پیام ناظر بورس چیست؟ این پیامها از طرف چه کسی صادر میشود؟ پیام ناظر دربردارنده چه اطلاعاتی است؟
در اولین روزهایی که وارد بازار سرمایه شدم، حین بررسی سهمها اعلانهای صادر شده در پلتفرم کارگزاری نظر مرا جلب میکرد که از طرف ناظر بازار ارسال و در مواقعی باعث توقف معاملات میشد.
مطمئن هستم بسیاری از شما عزیزان تازه وارد نیز به مانند من سوالهای بسیاری در مورد چگونگی عملکرد پیام ناظر بورس دارید.
در این مقاله به پاسخ تمام سوالات خود در مورد پیام ناظر بورس خواهید رسید.
قبل از بررسی پیام ناظر بورس، اول باید ببینیم که ناظر کیست؟ چرا در حین معاملات پیام ناظر بورس صادر میشود؟
ناظر بورس کیست؟
همانطور که در مقالات معرفی بورس و تاریخچه ایجاد این بازار در ایران اشاره شده، قوانین بازار بورس از سال 1346 تا سال 1384 ثابت بوده است.
بین این سالها سازمان بورس بهعنوان مجری بازار ایفای نقش میکرد؛ اما از سال 1384 طی تصویب قوانین جدید، امورات اجرایی به سهامی عام واگذار شد و سازمان بورس اوراق بهادار بهعنوان ناظر بازار تعیین گردید.
از سال 1384 تا به امروز سازمان بورس اوراق بهادار بر نحوه انجام معاملات، بررسی صحت اطلاعات ارائه شده توسط شرکتهای بورسی، نظارت بر اجرای صحیح قوانین نظارت دارد.
وظایف ناظر و پیام ناظر بورس بازار چیست؟
معمولا در 3 قالب، پیام ناظر بورس صادر میشود:
- اطلاعرسانی اطلاعات منتشر شده در سایت کدال به سهامداران؛
الف) اطلاعات با اهميت گروه الف
ب) اطلاعات با اهميت گروه ب
- هنگام تخطی شرکتها از قوانین بازار بورس؛
- اعلام زمان توقف و بازگشایی نمادها و نوع بازگشاییها؛
در ادامه به توضیحات دقیق این سه گزینه خواهیم پرداخت.
اطلاعرسانی اطلاعات منتشر شده در سایت کدال به سهامداران
تمامی شرکتهایی که وارد بازار بورس ایران میشوند، موظف هستند تمامی اطلاعات مهم، گزارشات فصلی، گزارش سود و زیان خود را در سایتی تحت عنوان سایت کدال منتشر کنند.
سازمان بورس اوراق بهادار نیز بهعنوان نهاد نظارتی بر صحت این اطلاعات نظارت دارد. چنانچه اطلاعات منتشر شده در سایت کدال با اطلاعات واقعی مغایرت داشته باشد؛ سهم متوقف شده و اجازه معامله از سهامداران سلب میشود.
نماد سهم تا زمان شفافسازی به صورت متوقف میماند و اجازه معامله به سهامداران داده نمیشود.
اطلاعات منتشر شده در سایت کدال به دو دسته اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب تقسیم میشود.
