معتبر و شناخته‌شده بروید که احتمال بقای بلندمدت دارند (مانند بیت‌کوین و اتریوم). با این وجود، ریسک سرمایه‌گذاری ۵ ساله در یک شرکت بورسی معتبر همچنان کمتر از ریسک نگه‌داشتن یک رمزارز به مدت ۵ سال است.
خلاصه:
بورس در بلندمدت گزینه مطمئن‌تری به نظر می‌رسد و کریپتو ممکن است سود بسیار بیشتری بدهد ولی آینده نامعلومی دارد. بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند برای بلندمدت، ترکیبی از هر دو (با وزن بیشتر سهام برای محافظه‌کارترها) در نظر گرفته شود تا هم از رشد اقتصادی بهره‌مند شوید و هم از تکنولوژی جدید عقب نمانید.
ریسک در بورس بیشتره یا ارز دیجیتال؟
همه ما شنیده‌ایم که "هر جا سود بیشتر باشد، ریسک هم بالاتر است". با توجه به پتانسیل سودهای بزرگ در بازار ارز دیجیتال، طبیعی است که ریسک آن نیز نسبت به بورس بیشتر باشد. ریسک به زبان ساده یعنی احتمال از دست دادن سرمایه یا مواجهه با نوسانات ناخوشایند. در اینجا ریسک سرمایه‌گذاری در بورس و ارز دیجیتال را مقایسه می‌کنیم:
در بازار بورس، به خصوص بورس ایران، نوسانات قیمت تا حدی کنترل‌شده است (وجود دامنه نوسان روزانه یک سپر در برابر ریزش‌های ناگهانی است). از طرفی شرکت‌های بورسی ملزم به شفافیت اطلاعات هستند و تحت نظارت قانونی قرار دارند. این عوامل باعث می‌شود ریسک کلاهبرداری یا نابودی کامل سرمایه در بورس کمتر باشد.
البته این به معنی بدون ریسک بودن بورس نیست؛ همیشه ممکن است یک شرکت ورشکسته شود یا به دلیل شرایط اقتصادی، قیمت سهام شما افت زیادی کند. اما احتمال اینکه یک سهم خوب ناگهان صفر شود بسیار کم است. همچنین سرمایه‌گذار در بورس می‌تواند با تنوع‌بخشی (خرید سهام صنایع مختلف) ریسک را مدیریت کند و ضرر یک سهم را با سود دیگری جبران نماید.
در مقابل، بازار ارز دیجیتال ذاتاً پرریسک‌تر است. اولین دلیل، نوسان بسیار شدید قیمت‌هاست؛ ممکن است در عرض چند روز ارزش یک ارز دیجیتال نصف یا دو برابر شود. چنین چیزی در بورس به ندرت رخ می‌دهد. دومین دلیل، نبود نظارت متمرکز و قوانین حمایتی است؛ اگر در بازار کریپتو یک صرافی آنلاین هک شود یا پروژه‌ی یک ارز دیجیتال کلاهبرداری از آب درآید، سرمایه شما ممکن است برای همیشه از بین برود و معمولاً نهادی برای جبران خسارت وجود ندارد.
در کشورهایی مثل ایران که وضعیت حقوقی ارزهای دیجیتال شفاف نیست، خطرات جانبی مثل مسدود شدن حساب در صرافی‌های خارجی یا مشکلات قانونی احتمالی هم وجود دارد. همه اینها ریسک کلی سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال را بالا می‌برد.
یک نکته مهم دیگر ریسک روانی و رفتاری است. سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال نیاز به اعصاب قوی‌تری دارد! بازار ۲۴ ساعته کریپتو و نوسانات لحظه‌ای آن می‌تواند استرس‌زا باشد و سرمایه‌گذار ناآگاه را به تصمیمات هیجانی (مثل فروش در کف یا خرید در سقف) سوق دهد.
