ریزش شاخص بورس و اصلاح آن جزو اصطلاحاتی هستند که معمولا با یک‌دیگر اشتباه گرفته می‌شوند؛ شاید نشانه‌های یکسانی داشته باشند اما استراتژی مقابله با هر یک از آن‌ها بسیار متفاوت است. شما با خواندن این مقاله به تعریف دقیقی از اصلاح و ریزش خواهید رسید، نشانه‌ها و تفاوت هر یک از آن‌ها را درک خواهید کرد و در نهایت استراتژی مناسب برای مقابله با آن‌ها را خواهید آموخت.
روند اصلاح شاخص بورس به چه شکلی است؟
روند رشد قیمت‌ها در بورس همیشه صعودی نیست بلکه به‌صورت کاملا نوسانی کاهش یا افزایش پیدا می‌کند. اصلاح شاخص زمانی اتفاق می‌افتد که سهم به اندازه کافی رشد کرده باشد؛ به این ترتیب سهامداران برای برداشت سود، اقدام به فروش سهم می‌کنند.
از نظر تکنیکالی این اصلاح بر روی مقاومت‌ها اتفاق می‌افتد؛ در واقع زمانی که قیمت به مقاومت نزدیک می‌شود معمولا بیشتر سهامداران سود خود را ذخیره کرده و عرضه سهم بیشتر می‌شود.
به اصلاح شاخص استراحت نیز می‌گویند؛ در واقع قیمت سهم با یک عقب‌گرد پلکانی انرژی خود را برای صعود دیگر ذخیره می‌کند. اصلاح سهم جزو روند طبیعی بازار است. معامله‌گران باتجربه معتقدند که ریسک سرمایه‌گذاری بر روی سهامی که به مدت طولانی وارد فاز اصلاحی نشده بسیار بالا است.
همین اتفاق در تابستان سال 1399 نیز رخ داد، بازار یکپارچه سبز بورس، بدون هیچ‌گونه اصلاحی روند صعودی خود را طی می‌کرد و تحلیل‌گران کم تجربه از تارگت‌های چند میلیونی شاخص بورس صحبت می‌کردند. اما معامله‌گران باتجربه بازار می‌دانستند که صعود شارپی بدون اصلاح، برابر با سقوط آزاد شاخص است.
هرچه فاصله زمانی بین اصلاح‌ها کمتر باشد، ریسک سرمایه‌گذاری نیز به همان تناسب کاهش پیدا می‌کند.
نشانه‌های اصلاح شاخص بورس چیست؟
اصلاح شاخص تنها بر روی قیمت سهام شرکت‌ها اتفاق نمی‌افتد، بلکه شاخص بازار بورس نیز دچار اصلاح می‌شود. در اصلاح شاخص بورس باید توجه داشت که عرضه در تمامی سهم‌ها بالا نیست و بسیاری از شرکت‌ها حتی در حین اصلاح شاخص نیز روند صعودی خود را طی می‌کنند. در واقع برآیند حرکت قیمت سهم‌های حاضر در بازار بورس نشان از اصلاح شاخص دارد.
اگر می‌خواهید در کف قیمتی وارد سهمی شوید، پایان اصلاح بهترین زمان ممکن است. اما باید تجربه شما به‌قدری بالا باشد تا به‌راحتی بتوانید زمان پایان اصلاح را تشخیص دهید که این توانایی جز به کمک یادگیری تحلیل تکنیکال و تجربه به‌دست نمی‌آید.
از دیگر نشانه‌های اصلاح، عدم تغییر روند کلی قیمت است. هر حرکت صعودی یا نزولی نقطه شروع و پایانی دارد؛ برای مثال روند صعودی شروع شده و در میانه راه به اصلاح برمی‌خورد. باید توجه داشته باشید که در روند کاهشی، قیمت هرگز به قیمت ابتدایی شروع روند صعودی نمی‌رسد.
معمولا روند اصلاحی در کمترین حالت به میزان 25 درصد و در بیشترین حالت به میزان 75 درصد روند صعودی با کاهش قیمت مواجه می‌شود. تشخیص مقادیر اصلاح به کمک فیبوناچی در تحلیل تکنیکال امکان‌پذیر است.
استراتژی مناسب هنگام اصلاح شاخص بورس چگونه است؟
تا به این‌جا به‌طور کامل درمورد نشانه‌های اصلاح در بازار سرمایه صحبت کردیم؛ حال می‌خواهیم استراتژی متناسب با این موقعیت را آموزش دهیم. هنگامی که سهمی دچار اصلاح می‌شود، ممکن است در یکی از این دو حالت قرار داشته باشیم؛ یا سهم را از قبل خریداری کرده‌ایم و یا تازه می‌خواهیم وارد سهم شویم.
اگر هنگام اصلاح جزو سهامداران باشیم، می‌توانیم با سیو سود مقداری از سهام را بفرشیم. البته قبل از فروش سهام باید اطمینان حاصل کنیم که سهم به هدف قیمتی خود رسیده است. در بیشتر مواقعی که سهم ارزشمندی دچار اصلاح می‌شود، معمولا معامله‌گران آن را به‌عنوان فرصتی برای افزایش تعداد سهام خود می‌بینند و در پایان اصلاح شروع به خرید می‌کنند.
در حالت دوم شما تازه می‌خواهید وارد سهم شوید؛ در این هنگام باید به کمک تحلیل تکنیکال تا پایان اصلاح صبر کنید و زمانی که نشانه‌هایی از شروع روند صعودی را دیدید، اقدام به خرید کنید.
