شاید شما هم جزو آن‌دسته از افراد باشید که دانش مالی کافی برای سرمایه‌گذاری ندارید. یا اینکه دانشش را دارید ولی فرصت کافی برای ارزیابی بازار و اینکه چه سهامی برای سرمایه‌گذاری مناسب هستند را نداشته باشید. آشنایی با نهادهای مالی و سرمایه‌گذاری موجود در بازار می‌تواند شما را به‌سمت سرمایه‌گذاری صحیح سوق دهد. اگر جزو دو دسته بالا هستید، خواندن این مقاله حتما به شما پیشنهاد داده می‌شود.
انواع روش‌های سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری‌ها معمولا به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌شوند.
در سرمایه‌گذاری مستقیم، طرفین معامله به‌طور مستقیم با هم معامله میکنند. اما در سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، شخص یا نهادی به‌عنوان واسطه‌ی مالی، منجر به انجام معامله می‌شود.
با یک مثال ساده این موضوع را شفاف‌تر می‌کنیم. مثلا اگر شما قصد خرید خانه‌ای را داشته باشید، اگر به‌طور مستقیم با صاحب‌خانه توافق کنید و قراردادی امضا شود، در این‌صورت پول به‌طور مستقیم از شما به فروشنده خانه انتقال می‌یابد، این نوعی سرمایه‌گذاری مستقیم است.
اما اگر مشاور املاک، ملک را برای شما پیدا کرده باشد، و بین شما و فروشنده به‌عنوان یک واسطه قرار بگیرد و منجر‌به انجام معامله شود، در این‌صورت یک سرمایه‌گذاری غیرمستقیم رخ داده است. که در این سرمایه‌گذاری شما مبلغی از پول را به واسطه، که همان مشاور املاک است، به‌عنوان حق کمیسیون پرداخت می‌کنید.
سرمایه‌گذاری
نهادهای مالی چه هستند و چه وظایفی برعهده دارند؟
به‌طور کلی نهادهای مالی، سازمان یا موسساتی هستند که نقش واسطه‌های مالی را اجرا میکنند. این نهادها باعث می‌شوند که سرمایه‌ها با سرعت بیشتر و با هزینه‌‌ای کمتر در گردش باشند. به بیان دیگر، این نهادها عمدتا امور مالی و سرمایه‌گذاری را اجرایی میکنند.
نهادهای مالی، سازمان یا موسساتی هستند که نقش واسطه‌های مالی را اجرا میکنند. این نهادها باعث می‌شوند که سرمایه‌ها با سرعت بیشتر و با هزینه‌‌ای کمتر در گردش باشند. به بیان دیگر، این نهادها عمدتا امور مالی و سرمایه‌گذاری را اجرایی میکنند.
نهادهای مالی یکی از ارکان اساسی بازارهای مالی هستند. این نهادها بین افرادی که مازاد منابع دارند، با افرادی که با کمبود آن مواجه هستند ارتباط برقرار میکنند. به‌نوعی این نهادها همانند یک واسطه منجر‌به انتقال راحت‌تر و سریع‌تر منابع مالی بین افراد می‌شوند. وجود این نهادها و نظارتی که بر آنها می‌شود، ریسک معاملات را کاهش می‌دهد.
این نهادها نقش مهمی را در بورس اوراق بهادار ایفا میکنند و خدمات متعددی از طرف آنها ارائه می‌شود.
انواع نهادهای مالی
بانک‌های تجاری
یکی از مهم‌ترین نهادهای مالی فعال در اقتصاد، بانک‌ها می‌باشند. این نهاد مالی را می‌توان به‌عنوان یکی از واسطه‌های مالی معتبر شناخت. بانک‌های تجاری، سپرده‌ها و وجوه نقد افراد را به‌طور امانت نگهداری میکنند. در‌صورت نیاز از این وجوه برای دادن اعتبار و یا وام به افراد استفاده می‌شود. قسمت عمده‌ای از این وجوه که به‌عنوان سپرده دریافت می‌شود، در پروژه‌های مختلف سرمایه‌گذاری و یا به خرید اوراق بهادار اختصاص داده می‌شود. این نهاد مالی وظایف متعددی نظیر انتشار اسکناس، افتتاح حساب جاری و صدور دسته چک، ارائه خدمات مالی مشاوره‌ای، واسطه‌گری اعتباری و ... را برعهده دارد.