در بورس به خاطر آرام‌تر بودن ریتم معاملات، کنترل احساسات کمی ساده‌تر است. در نهایت، درست است که ارز دیجیتال پرریسک‌تر از بورس است، اما نباید فراموش کنیم که با آموزش و مدیریت ریسک (مثلاً تعیین حد ضرر، تحقیق کافی قبل از خرید و پرهیز از تک سهم یا تک کوین شدن) می‌توان تا حد زیادی در هر دو بازار از خطرات کاست.
اگر دوست دارید درباره موضوعات کاربردی این‌چنینی بیشتر یاد بگیرید و مهارت‌های جدید کسب کنید، حتماً به صفحه دوره‌های آموزشی تالار بورس سر بزنید. در این صفحه مجموعه‌ای از دوره‌های متنوع آموزشی (از مالی و سرمایه‌گذاری تا مهارت‌های فردی) ارائه شده که می‌تواند به رشد دانش شما کمک کند.
نقدشوندگی و دسترسی؛ کدام راحت‌تر است؟
منظور از نقدشوندگی یک بازار این است که چقدر سریع و راحت می‌توانید دارایی خود را به پول نقد تبدیل کنید. دسترسی هم یعنی چقدر آسان می‌شود وارد آن بازار شد و معامله کرد. این دو فاکتور برای سرمایه‌گذاران بسیار مهم‌اند؛ چون هر کسی دوست دارد هر زمان اراده کرد بتواند سرمایه‌اش را نقد کند یا بدون دردسر وارد معامله شود. حال ببینیم وضعیت بورس و ارز دیجیتال از نظر نقدشوندگی و دسترسی چگونه است:
نقدشوندگی در بورس: بازار بورس برای سهام شرکت‌های بزرگ معمولاً نقدشوندگی خوبی دارد؛ یعنی در ساعات کاری بورس به سرعت می‌توانید سهام‌تان را بفروشید و خریدار برای آن پیدا می‌شود. البته همان‌طور که اشاره شد، ساعات معامله بورس محدود است و خارج از آن (مثلاً غروب یا روزهای تعطیل) امکان معامله وجود ندارد.
همچنین پس از فروش سهام در بورس ایران، تسویه و واریز وجه به حساب شما معمولاً دو روز کاری بعد انجام می‌شود؛ یعنی برای گرفتن پول نقد حاصل از فروش سهام، باید کمی صبر کنید. نکته دیگر اینکه اگر بازار بورس دچار صف‌های خرید یا فروش سنگین شود (مثلاً همه بخواهند بفروشند و خریداری نباشد)، ممکن است نقد کردن سهم به قیمت دلخواه چند روزی طول بکشد. با این وجود، در شرایط عادی نقدشوندگی بورس مناسب ارزیابی می‌شود.
نقدشوندگی در ارز دیجیتال: یکی از مزیت‌های بزرگ ارزهای دیجیتال، نقدشوندگی تقریباً آنی و ۲۴ ساعته آنهاست. شما هر زمان که بخواهید می‌توانید رمز ارز خود را در یک صرافی آنلاین به فروش برسانید و معمولاً خریدار در طرف دیگر حضور دارد (به ویژه برای ارزهای معتبری مثل بیت‌کوین و اتریوم). تبدیل ارز دیجیتال به پول نقد (تومان) در صرافی‌های داخلی در عرض چند دقیقه تا چند ساعت انجام می‌شود و محدود به روز و ساعت خاصی نیست.
همچنین می‌توانید ارز دیجیتال خود را به استیبل‌کوین‌هایی مثل تتر تبدیل کنید که معادل دلار آمریکا هستند؛ به این ترتیب دارایی شما عملاً دلار دیجیتال است و هر وقت اراده کنید می‌توانید آن را نقد کنید. تنها محدودیت نقدشوندگی ممکن، درباره برخی آلت‌کوین‌های ناشناخته یا در شرایط ویژه بازار (مثل ریزش‌های ناگهانی) است که ممکن است فروش حجم بالا کمی زمان‌بر شود. اما به طور کلی، نقدشوندگی بازار کریپتو بسیار بالاست و از این نظر نسبت به بورس امتیاز می‌گیرد.
