بهترین هدیه شب یلدا از نظر علم اقتصاد

شب یلدا

اگر تاریخ را بررسی کنیم، می‌بینیم که در بیشتر جوامع بشری، پایان پاییز را جشن می‌گرفتند. در گذشته به‌دلیل عدم گسترش علم و دانش افراد درک درستی از تقویم، ماه و سال نداشتند، اما کسی نبود که وجود خورشید را کتمان کند.

ممکن است الان برای کسی طول روز و شب زیاد مهم نباشد. در سردترین و تاریک‌ترین شب‌ها کنار شوفاژ زیر نور LED می‌نشینیم و با خیال آسوده سریال می‌بینیم. اما در آن زمان‌ها خورشید و روز نقش مهمی در زندگی افراد داشتند. همین اهمیت باعث به‌وجود آمدن سنت‌های مختلفی شد که هنوز بسیاری از آن‌ها وجود دارند.

روشن کردن آتش، مشعل و شمع از رفتارهایی است که تقریبا بین تمامی آیین‌ها دیده می‌شد. در واقع اعتقاد بر این بود که با روشن کردن آتش از تاریکی و سرما کم می‌شود و خورشید بازخواهد گشت. بعضی هم معتقد بودند که میان تاریکی و روشنایی جنگی است که سرانجام روشنایی در آن پیروز می‌شود، به‌خاطر همین پیروزی جشن می‌گرفتند.

در کشور ما افراد در این شب معمولا نزد بزرگان خاندان جمع می‌شوند، جشن می‌گیرند و از تجارب بزرگ‌ترها استفاده می‌کنند. (اما امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا دور هم جمع نشوید و از این مطلب برای سال‌های بعد استفاده کنید). خورد و خوراک هم پایه ثابت این مراسم است. از گذشته تاکنون رسم بوده که خوراکی‌هایی مثل انار، آجیل و تنقلات در این شب مصرف می‌شوند.

بین ایرانیان مرسوم بود که بزرگ فامیل، یا خان یا پادشاه هدایایی را به بچه‌ها یا مردم بدهند. این هدیه‌ها معمولا خوراکی و لباس بودند که در ابتدای فصل سرد خیلی به‌کار می‌آمدند. 

اما آیا برگزاری چنین مراسم‌هایی برای اقتصاد خوب است یا بد؟ بهترین هدیه‌ها را چه کسانی می‌گیرند؟

یلدا و گردش پول

برگزاری مراسم‌های این چنین باعث می‌شود که گردش پول بین افراد بیشتر شود. اما چطور؟

پدربزرگ شما می‌داند که بیشتر خاندان به خانه او می‌آیند بنابراین به خرید می‌رود. اگر از ماشین شخصی استفاده نکند و با تاکسی و یا تاکسی‌های اینترنتی به مرکز خرید برود، باعث می‌شود که مقداری پول به جیب راننده تاکسی برود. با خرید تنقلات، میوه و.... مقدار دیگری پول هم به فروشندگان می‌رسد. راننده تاکسی و فروشنده نیز برای خود خرید می‌کنند و این پول دوباره گردش می‌کند. حالا نوبت به گرفتن هدیه می‌رسد، پول نقد بهتر است یا هدیه؟ خرید هدیه هم خود می‌تواند منجر به گردش وجوه نقد و کمک به اقتصاد شود. اما پیش‌شرط آن این است که انتخابی درست داشته باشیم. خرید وسایل عروسک‌های چینی و یا لباس‌های وارداتی کمکی به چرخش چرخ اقتصاد ما نمی‌کند. بجای آن می‌توان از تولیدات داخلی استفاده کرد. لباس‌های با کیفیت داخلی، صنایع دستی مثل ظروف سفالی و... علاوه‌بر وجه زیبای خود به اقتصاد داخل هم کمک می‌کند.

چگونگی انتخاب یک هدیه مناسب

بیشتر افراد معمولا از گرفتن پول نقد به‌عنوان هدیه خوشحال نمی‌شوند و چیزهای دیگر را ترجیح می‌دهند. خرید هدیه کار بسیار سختی است، برای این‌که بتوانیم یک هدیه مناسب انتخاب کنیم باید یک شناخت حداقلی از فرد مورد نظر و علایق شخصی او داشته باشیم.

به‌شخصه معتقدم یک هدیه زمانی ارزشمند است که شخص مقابل بتواند از آن استفاده کند بسیاری از خرید‌ها بدون هدف و بدون توجه به علایق شخص انجام می‌شوند. هدیه‌هایی که برای فرد ارزش افزوده به‌همراه دارند، هدیه‌های ارزشمندی هستند.

همیشه قبل از خرید خود را جای فرد مقابل بگذارید و سعی کنید چیزی بخرید که اگر همان پول را به طرف می‌دادید، برای خودش می‌خرید.