مشاوران سرمایه‌گذاری
مشاوران سرمایه‌گذاری معمولا شخصیتی حقوقی هستند که با توجه به مجوزهایی که در اختیار دارند، به مشتریان مشاوره‌های مالی و سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهند. این مشاوران گزارشاتی را مبنی بر اینکه چه اوراقی برای خرید یا فروش مناسب هستند به مشتریان می‌دهند. و معمولا اطلاعاتی در رابطه با تغییرات احتمالی روند بازار در آینده، در اختیار سرمایه‌گذاران می‌گذارند. به‌طور کلی مشاوران سرمایه‌گذاری با عقد قرارداد با افراد مختلف سرمایه آنها را به سمت سهم‌های مناسب هدایت میکنند.
ارائه مشاوره به سرمایه‌گذار
شرکتهای سرمایه‌گذاری
شرکتهای سرمایه‌گذاری از جمله نهادهای فعال در بازار هستند. موضوع اصلی فعالیت این شرکت‌ها در اساسنامه‌ی آنها مشخص شده است. این نهاد مالی می‌تواند در سهام یا سایرِ اوراق بهادار دارایِ حقِ رایِ شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کند. همچنین توانایی سرمایه‌گذاری در واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها، موسسات یا صندوق‌های سرمایه‌پذیر را در چارچوب قوانین و مقررات دارند.
فعالیت این شرکت‌ها به‌طوری است که منابع مالی و پس‌اندازهای خرد و کلان سرمایه‌گذاران را جمع‌آوری میکنند. سپس این مبالغ را در سهام یا اوراق قرضه سایر شرکت‌ها و ... سرمایه‌گذاری میکنند.
این نهاد مالی در سهام شرکتهای مختلف سرمایه‌گذاری می‌کند. همان‌طور که در مقاله مدیریت سرمایه و ریسک خواندیم، می‌دانیم که سرمایه‌گذاری در سهام شرکتهای مختلف منجر به کاهش ریسک می‌شود و حتی می‌تواند بازدهی را نیز افزایش دهد. این شرکت‌ها بخشی از سود کسب شده را بنا بر قراردادی که بین خود و مشتری انعقاد کردند، به‌عنوان کارمزد به خود اختصاص می‌دهند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری
این صندوق‌ها از جمله نهادهای واسطه‌ای هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجوهی که از مشتریان خود دریافت میکنند را در حوزه‌های مختلف سرمایه‌گذاری میکنند.
این حوزه‌ها ممکن است سهام و یا حق تقدم سهام، پروژه‌های ساختمانی، طلا، ارز، انواع اوراق بهادار و هر‌چیزی که مشخصات آن در امیدنامه صندوق آورده شده است، باشد. افرادی که در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری میکنند، در سود و زیان حاصل از فعالیت صندوق به نسبت سرمایه‌اشان شریک می‌شوند. سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری خود نیز می‌تواند در بورس مورد معامله قرار بگیرد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری را می‌توان از جنبه‌های مختلف تقسیم‌بندی کرد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر حسب نوع سرمایه به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری با سرمایه ثابت و مشخص (Closed-end Funds)
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری غیرفعال (Unit Trust)
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری با سرمایه باز یا متغیر (Open-end Fund)
در مقاله‌ای جدا به انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری پرداخته خواهد شد.
شرکتهای کارگزاری
شرکتهای کارگزاری از جمله نهادهای واسطه‌ای هستند، که انجام معاملات در بازارهای مالی را ممکن میکنند. این شرکت‌ها خدمات متنوعی ارائه می‌دهند، اما مهم‌ترین وظیفه آنها خرید و فروش سهام و همچنین سایر اوراق پذیرفته شده در بورس است. کارگزاران بورس نقش واسطه‌ای بین خریداران و فروشندگان ایفا میکنند و به ازای آن مبلغی را به‌عنوان کارمزد از مشتریان (سهامداران) دریافت میکنند.
برای اینکه یک معامله انجام شود، دو کارگزار مشخص به نمایندگی از هر سهامدار اقدام به خرید و فروش میکنند. کارگزاری‌ها علاوه بر خرید و فروش سهام به نمایندگی از طرف سهامداران، وظایف دیگری مانند سبدگردانی، ارائه مشاوره در زمینه سرمایه‌گذاری و مدیریت نقدینگی، آموزش سهامداران و آشنا کردن آنها با قوانین و مقررات بازار سرمایه را نیز بر عهده دارند.