اطلاعات با اهميت گروه الف شامل چه اطلاعاتی است؟
- تغییر سهامدار عمده؛
- بهرهبرداری از پروژههای جدید؛
- هر نوع ترکیب، تجزیه، ادغام و اکتساب؛
- اعلام اعسار (شرکتی که قادر به پرداخت بدهی خود نیست) یا ورشکستگی شرکت سهامی؛
- تعدیلات سنواتی؛
- نتایج شرکت در مناقصه یا مزایده؛
- پذیرش یا انتقال اوراق در بازارهای بینالمللی؛
- انعقاد، فسخ یا تغییرات اساسی در قراردادهای مهم؛
- نقل و انتقال داراییهای ثابت شرکت؛
- تعلیق یا توقف تمام یا قسمتی از فعالیت شرکت؛
- تغییرات با اهمیت در عملکرد شرکتهای زیر مجموعه؛
- اعلام وقوع حوادث غیرمترقبه؛
- نتایج برگزاری مناقصه یا مزایده؛
- درخواست خروج از شرکتهای پذیرفتهشده در بورس مربوطه؛
- تأثیرات با اهمیت ناشی از تغییرات ارزی؛
- دریافت یا پرداخت کمکهای نقدی یا غیرنقدی بیشتر از ۵ درصد سرمایه شرکت؛
- تغییر در برآوردهای حسابداری؛
- برگشت بالای ۵ درصد از محصولات شرکت طبق مبلغ فروش آخرین سال مالی؛
- کشف منابع و یا ذخایر قابل توجه؛
- شروع مجدد فعالیت متوقف یا تعلیق شده؛
- دریافت مجوز تغییر بیشتر از ۱۰ درصد در قیمت فروش محصولات یا خرید مواد اولیه؛
- خرید، واگذاری، دریافت، فسخ و تغییرات مجوز فعالیت، امتیاز تجاری یا علائم تجاری؛
- تحصیل سهام شرکت دیگر در هر یک از موارد ذیل: ۱) مبلغ خرید بیش از ۵ درصد داراییهای شرکت در صورتهای مالی سال پیش باشد؛ 2) ناشر بیش از ۵ درصد سهام شرکت دیگر را خریداری کند.
- واگذاری سهام شرکت دیگر در هر یک از موارد ذیل: ۱) مبلغ واگذاری بیش از ۵ درصد داراییهای شرکت در صورتهای مالی سال پیش باشد؛ 2) ناشر بیش از ۵ درصد سهام شرکت دیگر را واگذار کند.
مثال:
به اطلاع میرساند نماد معاملاتی شركت پالايش نفت اصفهان (شپنا1) با توجه به افشای اطلاعات با اهميت گروه الف متوقف گرديد. نماد مذكور روز معاملاتی بعد بهصورت حراج ناپيوسته و بدون محدوديت دامنه نوسان قيمت بازگشايی خواهد شد.
مديريت عمليات بازار شركت بورس اوراق بهادار تهران
اطلاعات با اهميت گروه ب شامل چه اطلاعاتی است؟
- تغییرات در ترکیب تولید یا فروش محصولات؛
- توثیق (مسدود نمودن اوراق بهادار وثیقهگذار در پایگاه دادهها به نفع وثیقهگیر) یا فک رهن داراییها؛
- برگزاری مناقصه یا مزایده؛
- تصمیم هیات مدیره برای بازخرید سهم یا فروش سهام خزانه؛
- شرکت در مناقصه یا مزایده؛
- پذیرش تعهدات جدید یا اتمام تعهدات قبلی؛
- توثیق، مسدود کردن، آزادسازی یا فک رهن سهام ناشر متعلق به سهامدار عمده که عضو هیاتمدیره است؛
- دعاوی مهم مطروحه له یا علیه شرکت؛
- افشای معاملات موضوع ماده ۱۲۹ اصلاحیه قانون تجارت یا معاملات با دیگر اشخاص وابسته؛
- تغییر وضعیت مشتریان یا عرضهکنندگان عمده شرکت؛
- برنامه انتشار اوراق بدهی؛
- پیشنهاد پرداخت سود یا تغییر سیاست تقسیم سود؛
- ایجاد یا منتفی شدن بدهی احتمالی؛
- تغییر حسابرس؛
مثال:
به اطلاع میرساند نماد معاملاتی شركت ايران خودرو (خودرو1) با توجه به افشای اطلاعات با اهميت گروه ب متوقف گرديد. نماد مذكور حداكثر تا ساعت 10 روز معاملاتی بعد با محدوديت دامنه نوسان قيمت بازگشاي خواهد شد.
مديريت عمليات بازار شركت بورس اوراق بهادار تهران
تخطی شرکتها از قوانین سازمان بورس اوراق بهادار
الف) اگر قیمت سهام شرکتی در ۵ روز کاری متوالی بیش از ۲۰ درصد نوسان مثبت یا منفی داشته باشد، نماد متوقف و در همان روز بعد از انتشار اطلاعیه شفافسازی توسط ناشر با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی میشود.