ساده‌ترین خریدها، خرید اسباب‌بازی، عطر، لباس و... است، این‌ها هدیه‌هایی بدی نیستند اما لذت و رضایت کوتاه‌مدت برای شخص مقابل ایجاد می‌کنند. هدیه‌هایی که می‌توانند رضایت بلندمدت ایجاد کنند و با گذشت زمان بر ارزش آن‌ها افزوده می‌شود نیز بسیار جذاب هستند. هدایا الزاما با پول خریده نمی‌شوند، گاهی انتقال یک تجربه می‌تواند بسیار مفیدتر واقع شود. در ادامه نمونه‌ای از هدایایی که در مناسبت‌ها به هم‌دیگر می‌دهیم را بررسی می‌کنیم.

بررسی هدایا از جنبه‌های مختلف

کتاب، انتخابی نادرست!

احتمالا متعجب شوید که چرا کتاب انتخابی نادرست است. جدا از مساله فرهنگی اولین چیزی که به ذهن همه می‌رسد، خرید کتاب است. بدون توجه به این که آیا شخص مورد نظر اصلا کتاب می‌خواند یا خیر؟ حال اگر کتاب هم بخواند، انتخاب کتاب مناسب کاری سخت و دشوار است. آگاهی داشتن از ژانر مورد علاقه فرد و این که آیا این کتاب را دارد یا نه، نیاز به شناخت خیلی خوب از فرد دارد. بسیاری از کتاب‌هایی که به‌عنوان هدیه به یکدیگر داد می‌شوند، هیچ‌وقت خوانده نمی‌شوند. پس کتاب را نمی‌توانیم بهترین هدیه یلدا معرفی کنیم. مگر آن‌که مطمئن باشیم طرف مقابل واقعا به این کتاب نیاز دارد. 

اما کتاب‌های آموزشی که در زمینه مورد علاقه فرد باشد، می‌توانند هدیه‌ای مناسب باشند.

طلا، هدیه‌ای گران اما مناسب

قبل از این‌که بگویید با این قیمت‌ها چه کسی طلا هدیه می‌گیرد، مقاله را تا انتها بخوانید. یکی از هدیه‌های مناسب سکه‌های طلا و زیورآلاتی نظیر جواهر هستند. هیچ‌کدام از ما نمی‌توانیم با قطعیت بگوییم که روند تغییرات قیمتی طلا در چند سال آینده چطور خواهد بود. اما انتظار می‌رود که این روند در بلندمدت همانند گذشته صعودی باشد. کسی را نمی‌توانید پیدا کنید که 20 سال پیش طلا خریده باشد و الان در ضرر باشد.

سنگ‌های قیمتی نیز به همین صورت هستند با گذشت زمان بر ارزش آن‌ها افزوده می‌شود. خرید سکه طلا به مراتب بهتر از زیورآلاتی مثل گردنبند و... است. چون هنگام فروش سکه چیزی از آن کم نمی‌شود ولی هنگام فروش گردنبند و نظایر آن، هزینه ساخت کسر می‌شود.

بی‌شک خانم‌ها نیز موافقند که بهترین هدیه یلدا طلا است! 

سهم، انتخابی با ارزش

یکی از بهترین هدایا می‌تواند سهم باشد. شاید این هدیه برای کودکان جذاب نباشد، اما در آینده حتما از شما تشکر خواهند کرد. ارزش سهم چند سال دیگر افزایش پیدا می‌کند، روند حرکتی بازار ما تاکنون این را به وضوح نشان داده است. اگر شرکت مناسبی جهت سرمایه‌گذاری انتخاب شود، یک هدیه کوچک بعد از چند سال می‌تواند به مبلغی زیاد تبدیل ‌شود. حتما هم لازم نیست مبلغ بسیار زیادی باشد. در کشور ما می‌توانید از 500 هزار تومان به بالا سهم بخرید، این مقدار قبلا کمتر از این بود.

در بخش قبل گفتیم که امروزه طلا هدیه‌ای گران است. اما می‌توانیم بجای خود طلا، واحدهای صندوق‌های با پشتوانه طلا را بخریم. در این روش نه نیاز به خرید حضوری هست و نه هزینه ساختی از شما کم خواهد.

ارزش واحدهای این صندوق‌ها متناسب با تغییرات قیمتی طلا تغییر می‌کند. اگر شما امروز به اندازه یک گرم طلا خریده باشید حتی اگر در آینده قیمت طلا و واحدهای صندوق کم بشود، شما باز می‌توانید با همان مقدار پول یک گرم طلا بخرید.