ریزش شاخص بورس چگونه اتفاق می‌افتد؟
ریزش شاخص بورس شاید یکی از دلهره‌آورترین اتفاقات ممکن برای معامله‌گران باشد. هیچ چیزی نمی‌تواند ترسناک‌تر از نزول شارپ قیمت‌ها در حالی که نمی‌توانید از بازار خارج شوید باشد. ریزش شاخص بورس به مانند باتلاقی است که همه را به درون خود می‌کشد و اجازه فرار به کسی نمی‌دهد؛ مگر این‌که فرد باتجربه‌ای باشید و بتوانید احساسات خود را کنترل کنید.
البته کنترل احساسات کار بسیار دشواری است. معمولا ریزش شاخص بورس در اوج امیدواری و طمع معامله‌گران بازار اتفاق می‌افتد، در جایی که کمتر کسی به فکر سیو سود و خروج است.
نشانه‌های ریزش شاخص بورس چیست؟
ریزش بازار سرمایه نشانه‌های مشهودی نسبت به اصلاح دارد؛ هنگام ریزش شاخص بورس قیمت تمامی سهم‌های موجود بازار در حالت نزولی قرار دارند و به دلیل عرضه بسیار بالا امکان خروج از اغلب سهم‌ها ممکن نیست.
هنگام ریزش شاخص بورس بازار معمولا روند کاهش قیمت‌ها بسیار طولانی و عمیق است؛ به حدی که قیمت‌ها به پایین‌تر از کف قیمت در شروع روند می‌رسند. در اصلاح قیمت‌ها یادآور شدیم که قیمت‌ها به حد 25 تا 75 درصد روند با کاهش قیمت مواجه می‌شوند؛ اما در ریزش کاهش قیمت‌ها بالای 100 درصد بوده و حتی قیمت‌ها به مقداری بسیار پایین‌تر از کف قیمتی در شروع روند صعودی می‌رسند.
با عبور قیمت‌ها از کف قیمتی می‌گوییم روند قیمتی تغییر کرده و روند نزولی شروع شده است. البته در روند نزولی و ریزش‌ها هم گاهی نوسان قیمتی صورت می‌گیرد و قیمت برخی از سهم‌ها دچار صعود می‌شود، اما نمی‌توانند سقف‌های قبلی خود را بشکنند؛ زیرا ترس در بازار بالا رفته و قدرت فروشنده بر قدرت خریدار برتری دارد.
استراتژی مناسب هنگام ریزش بازار چگونه است؟
وجود روند نزولی در بازار یکی از رفتارهای طبیعی بازار بوده و جلوگیری از آن اجتناب‌ناپذیر است. برای مقابله با چنین موقعیت‌هایی باید استراتژی متناسب با آن را اتخاذ کنید؛ معامله‌گر حرفه‌ای بودن صرفا کسب سود در بازار مثبت نیست بلکه یک معامله‌گر حرفه‌ای قدرت خود را در زمان بحران نشان می‌دهد.
البته در نظر داشته باشید که هنگام شروع ریزش شاخص بورس و قفل بازار در وضعیت فروش به دلیل بالا بودن میزان عرضه امکان خروج از بازار نیست. اگر بتوانید خارج شوید، درست زمانی خارج خواهید شد که تمامی سودهای به‌دست آورده را از دست داده‌اید.
البته در بازار ریزشی تمامی سهم‌ها در حالت قفل صف فروش قرار ندارند؛ ممکن است در میانه روند نزولی با اصلاح‌های صعودی نیز مواجه شوند. در ابتدای مسیر نزولی اگر فرصت ایجاد شد، خروج از معامله بهترین انتخاب است.
پس قبل از شروع ریزش بازار و در ابتدای شروع سرمایه‌گذاری باید به فکر بود. نکاتی که قبل از شروع ریزش بازار باید در نظر بگیرید به شرح زیر است:
- قبل از هر چیزی ترس خود را کنترل کنید، شما باید توانایی کنترل هیجاناتتان را داشته باشید تا بتوانید درست‌ترین تصمیم را اتخاذ کنید.
- اگر در ابتدای شروع روند نزولی نتوانستید از بازار خارج شوید، پس در پایان روند نیز تلاش بی‌جا برای خروج نداشته باشید که ارمغانی جز زیان بالا برای شما نخواهد داشت.
- سبد سهام خود را متنوع کنید و اگر تحمل ریسک را ندارید بر روی سهام تدافعی سرمایه‌گذاری کنید. سهام تدافعی شامل سهام شرکت‌هایی است که نیازهای اساسی جامعه را تامین می‌کنند و رکود و صعود بازار نقش زیادی در تعیین قیمت سهام آن‌ها ندارد.
- با پولی وارد بازار شوید که از دست دادن آن باعث نابودی زندگی‌تان نشود؛ سلامتی روحی و روانی خود را در اولویت بالاتری نسبت به مسائل مالی قرار دهید.
- بر روی سهام ارزشمند سرمایه‌گذاری کنید و دید بلندمدت داشته باشید.
- بخشی از دارایی خود را در صندوق‌های با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنید.
نتیجه‌گیری در مورد ریزش شاخص بورس
امیدوارم تا به اینجای مقاله تفاوت بین ریزش شاخص بورس و اصلاح را به خوبی درک کرده باشید. همان‌طور که در متن مقاله نیز اشاره شد، صعود و نزول ذات بازار است و ما به‌عنوان یک معامله‌گر هرچقدر هم بخواهیم تجربه کسب کنیم و آموزش ببینیم باز هم گاهی اوقات نمی‌توانیم احساسات خود را در اوج بحران کنترل کنیم.
پس بهترین راه پیشگیری است، بر روی سهام ارزشمند و با بنیه بالا سرمایه‌گذاری کنید و با طراحی استراتژی متناسب توانایی مقابله با هر شرایط بازار را داشته باشید.