حالا درباره دسترسی و سهولت شروع به سرمایه‌گذاری: برای ورود به بازار بورس ایران، نیاز به طی کردن مراحل اداری دارید. باید در سامانه سجام ثبت‌نام کنید، احراز هویت شوید و کد بورسی دریافت کنید. سپس یک کارگزاری (کارگذار بورس) انتخاب کرده و در آن حساب باز کنید. این مراحل ممکن است چند روز تا یکی دو هفته زمان ببرد. پس از آن می‌توانید از طریق پنل آنلاین کارگزاری به خرید و فروش سهام بپردازید. به عبارتی شروع کار در بورس مستلزم مقداری تشریفات و صبر است، اگرچه این فرآیند این روزها اینترنتی شده و نسبت به گذشته آسان‌تر است.
در مقابل، برای ورود به بازار ارز دیجیتال شما کافیست در یک صرافی ارز دیجیتال ثبت‌نام کنید. صرافی‌های داخلی معتبری وجود دارند که با مدارک شناسایی ساده احراز هویت می‌کنند و امکان خرید و فروش تومان به کریپتو را فراهم می‌نمایند. حتی بدون استفاده از صرافی داخلی، برخی افراد به صورت شخصی و مستقیم از طریق پلتفرم‌های همتا-به-همتا (P2P) ارز معامله می‌کنند.
در کل، شروع سرمایه‌گذاری در ارز دیجیتال برای اکثر مردم آسان‌تر و سریع‌تر به نظر می‌رسد چون نیاز به مجوز یا کد خاصی ندارد و با یک گوشی هوشمند و کارت بانکی می‌توان وارد بازار شد. فقط باید دقت کرد که مبانی کار با کیف پول دیجیتال و امنیت حساب را یاد بگیرید تا دارایی‌تان در امان باشد.
به طور خلاصه، از نظر نقدشوندگی و دسترسی بازار ارز دیجیتال انعطاف‌پذیرتر و سریع‌تر است. شما هر زمان بخواهید می‌توانید معامله کنید و سرمایه‌تان را جابجا کنید. بازار بورس هم نقدشونده است ولی محدودیت زمانی و اداری دارد. در عوض، ساختار قانونی بورس نوعی اطمینان خاطر به همراه دارد که دارایی شما زیر نظر یک نهاد رسمی در حال گردش است. در جدول زیر، مقایسه‌ای مختصر از بورس و ارز دیجیتال از نظر سودآوری، ریسک، نقدشوندگی و دسترسی ارائه کرده‌ایم:
معیار | بورس (بازار سهام) | ارز دیجیتال (کریپتو) |
سودآوری | رشد معمولاً تدریجی و متناسب با شرایط اقتصادی؛ سقف افزایش روزانه قیمت (حدود ±۵٪ در بورس ایران) مانع جهش ناگهانی می‌شود | پتانسیل رشد بسیار بالا در کوتاه‌مدت بدون محدودیت نوسان روزانه؛ امکان چندبرابر شدن سرمایه در زمان کوتاه (همراه با افت‌وخیزهای شدید) |
ریسک | ریسک کمتر به دلیل ثبات نسبی بازار و نظارت قانونی؛ احتمال ضرر هست اما به شدت بازار کریپتو نیست | ریسک بسیار بالا به دلیل نوسانات شدید و نبود نظارت متمرکز؛ احتمال افت ناگهانی ارزش یا حتی نزدیک به صفر شدن در مواردی |
نقدشوندگی | نقدشوندگی مناسب در ساعات کاری بورس؛ تسویه نقدی فروش سهام چند روز زمان می‌برد | نقدشوندگی بسیار بالا به صورت شبانه‌روزی (24/7)؛ امکان تبدیل سریع به پول یا استیبل‌کوین در هر لحظه |
دسترسی | نیاز به ثبت‌نام و دریافت کد بورسی (احراز هویت) و استفاده از کارگزاری؛ محدود به ساعات اداری و بازار داخلی ایران | دسترسی آنلاین و سریع در هر زمان به یک بازار جهانی؛ نیاز به آشنایی با صرافی دیجیتال و رعایت نکات امنیتی کیف پول برای حفظ دارایی |
برای چه کسی بورس بهتره و برای چه کسی ارز دیجیتال؟
با در نظر گرفتن همه جوانب، اینکه شما سراغ بورس بروید یا ارز دیجیتال، بستگی به ویژگی‌های شخصیتی و اهداف مالی خودتان دارد. هر کدام از این بازارها می‌توانند برای گروهی از افراد مناسب‌تر باشند. به طور کلی:
بورس مناسب‌تر است برای افرادی که:
- ریسک‌پذیری پایین‌تری دارند و به دنبال یک سرمایه‌گذاری مطمئن‌تر و کم‌نوسان‌تر هستند.