ب) اگر قیمت سهام شرکتی در ۱۵ روز کاری متوالی بیش از ۵۰ درصد باشد، نماد متوقف و بعد از برگزاری کنفرانس اطلاعرسانی توسط ناشر حداکثر تا ۲ روز کاری بعد با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی میشود.
اعلام زمان توقف، زمان بازگشایی نمادها و نوع بازگشاییها
ناظر بازار پس از اعلام تخطی شرکت از قوانین یا انتشار اطلاعات با اهمیت گروه الف و ب ، زمان توقف، طول مدت زمان توقف، زمان بازگشایی و نوع بازگشایی را نیز اعلام میکند.
مدت زمان توقف سهمها ممکن است از نیم ساعت شروع شده و تا ماهها ادامه داشته باشد؛ در برخی از سهمها بهدلیل برگزاری مجامع و تقسیم سود، سهم تا چند هفته در حالت توقف قرار میگیرد و امکان خرید و فروش بر روی آن ممکن نیست.
در پیام ناظر بورس، به نوع بازگشایی نیز اشاره میشود؛ بهطور کلی دو نوع بازگشایی برای سهام وجود دارد:
- حراج پیوسته؛
- حراج ناپیوسته؛
تنها تفاوت این دو در وجود یا عدم وجود مرحله پیشگشایش است.
پیشگشایش مرحلهای است که سفارشگذاری انجام میشود ولی معاملهای صورت نمیگیرد.
در حراج پیوسته مرحله پیشگشایش وجود ندارد و سهم بعد از سفارشگذاری معامله میشود.
حراج ناپیوسته: در این نوع حراج سهام به مدت 30 دقیقه در مرحله پیشگشایش قرار میگیرد؛ پس از اتمام این زمان با توجه به مچ شدن قیمت خریداران و فروشندگان، مجوز معامله سهم صادر میشود.
معمولا در حراجهای پیوسته و ناپیوسته اصطلاح بدون دامنه نوسان و یا با محدودیت دامنه نوسان به چشم میخورد.
در حراجهایی که دامنه نوسانی تعریف نشده، قیمت سهم ممکن است افزایش یا کاهش شارپی را تجربه کند. اما زمانی که محدودیت دامنه اعمال میشود، قیمت سهم از یک بازه مشخصی نمیتواند کاهش یا افزایش یابد.
چه زمانی سهم با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی میشود؟
اگر علت توقف سهم موارد زیر باشد، سهم با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی میشود:
- افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب؛
- توقف سهم به علت رشد متوالی 20 درصدی و 50 درصدی؛
- برگزاری مجمع برای مواردی غیر تصویب صورتهای مالی و تقسیم سود نقدی؛
چه زمانی سهم بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی میشود؟
- افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف؛
- برگزاری مجمع جهت تصویب صورتهای مالی و تقسیم سود نقدی؛
- افزایش سرمایه شرکت؛
چگونه به پیام ناظر بورس دسترسی داشته باشیم؟
تا اینجای مقاله بهصورت کلی با ناظر و پیام ناظر آشنا شدید؛ اما سوال مهمی که بهوجود میآید این است که چگونه میتوانیم به پیام صادر شده از طرف ناظر دسترسی پیدا کنیم.
- می توانید وارد سامانه tsetmc.com شوید، سپس سهم مورد نظر را جستجو کرده و روی آیکن پیام ناظر کلیک کنید.
- شما می توانید در صفحه نماد مربوطه روی اعلان «پیام جدید ناظر بازار» کلیک کنید.
- در نهایت شما میتوانید وارد سامانه معاملاتی کارگزاری خود شوید و در قسمت پیامهای ناظر بازار آخرین اطلاعات شرکت مورد نظرتان را بهدست آورید.
نتیجهگیری در مورد پیام ناظر بورس
یادگیری جزئیات این چنینی از بازار بورس باعث میشود، معاملهگر در موقعیتهای نوسانی قبل یا بعد از بازگشایی سهم یا حین انتشار اطلاعات مهم از سهم بتواند تصمیمات درستی اتخاذ کند و استراتژی مناسبی به کار گیرد.