کارگزار به نوعی نماینده‌ی حقوقی سرمایه‌گذاران در معاملات بوده و افراد بدون کارگزاری، قادر به انجام معامله نیستند.
شرکتهای تامین سرمایه
شرکتهای تامین سرمایه که به آنها Investment Bank هم می‌گویند، یکی از نهادهای واسطه‌ای فعال در بازارهای مالی هستند. این شرکت‌ها منابع مالی سرمایه‌گذاران را جذب میکنند و این منابع را به شرکت‌هایی که برای توسعه خود به سرمایه و منابع مالی نیاز دارند می‌رسانند. این شرکت‌ها با کسب مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار و تحت نظارت این سازمان فعالیت میکنند.
فعالیت اصلی این نهاد واسطه‌ای در تعهد پذیره‌نویسی اوراق بهادار تازه منتشر شده، از طریق بازار اولیه است.
صندوق‌های بازنشستگی (Pension funds)
صندوق‌های بازنشستگی نوعی دیگر از نهادهای واسطه‌ای هستند. در دوران اشتغال افراد، مبالغی به‌طور ماهانه از حقوقشان کاسته می‌شود. این مبالغِ کم شده در صندوقی به نام صندوق بازنشستگی جمع‌آوری می‌شوند. مبالغ جمع شده در این صندوق‌ها به کارهای مختلفی نظیر سرمایه‌گذاری در بورس و اوراق بهادار اختصاص داده می‌شود. هدف از این سرمایه‌گذاری‌ها افزایش وجوه داخل صندوق است تا کارفرما بتواند از طریق آن وجوه، مستمری دوران بازنشستگی کارمندانش را پرداخت کند. این صندوق‌ها نیز به‌دلیل مبالغ زیادی که در خود جای داده‌اند، تاثیر قابل توجهی در بازار دارند.
شرکتهای بیمه
یکی از نهادهای فعال در بازار سرمایه شرکتهای بیمه هستند. این شرکت‌ها وجوهی را تحت عنوان حق‌بیمه بابت بیمه اشخاص و یا غیر‌اشخاص دریافت میکنند. شرکتهای بیمه در قبال دریافت حق بیمه، تضمین میکنند که خسارات احتمالی وارده به افراد و غیر افراد، نظیر کارخانه‌ها، شرکت‌ها و ... را در طی یک دوره زمانی مشخص جبران و یا پرداخت کنند.
شرکتهای بیمه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای سرمایه‌گذاری شناخته می‌شوند. این شرکت‌ها همه‌ی حق بیمه دریافتی از مشتریان خود را صرف جبران خسارت نمی‌کنند. معمولا قسمت عمده‌ای از این حق بیمه‌های دریافتی باقی می‌ماند. این قسمت باقی‌مانده از حق بیمه‌های دریافتی، توسط این شرکت‌ها در بازار اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌شود و تاثیر قابل توجهی در این بازار دارند.
شرکتهای پردازش اطلاعات مالی
سرمایه‌گذاران برای تصمیم‌گیری در رابطه با انواع سرمایه‌گذاری‌ها به اطلاعاتی صحیح، جامع، به‌روز و به موقع احتیاج دارند. واحد پردازش اطلاعات مالی، داده‌ها و اطلاعاتی که بر تصمیمات سرمایه‌گذاران تاثیر می‌گذارد را جمع‌آوری، پردازش و طبقه‌بندی می‌کند. این شرکت نیازهای اطلاعاتی تمامی سرمایه‌گذاران در هر سطحی را برطرف می‌کند. با مراجعه به سایت fipiran می‌توانید از اطلاعات گردآوری شده توسط این سازمان آگاهی پیدا کنید.
