پروژه کردن سهام در بازار سرمایه ایران

در بازارهای مالی قیمت توسط عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. هر چقدر تقاضای سهمی بیشتر باشد قیمت بالاتر رفته و هر چه تقاضا کمتر شود، قیمت نیز به همان نسبت کاهش پیدا می‌کند.

تطبیق قیمت سهم با عرضه و تقاضا یکی از ساده‌ترین روش‌های قیمت‌گذاری است؛ در بازار سرمایه ایران نیز روش‌هایی برای ایجاد تقاضای صوری وجود دارد که یکی از این روش‌ها، پروژه کردن سهام است.

در این مقاله می‌خواهیم درباره پروژه کردن سهام در بازار سرمایه ایران صحبت کنیم. آیا تا به‌حال درگیر پروژه کردن سهام شده‌اید؟

تعریف پروژه کردن سهام

پروژه کردن سهام، یعنی متقاعد کردن سهامداران و تبلیغ سهام به کمک روش‌های متعدد و ارائه یک آینده روشن برای سهم است.

در این روش متولیان پروژه کردن سهام، فعالین بازار سرمایه را با ارائه تحلیل‌های متنوع و دادن دید مثبت به آینده شرکت، ترغیب به خرید سهام شرکت موردنظر می‌کنند.

در این حالت تقاضا برای سهام شرکت به شکل قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند و آرام آرام قیمت سهم بالا می‌رود.

در روش پروژه کردن سهام، سهامداران حقیقی به‌صورت توده‌وار و به‌واسطه پروژه کردن سهام وارد یک سهم می‌شوند و قیمت سهم روزبه‌روز بالا می‌رود. اما قسمت عظیمی از این سهامداران از افزایش قیمت سهم سود نمی‌برند؛ زیرا متولیان اصلی پروژه کردن سهام در اوج قیمت بالا، سهام را فروخته و به‌صورت گسترده از سهم خارج می‌شوند.

در روش پروژه کردن سهام به‌دلیل امید واهی و خبرهای مثبتی که از آینده سهم منتشر می‌شود، بیشتر سهامداران در سهم می‌مانند و بعد از خالی کردن سهم توسط متولیان اصلی نیز نمی‌توانند از سهم خارج شوند.

دلیل گسترش پروژه کردن سهام در بازار سرمایه ایران

سوداگران در همه بازارهای مالی وجود دارند و از سواد مالی کم فعالین بازارها سواستفاده می‌کنند. بازار سرمایه نیز از این قاعده مستثنی نیست، در سال‌های اخیر بسیاری از مردم به‌واسطه تبلیغ رسانه‌ها توده‌وار وارد بازار سرمایه شدند.

مشارکت بالای مردم در بورس بدون داشتن دانش کافی زمینه‌ساز سواستفاده سوداگران شد. یکی از روش‌های سواستفاده نیز پروژه کردن سهام است.

در سال 1399 بود که بسیاری از مردم به‌واسطه تبلیغات مثبت وارد سهم‌هایی شدند که طعمه پروژه کردن بودند. این سهم‌ها به اندازه چند برابر ارزش واقعی خود رشد داشتند و مردم نیز به امید افزایش بیشتر با چند برابر قیمت نیز خریداری کردند.

بعد از ریزش سنگین بازار بیشتر سهامداران به‌دلیل امیدهای واهی و تحلیل‌های نادرست در سهم ماندند و متحمل زیان شدند.

انواع روش‌های پروژه کردن سهام در بازار سرمایه

سوداگران بازار سرمایه برای پروژه کردن سهام از دو روش معمول استفاده می‌کنند، این دو روش به شکل زیر است:

پروژه کردن سهام به کمک تحلیل تکنیکال: در این روش سوداگران با نشان دادن چارت سهم و ارائه تحلیل‌های مثبت از ادامه روند رو به رشد سهم، سهامداران را ترغیب به خرید سهم می‌کنند.

پروژه کردن سهام به کمک تحلیل بنیادی: در روش بنیادی نیز سوداگران به کمک تحلیل‌های بنیادی و نشان دادن آینده روشن شرکت به سهامداران باعث جذب سرمایه می‌شوند.