- هدف‌شان حفظ ارزش دارایی و رشد تدریجی آن در بلندمدت است (مثلاً برای پس‌انداز بازنشستگی یا تامین آینده).
- ترجیح می‌دهند سرمایه‌شان تحت نظارت قوانین داخلی و در بستری شفاف‌تر باشد.
- حوصله و زمان دنبال کردن لحظه‌ای نوسانات بازار را ندارند و می‌خواهند با خیال نسبی آسوده‌تر سرمایه‌گذاری کنند.
- به تحلیل بنیادی شرکت‌ها و سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای واقعی علاقه‌مندند (دوست دارند مالک بخشی از یک شرکت باشند).
ارز دیجیتال مناسب‌تر است برای افرادی که:
- ریسک‌پذیری بالایی دارند و می‌توانند نوسانات هیجانی و افت‌وخیزهای شدید قیمت را تحمل کنند.
- به دنبال بازدهی بسیار بالا هستند و حتی رشد چند برابری سرمایه در کوتاه‌مدت برایشان وسوسه‌کننده است.
- از فناوری‌های جدید و یادگیری ابزارهای دیجیتال مثل کیف پول و صرافی ترسی ندارند و حتی به آنها علاقمندند.
- می‌خواهند دارایی دلاری داشته باشند و ارزش پول‌شان را در مقابل تورم و کاهش ارزش ریال حفظ کنند. (بسیاری از ایرانی‌ها به خاطر حفظ ارزش دارایی، به بازار کریپتو که دلاری است گرایش پیدا کرده‌اند.)
- وقت و انرژی کافی برای رصد دائمی بازار، اخبار و مدیریت فعال سرمایه‌گذاری خود دارند. (چون بازار کریپتو ۲۴ ساعته است و نیاز به توجه بیشتر سرمایه‌گذار دارد.)
البته این موارد به این معنی نیست که فقط یکی از این دو بازار را باید انتخاب کنید. خیلی‌ها استراتژی متنوع‌سازی را پیش می‌گیرند؛ یعنی بخشی از سرمایه خود را در بورس و بخشی را در ارز دیجیتال قرار می‌دهند تا از مزایای هر دو بهره‌مند شوند. تصمیم نهایی شما باید بر اساس تحمل ریسک، میزان سرمایه، دانش و علایق شخصی‌تان باشد. اگر شک دارید، با مبلغ کم در هر دو شروع کنید و کم‌کم تجربه کسب کنید تا ببینید در کدام احساس راحتی و موفقیت بیشتری دارید.
نتیجه‌گیری
در پایان، بورس و ارز دیجیتال دو بازار کاملاً متفاوت با فرصت‌ها و چالش‌های خاص خودشان هستند. بورس نماینده دنیای سرمایه‌گذاری سنتی‌تر با پشتوانه شرکت‌های واقعی و اقتصاد ملموس است و ارز دیجیتال نماد دنیای جدید مالی با فناوری‌های نوین و پتانسیل رشد خارق‌العاده.
