بازار فرابورس یکی از بازارهای زیرمجموعه بازار سرمایه ایران است که فعالیت خود را از سال 1387 شروع کرده است. شرکت‌هایی که شرایط ورود به بورس را ندارند، می‌توانند با قوانین ساده‌تری وارد بازار فرابورس شوند.
بازار فرابورس ایران چند زیر مجموعه دارد که بازار سوم فرابورس (بازار عرضه) یکی از بازارهای زیرمجموعه فرابورس است.
در این مقاله به تفصیل درباره بازار سوم فرابورس (بازار عرضه) صحبت خواهیم کرد.
تعریف بازار سوم فرابورس (بازار عرضه)
بازار سوم فرابورس یا بازار عرضه، محلی برای عرضه اوراق بهاداری است که در بورس یا خارج از بازار بورس نتوانستند مجوز پذیرش دریافت کنند. در بازار سوم فرابورس معاملات دست دوم اوراق انجام نمی‌شود و صرفا عرضه اوراق انجام می‌شود.
همچنین از ویژگی‌های مهم بازار عرضه به پذیره‌نویسی انواع اوراق بهادار از جمله شرکت‌های سهامی عام در شرف تاسیس نیز می‌توان اشاره کرد. عرضه سهام در بازار سوم فرابورس نیازی به گذراندن مراحل سخت پذیرش ندارد و تنها انجام تشریفات اداری فرابورس کافی است.
انواع عرضه در بازار فرابورس ایران (بازار عرضه)
در بازار فرابورس به‌طور کلی دو نوع عرضه داریم:
نوع اول، عرضه اولیه است که پس از پذیرش شرکت در بازار اول و دوم فرابورس ایران انجام می‌شود.
نوع دوم به سه بخش تقسیم می‌شود که شامل عرضه یک‌جا اوراق بهادار، عرضه خرد اوراق بهادار و پذیره‌نویسی است که در بازار سوم فرابورس (بازار عرضه) انجام می‌شود.
انواع عرضه در بازار سوم فرابورس (بازار عرضه)
عرضه در بازار سوم فرابورس به سه دسته تقسیم می‌شود:
اولین نوع، عرضه یک‌جا اوراق بهادار است که در این روش اوراق از طرف سهامدار عمده به بازار عرضه می‌شود.
دومین نوع، عرضه خرد اوراق بهادار است که به جمع‌آوری اوراق از سهامداران جز می‌پردازد.
سومین نوع نیز پذیره‌نویسی اوراق بهادار است که شامل پذیره‌نویسی شرکت‌های سهامی عام، اوراق مشارکت و گواهی سپرده می‌شود.
البته در خصوص اوراق مشارکت باید یادآوری شود که پذیره‌نویسی این اوراق در بازار سوم انجام می‌شود ولی معاملات دست دوم این اوراق در بازار اوراق مشارکت ادامه پیدا می‌کند.
مقالات پیشنهادی : بازار اول و دوم فرابورس کجاست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
انواع اوراق قابل عرضه در بازار سوم فرابورس (بازار عرضه)
به موجب ماده 11 دستورالعمل پذیرش اوراق بهادار فرابورس ایران، اوراق بهادار قابل عرضه در بازار سوم فرابورس به 11 دسته تقسیم می‌شود.
- سهام شرکت‌های سهامی (عام، خاص، تعاونی)
- سهام بی‌نام شرکت‌های سهامی عام
- سهام ناشی از افزایش سرمایه شرکت‌های سهامی عام
- حق تقدم خرید سهام شرکت‌های سهامی عام
- امتیاز بهره‌برداری و حق ثبت اختراعات در قالب سهام شرکت‌های خاص
- گواهی سپرده‌های بانکی
- اوراق مشارکت
- اوراق مشارکت رهنی
- اوراق مشارکت اجاره
- صکوک
- واحد صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (همچنین سایر صندوق‌های زمین و ساختمان که در فرابورس پذیرفته نشده‌اند).
فرآیند عرضه در بازار سوم فرابورس
متقاضیان عرضه در بازار سوم فرابورس برای درخواست عرضه باید مدارک مورد نیاز و فرم درخواست خود را به کارگزار عضو فرابورس تحویل دهند. مدیریت بازار پس از تحویل درخواست و مدارک اقدام به تشکیل جلسه می‌کند، در این جلسه مدارک و اطلاعات متقاضی بررسی شده و در صورت پذیرفته شدن، مجوز عرضه صادر می‌شود.
پس از صدور مجوز نام اوراق در فهرست عرضه بازار سوم فرابورس قرار می‌گیرد. پس از قرارگیری نام اوراق در فهرست عرضه بازار سوم حداقل 5 روز و حداکثر یک ماه فرصت عرضه وجود دارد. اگر عرضه‌ای حاصل نشود، مجوز عرضه لغو شده و متقاضی پس از گذشت دو ماه باید فرایند پذیرش را دوباره طی کند.
مزایای عرضه اوراق بهادار در بازار سوم فرابورس (بازار عرضه)
حضور در بازار سوم فرابورس (بازار عرضه) مزایای بسیاری برای شرکت‌های عضو دارد. از جمله مزایا به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- معافیت مالیاتی برای متقاضیان عرضه
- شناساندن شرکت به سرمایه‌گذاران بازار سرمایه
- ایجاد فضای رقابتی برای تعیین قیمت اوراق بهادار
- سهولت فرآیند نقل و انتقال سهام
- ساده‌تر شدن فرآیند پذیرش در بورس و بازار فرابورس
موارد ذکر شده تنها بخشی از مزایای شرکت‌های عضو در بازار سوم فرابورس است.
نتیجه‌گیری
دلیل ایجاد بازار سوم فرابورس رفع موانع و مشکلات شرکت‌های کوچک و متوسط بازار فرابورس بود که به‌دلیل قوانین بورس و فرابورس نمی‌توانستند وارد بازار سرمایه شوند.
با شکل‌گیری بازار سوم فرابورس (بازار عرضه) سرمایه‌گذاران بزرگ به‌راحتی می‌توانند معاملات بزرگ سهام انجام دهند و پول نقد دریافت کنند.
آیا شما تجربه معامله در بازار فرابورس را داشته‌اید؟
سلام و ممنون از مطالب شما. سوالی داشتم مبنی بر این که آیا اوراق بهادار فروش رفته در این بازار قابلیت فروش مجدد به دیگر سهامداران را دارد؟