بازار اول و دوم فرابورس کجاست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

از سال 1346 بود که بورس ایران به‌طور رسمی با انجام چند معامله روی سهام بانک توسعه‌‌‌‌‌‌‍ صنعتی و معدنی فعالیت خود را آغاز کـرد.

فعالیت بورس ایران تنها به یک بازار ختم نشد. بلکه در طی سال‌ها چندین بازار با نام‌هایی چون فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی به زیرمجموعه بورس اضافه شد.

بازار فرابورس نیز شامل 4 زیر مجموعه می‌شود که شامل بازار اول، بازار دوم، بازار سوم و بازار پایه فرابورس است. در این مقاله به تفصیل درباره بازار اول و دوم فرابورس صحبت کرده و ویژگی‌های شرکت‌های قابل پذیرش در بازار اول و دوم فرابورس را بررسی خواهیم کرد.

تعریف بازار فرابورس ایران

فرابورس بازاری مجزا از بورس بوده که فعالیت خود را از سال ۱۳۸۷ تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرده است. ساختار فرابورس شباهت بالایی به بورس دارد.

تفاوت عمده بورس با بازار فرابورس در شرایط پذیرش شرکت‌ها است. شرکت‌ها برای پذیرش در بورس شرایط سخت‌گیرانه‌تری دارند و باید گزارشات بیشتری از عملکرد خود در طی سال ارائه بدهند.

با توجه به شرایط سخت بورس، شرکت‌هایی که مایل به شرکت در بازار سرمایه ایران هستند ولی شرایط بورس را ندارند، می‌توانند وارد بازار فرابورس شوند؛ زیرا فرابورس قوانین آسان‌تری نسبت به بورس دارد.

فرابورس به شرکت‌های متقاضی ورود به بازار سرمایه این اجازه را می‌دهد تا با شرایط پذیرش آسان‌تری وارد این بازار شده و از تمام مزایای شرکت‌های عضو بازار سرمایه بهره ببرند.

تعریف بازار اول و دوم فرابورس

شرکت‌ها برای پذیرش در بازار اول و دوم فرابورس باید امیدنامه تدوین کرده و مدارک و مستندات شرکت را به بازار سرمایه ارائه دهند. پس از بررسی مدارک و وضعیت مالی شرکت توسط بازار سرمایه در صورت احراز شرایط سهام شرکت وارد معاملات بازار سرمایه می‌شود.

ویژگی شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اول فرابورس

شرکت‌های پذیرفته شده در بورس ویژ‌گی‌های مخصوص به خود را دارند که به بررسی این ویژگی‌ها می‌پردازیم:

• حداقل ۱۰ درصد از سهام ثبت شده آن شناور باشد.
• تعداد سهامداران آن حداقل ۲۰۰ نفر باشد.
• حداقل دو سال از زمان بهره برداری شرکت گذشته باشد.
• آخرین سرمایه ثبت شده شرکت حداقل ده میلیارد ریال باشد.
• شرکت زیان انباشته‌ نداشته باشد.
• گزارش حسابرس برای آخرین دوره یا سال مالی منتهی، عدم اظهار نظر یا اظهار نظر مردود نباشد.
• مطابق اظهار نظر حسابرس، از سیستم اطلاعات حسابداری مطلوب و متناسب با فعالیت خود و شرایط پذیرش در فرابورس جهت افشاء مناسب اطلاعات برخوردار باشد.
• در دوره یا سال مالی منتهی به پذیرش سودآور باشد.
• چشم انداز روشنی از تداوم سودآوری و فعالیت شرکت و صنعت مربوطه داشته باشد.
• براساس آخرین صورت‌های مالی سالانۀ حسابرسی شده، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌های آن حداقل ۱۵ درصد باشد.
• دعاوی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، له یا علیه شرکت وجود نداشته باشد.
• آخرین صورت‌های مالی آن باید مطابق مقررات قانونی، استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی و آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی ابلاغ شده توسط سازمان تهیه شده باشد.
• در زمان ارائه درخواست پذیرش و آخرین دوره یا سال مالی قبل از ارائه درخواست، حسابرس شرکت باید از میان حسابرسان معتمد سازمان انتخاب شده باشد.
• اعضای هیات مدیره و مدیرعامل آن دارای سابقه محکومیت قطعی کیفری یا تخلفاتی موثر طبق قوانین و مقررات حاکم بر بازار اوراق بهادار یا سو شهرت حرفه‌ای نباشند.

ویژگی شرکت‌های پذیرفته شده در بازار دوم فرابورس

در بین بازار اول و دوم فرابورس، بازار دوم فرابورس، ساختار منعطف‌تری نسبت به بازار اول فرابورس دارد. شرکت‌ها به منظور پذیرش در بازار دوم فرابورس باید شرایط زیر را داشته باشند:

• حداقل یک‌سال از تاسیس آن گذشته باشد.
• حداقل ۵ درصد از سهام ثبت‌شده آن شناور باشد.
• آخرین سرمایه ثبت شده آن حداقل یک میلیارد ریال باشد.
• دعاوی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، له یا علیه شرکت وجود نداشته باشد.
• آخرین صورت‌های مالی آن باید مطابق مقررات قانونی، استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی و آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی ابلاغ شده توسط سازمان تهیه شده باشد.
• در صورتی که حسابرس شرکت از بین موسسات حسابرسی معتمد سازمان انتخاب نشده باشد، باید در اولین مجمع عمومی بعد از ثبت نزد سازمان، حسابرس خود را از میان موسسات حسابرسی معتمد سازمان انتخاب نماید.
• اظهار نظر حسابرس در خصوص آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده، «مردود» یا «عدم اظهار نظر» نباشد.
• اعضای هیات مدیره و مدیرعامل شرکت دارای سابقه محکومیت قطعی کیفری یا تخلفاتی موثر طبق قوانین و مقررات حاکم بر بازار اوراق بهادار یا سو شهرت نباشند.
• مطابق اظهارنظر حسابرس، از سیستم اطلاعات حسابداری مطلوب و متناسب با فعالیت خود و شرایط پذیرش در فرابورس جهت افشاء مناسب اطلاعات برخوردار باشد.
• در بازار دوم فرابورس، شرکت‌های زیان ده و شرکت‌های کوچک نیز امکان پذیرش دارند.

نتیجه‌گیری

با وجود ویژگی‌هایی که برای بازار اول و دوم فرابورس مطرح شد، سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و حتی بلندمدت بازار فرابورس می‌تواند سودده باشد. برای سرمایه‌گذاری بهینه و سودده در این بازار باید توانایی تحلیل صورت‌های مالی شرکت‌ها را داشت تا توانست سهام سودده را انتخاب کرد.

آیا شما در حین انتخاب سهام برای سرمایه‌گذاری به دسته‌بندی بورس، فرابورس و سایر دسته‌بندی‌های آن توجه می‌کنید؟