موسسات رتبه‌بندی اعتباری
موسسات رتبه‌بندی اعتباری به بررسی صلاحیت اعتباری شرکت‌ها می‌پردازند. به بیان دیگر این موسسات احتمال اینکه شرکت‌ها نتوانند به تمام یا بخشی از تعهدات خود عمل کنند را اندازه می‌گیرد. بعد از اندازه‌گیری این احتمال، میزان ریسک اعتباری شرکت‌ها و بازدهی آنها مشخص می‌شود. اعلام رتبه‌ی اعتباری شرکت‌ها در تصمیم‌های سرمایه‌گذاران، اعتباردهندگان و قانون‌گذاران تاثیر زیادی دارد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله بورسی (Exchange Traded Funds)
صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله که به اختصار به آنها ETF نیز می‌گویند، نوعی دیگر از نهادهای مالی جدید هستند. این صندوق بعضی از ویژگی‌های صندوق‌هایی با سرمایه ثابت و مقداری از ویژگی‌های صندوق با سرمایه متغیر را با هم دارد. سهام این صندوق‌ها همانند سهام سایر شرکتهای فعال در بورس در طول روز مورد معامله قرار می‌گیرد. سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها باعث می‌شود که شما با صرف زمان کمتر برای انتخاب سهام مناسب، پرتفویی متنوع را در قالب یک سهم داشته باشید.
صندوق‌های زمین و ساختمان (Construction Funds)
این صندوق‌ها سرمایه‌های خرد اشخاص حقیقی و حقوقی را جمع میکنند و این سرمایه‌ها را در پروژه‌های بزرگ ساختمانی، اداری، تجاری و مسکونی شریک میکنند.
این صندوق‌ها تحت نظر افراد حرفه‌ای و متخصص که به طور کامل با شرایط بازارِ ملک آشنایی دارند، اداره می‌شوند. همچنین نظارتی که بر این صندوق‌ها می‌شود باعث شده است که سرمایه‌گذاران با اطمینان بیشتری در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
صندوق‌های پوششی (Hedge Funds)
صندوق‌های پوششی ریسک، صندوق‌هایی هستند که برای عضویت در آنها باید حداقل سرمایه اولیه قابل توجهی داشت. مدیران این صندوق‌ها افراد متخصصی هستند که تعداد اندکی از سرمایه‌گذاران خرد با مبلغ اولیه قابل توجه و یا تعدادی نهاد معتبر را برای مشارکت قبول میکنند.
این صندوق‌ها از اهرم‌های مالی (وام) در سرمایه‌گذاری‌هایشان نیز استفاده میکنند، بنابراین ریسک آنها بالا است. علاوه بر ریسک بالا، این صندوق‌ها معمولا بازدهی قابل توجهی نیز نصیب سرمایه‌گذارنش میکنند. ساختار این صندوق‌ها معمولا متشکل از اوراق بهادار عمومی و ابزارهای مشتقه مبتنی بر این اوراق هستند.
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) از جمله نهادهای اجرایی است. وظیفه این نهاد انجام امور پس از معاملات بازارهای بورس و خارج از بورس است. در سیستم این شرکت، اوراق بهادار به نام سرمایه‌گذاران ثبت می‌شود. علاوه‌بر این همه حقوق و عایدی‌های سهامداران مثل سود‌تقسیمی، سهام جایزه تعلق گرفته و ... به‌نام سرمایه‌گذار در سیستم درج می‌شود.
نظرات ارزشمند شما
لطفا اگر این مقاله برایتان مفید بود و یا نظری درباره آن داشتید، حتما در انتهای همین صفحه، نظر خود را برای من ثبت بفرمایید.
می‌توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید.
از شما استاد بزرگوار بابت آموزش های مفید و کاربردی ، کمال تشکر را دارم.امیدوارم همواره موفق باشید.
سلام. مطلب مفیدی بود فقط ایکاش خلاصه بشه و برای هر کدوم مثال زده بشه تا بهتر در ذهن جا بگیره
سلام ممنون. از پیشنهادتون در مقالات آینده استفاده می‌کنیم
مرسی از مقاله عالی تون
با سلام
واقعا ازتون سپاسگذارم بابت معلومات مفیدی که ضمن این مقاله ارائه فرمودید . من با وجود اینکه نزدیک به 20 سال وارد حرفه و کسب و کار تجارت شدم و در حرفه خودم ، خودم رو در مقایسه با سایر رقبا موفق تر می دونم . تازه متوجه شدم اطلاعات و معلوماتم در مقایسه با دنیای تجارت امروزی ، قطره ای در یک اقیانوس هست ،،
مقاله ای عالی بود
بسیار مفید بود متشکرم
سلام
مقاله مفیدی بود
مچکرم
متشکرم قابل استفاده بود