نمی‌توان با قطعیت گفت بورس بهتر است یا ارز دیجیتال، چون همه‌چیز بستگی به خود شما و شرایط بازار دارد. شاید جواب صحیح این باشد: “کدام برای شما مناسب‌تر است؟” اگر فرد ریسک‌گریزی هستید و به دنبال رشد پایدار و مطمئن، بورس احتمالاً برایتان بهتر خواهد بود. اگر عاشق هیجان و دنبال سودهای بزرگ (و آماده پذیرش ریسک متناظر با آن) هستید، ارزهای دیجیتال می‌توانند گزینه جذابی باشند.
نکته مهم این است که بدون آگاهی و آموزش، ورود به هیچ بازاری توصیه نمی‌شود. چه بورس را انتخاب کنید و چه کریپتو را، حتماً دانش خود را بالا ببرید، اصول تحلیل و معامله را یاد بگیرید و با مبالغ کم شروع کنید. هر دوی این بازارها در کنار سودهای عالی، ضرر بالقوه هم دارند. با مدیریت ریسک و کسب تجربه می‌توانید سودآوری خود را بیشتر کرده و ضررهای احتمالی را به حداقل برسانید.
در نهایت، انتخاب بین بورس و ارز دیجیتال لازم نیست یک انتخاب صفر و یکی باشد. شما می‌توانید متناسب با شرایط، در هر دو حوزه فعال باشید و از مزایای تنوع‌بخشی بهره ببرید. مهم‌تر از همه، روی خودتان سرمایه‌گذاری کنید؛ با یادگیری مداوم و استفاده از تجربیات دیگران، تبدیل به سرمایه‌گذاری آگاه و موفق شوید. اگر احساس می‌کنید به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، ما برای کمک به شما آماده‌ایم.
آیا می‌خواهید همواره از ترفندهای کاربردی و آموزش‌های جذاب در زمینه‌های مختلف باخبر باشید؟
پس حتما صفحه اینستاگرام تالار بورس را دنبال کنید. در آنجا نکات کوتاه آموزشی، معرفی دوره‌ها و محتوای الهام‌بخش زیادی منتشر می‌کنیم که می‌تواند برای شما مفید باشد. با ما در اینستاگرام همراه باشید.
سوالات متداول
الزاماً نه. ارزهای دیجیتال پتانسیل سودآوری بسیار بالاتری در کوتاه‌مدت دارند و بعضی‌ها توانسته‌اند در مدت کوتاهی چندین برابر سرمایه‌شان سود کنند. اما همین بازار می‌تواند به همان سرعت شما را دچار زیان کند. بورس سودآوری آهسته‌تر ولی پایدارتری دارد و ریسک کمتری را متوجه سرمایه‌گذار می‌کند. در واقع نمی‌توان به طور قطعی گفت کدام سودآورتر است؛ اگر ریسک‌پذیر باشید، ممکن است در کریپتو سود بیشتری بکنید، ولی برای افراد محتاط بورس گزینه مناسب‌تری است. مهم این است که با دانش و در زمان درست وارد هر بازار شوید تا بیشترین بهره را ببرید.
بازار ارز دیجیتال به طور کلی ریسک بیشتری دارد. نوسانات قیمتی رمزارزها بسیار شدیدتر از سهام بورس است و امکان افت ناگهانی ارزش در کریپتو بیشتر دیده می‌شود. همچنین نبود نظارت مرکزی و احتمال کلاهبرداری یا هک شدن در دنیای ارز دیجیتال ریسک این بازار را بالا می‌برد. بورس تحت نظارت قانونی است و نوسانات روزانه محدودی دارد، بنابراین ریسک آن کنترل‌شده‌تر است. البته بورس هم ریسک خودش را دارد (مثلاً ورشکستگی شرکت‌ها یا رکود اقتصادی) اما شدت و فراوانی ریسک‌های بورس کمتر از کریپتو است.