در این روش ممکن است فرد سوداگر از اعضای نفوذی شرکت باشد و با در دست داشتن اطلاعات بنیادی شرکت بتواند حسن نظر سایر سهامداران را جلب کند.

راهکار مقابله با پروژه کردن سهام

پروژه کردن سهام از ایام بسیار قدیم در بازار سرمایه ایران مرسوم بوده است و ورود توده‌وار مردم به این مسئله شدت بخشیده است. همه فعالین بازار باید آگاه باشند که پنیر رایگان فقط در تله موش پیدا می‌شود.

در روش پروژه کردن سهام سرمایه‌داران کلان سود کرده و این سهامداران خرد هستند که با جا ماندن در سهام پروژه شده دارایی خود را از دست می‌دهند.

در این حالت دو انتخاب برای سهامدار زیان دیده باقی می‌ماند، یا باید با زیان از سهم خارج شود یا باید با زیان انباشته سهم را به امید افزایش قیمت و سود دوباره نگه‌داری کند.

البته پروژه کردن سهام بیشتر در سهم‌های کوچک با شناوری پایین انجام می‌شود؛ سهام شرکت‌های بزرگ با شناوری بالا نمی‌توانند هدف پروژه کردن سهام قرار بگیرند. به همین دلیل تاکید می‌شود، سهامی را که برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنید سهامی با بنیاد قوی و شناوری بالا باشد.

تنها راه مقابله نیز افزایش دانش تخصصی سرمایه‌گذاران است تا به کمک دانش خود سهم برای سرمایه‌گذاری را انتخاب کنند.

البته هنوز هم افرادی هستند که در بازار سرمایه به‌‌وسیله سیگنال‌هایی که برخی افراد صادر می‌کنند، پای معامله می‌نشینند.

مجازات در نظر گرفته شده برای افراد دخیل در پروژه کردن سهام

پروژه کردن سهام هم از نظر عرف جامعه و هم از نظر قانون ناپسند بوده و دارای مجازات قانونی است. مجازات افراد متخلف با شرط محرز شدن تخلف به حبس تعزیری از سه ماه تا یک سال یا به جزای نقدی معادل دو تا پنج برابر سود به دست آمده یا زیان متحمل نشده یا هر دو مجازات محکوم خواهند شد.

ویژگی‌های احراز جرم پروژه کردن سهام به شکل زیر است:

1. هر شخصی که اطلاعات نهانی مربوط به اوراق بهادار موضوع این قانون را قبل از انتشار عمومی مورد استفاده قرار دهد و یا موجبات افشا و انتشار آن‌ها را در غیر موارد مقرر فراهم نماید.
2. هر شخصی که با استفاده از اطلاعات نهانی به معاملات اوراق بهادار مبادرت نماید.
3. هر شخصی که اقدامات وی نوعاً منجر به ایجاد ظاهری گمراه کننده از روند معاملات اوراق بهادار یا ایجاد قیمت‌های کاذب و یا اغوای اشخاص به انجام معاملات اوراق بهادار شود.
4. هر شخصی که بدون رعایت مقررات این قانون اقدام به انتشار آگهی یا اعلامیه پذیره نویسی به منظور عرضه عمومی اوراق بهادار نماید.

البته اجرای این قانون بستگی به شناسایی متخلفین و عزم بازار سرمایه در مبارزه با پدیده پروژه کردن سهام دارد.

سخن پایانی

پروژه کردن سهام جزو مباحث بحث برانگیز بازار سرمایه ایران است که بیشتر معامله‌گران حداقل برای یک‌بار درگیر این مسئله شده‌اند. به خصوص زمانی‌که مردم به‌ شکلی توده‌وار وارد بورس شدند، موضوع پروژه کردن سهام شدت بالایی گرفت.

البته متولیان با وضع قوانین سخت‌گیرانه سعی در مقابله با موضوع پروژه کردن سهام گرفته‌اند.

آیا شما به‌عنوان معامله‌گر فعال بازار سرمایه تا به‌حال تجربه خرید سهام شرکت پروژه شده را داشته‌اید؟