برای سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت (مثلاً نوسان‌گیری چند هفته‌ای)، اگر توان تحمل ریسک بالا را دارید و مهارت معامله‌گری خوبی کسب کنید، بازار ارز دیجیتال می‌تواند سود بیشتری بدهد چون در مدت کوتاه نوسانات بزرگی می‌کند. اما اگر ریسک‌گریز هستید، در کوتاه‌مدت بورس مطمئن‌تر است چون سقف نوسان دارد و ناگهان سرمایه نصف نمی‌شود. برای سرمایه‌گذاری بلندمدت، بورس گزینه سنتی و کم‌ریسک‌تری است؛ سهام شرکت‌های قوی معمولاً در بلندمدت رشد می‌کنند و سود تقسیمی هم می‌دهند. ارزهای دیجیتال در بلندمدت می‌توانند رشد خیلی بزرگی داشته باشند (نمونه‌اش بیت‌کوین طی ۱۰ سال اخیر) ولی همچنان ریسک نابودی یا افت شدید برخی کوین‌ها وجود دارد. خیلی از کارشناسان برای بلندمدت ترکیبی از هر دو را پیشنهاد می‌کنند؛ عمده پرتفوی روی سهام مطمئن و بخشی کوچکتر روی ارزهای دیجیتال آینده‌دار، تا هم امنیت داشته باشید هم فرصت رشد عالی.
بله، حتماً. بسیاری از سرمایه‌گذاران موفق پرتفوی خود را بین بازارهای مختلف پخش می‌کنند. شما می‌توانید بخشی از سرمایه خود را به خرید سهام و بخشی را به خرید ارزهای دیجیتال اختصاص دهید. این کار تنوع‌بخشی نام دارد و باعث می‌شود ریسک کلی دارایی‌های شما کمتر شود (چون اگر یکی از بازارها افت کند، ممکن است آن یکی عملکرد بهتری داشته باشد). البته مدیریت همزمان دو بازار نیاز به زمان و دانش بیشتری دارد، اما با برنامه‌ریزی می‌توانید از مزایای هر دو بهره‌مند شوید. مثلا در سال‌هایی که بورس در رکود است، شاید بازار کریپتو رونق داشته باشد و بالعکس. پس سرمایه‌گذاری همزمان در هر دو بازار نه تنها ممکن است، بلکه می‌تواند استراتژی هوشمندانه‌ای برای کاهش ریسک و افزایش سود بالقوه باشد.
شروع سرمایه‌گذاری در بورس و ارز دیجیتال روش‌های متفاوتی دارد اما هر دو نسبتاً ساده هستند: برای بورس ایران، ابتدا در سامانه سجام ثبت‌نام کرده و احراز هویت انجام می‌دهید تا کد بورسی بگیرید. سپس با انتخاب یک کارگزاری و ایجاد حساب آنلاین در آن، می‌توانید خرید و فروش سهام را آغاز کنید. سرمایه اولیه خاصی نیاز نیست و حتی با چند صد هزار تومان هم می‌توانید سهام بخرید. برای ارز دیجیتال، کافی است در یکی از صرافی‌های معتبر ارز دیجیتال (داخلی یا بین‌المللی) ثبت‌نام کنید. پس از احراز هویت و واریز ریال (یا ارز دیجیتال)، قادر خواهید بود انواع رمزارزها مثل بیت‌کوین، اتریوم و... را معامله کنید. اگر تازه‌کار هستید، توصیه می‌شود از صرافی‌های ایرانی استفاده کنید که کار با آنها ساده‌تر است. همچنین می‌توانید برای امنیت بیشتر، پس از خرید ارز دیجیتال آن را به یک کیف پول شخصی منتقل کنید. به طور خلاصه، با یک خط اینترنت و یک کامپیوتر یا گوشی هوشمند، طی یکی دو روز می‌توانید مقدمات ورود به بورس یا کریپتو را فراهم کنید. مهم این است که پس از ورود، حتماً آموزش ببینید و با آگاهی معامله کنید تا دچار زیان نشوید.