توجه کنید که سهام را نمی‌توانید از پرتفوی خودتان به شخص دیگر منتقل کنید. بلکه می‌توانید حساب گیرنده هدیه را شارژ کنید تا سهام مورد نظر خود را بخرد. این هدیه امروز بی‌نمک به‌نظر می‌رسد، اما یک روز می‌آید که سهام رشدکرده و می‌تواند بهترین هدیه یلدا بشود. 

اسباب‌بازی‌، به شرطی که ارزش‌آفرین باشد!

اگر از بچه‌ها بپرسید بهترین هدیه یلدا چیست، بدون تردید می‌گویند اسباب‌بازی. اما بیایید از همان کودکی به فکر فرزند خود باشیم. فرض کنید تولد فرزندتان است و می‌خواهید برای او هدیه بخرید. در حال حاضر اگر بخواهیم یک ماشین شارژی برای فرزند خود بگیریم به مبلغی بیش از 4 الی 5 میلیون احتیاج داریم. با خرید این ماشین کودک ما خوشحال خواهد شد، اما تا کی می‌تواند از این ماشین استفاده کند؟ آیا رفته رفته بر ارزش آن اضافه می‌شود؟

حالا منظور از این حرف‌ها این نیست که برای فرزندانتان اسباب‌بازی و... نخرید، اتفاقا کودکان برای رشد و خلاقیت به بازی احتیاج دارند. اما در انتخاب اسباب بازی‌ها هم می‌توان خوب عمل کرد.  اسباب‌ بازی‌هایی که باعث پرورش یک استعداد در کودک شوند، می‌توانند در آینده برای او ارزش‌آفرینی کنند.

اگر کودک شما به موسیقی علاقه دارد، می‌توانید از وسایل بازی مثل گیتار اسباب‌بازی استفاده کنید، رفته رفته این ابزار بازی می‌تواند به ابزار واقعی تبدیل شود. این کار بعدها می‌تواند از فرزند شما یک هنرمند یا موسیقی‌دان بسازد. لوازم آموزشی تنها محدود به کودکان نیست، حتی برای بزرگسالان هم می‌شود از این قبیل هدیه‌ها خرید.

هشدار: بیشتر سازهایی که به عنوان اسباب‌بازی کودک فروخته می‌شوند، واقعا ساز نیستند. سیم آن‌ها کوک نمی‌شود و کسی نمی‌تواند با آن‌ها موسیقی بنوازد. این اسباب‌بازی‌ها کودک شما را از موسیقی زده می‌کنند. سازهای کوچک مثل فلوت ریکوردر یا اوکوله‌له، همچنین گیتار، ویولن و سه‌تار سایز کوچک انتخابی گران‌تر اما به‌مراتب ارزشمندتر است. 

ابزار خودسازی

این مبحث را با یک مثال توضیح می‌دهیم. بیایید دوباره به همان گیتار بر‌‌گردیم. فرض کنید خواهر‌زاده شما به گیتار زدن بسیار علاقه دارد و یک گیتار هم خریده باشد، اما هنوز نواختن با آن را بلد نیست. چه هدیه‌ای می‌تواند برای او مناسب باشد؟ خرید دوباره ابزار آلات موسیقی زیاد منطقی به‌نظر نمی‌آید بجای این کار می‌توانید او را در کلاس‌های آموزشی ثبت‌نام کنید یا یک ویدیو یا کتاب آموزشی برایش بخرید. در این حالت هدیه شما علاوه‌بر پرورش استعداد آن شخص، تا همیشه با او خواهد ماند و کسی نمی‌تواند توانایی او را از بین ببرد. هدیه‌هایی از این قبیل که می‌توانند باعث تقویت و پیشرفت فرد در یک زمینه خاص شود، بسیار با ارزش هستند.

دوره آموزش بورس، دوره آموزش فتوشاپ یا دوره بازاریابی مستقیم، بسته به زمینه علاقه فرد می‌تواند بهترین هدیه یلدا باشد.

کارت عضویت، انتخابی هوشمندانه

اگر دوست شما از ورزش‌کردن لذت می‌برد، یک کارت عضویت در یک باشگاه ورزشی می‌تواند هدیه مناسبی باشد. اگر دوستتان هم به ورزش علاقه دارد و هم به سرمایه‌گذاری، می‌توانید برایش سهام شرکتی را بخرید که باشگاه از طریق آن تامین مالی می‌شود. برای یک نقاش، اشتراک چندماهه یک سایت داخلی یا خارجی می‌تواند بسیار جذاب باشد.

البته اگر طرف مقابل علاقه‌ای به ورزش نداشته باشد، اشتراک باشگاه فقط پولی می‌شود که دور ریخته‌اید. 

بلیط تفریحی، انتخابی خلاقانه

خرید بلیت کنسرت، تئاتر، سینما، مسابقه ورزشی و..... همه و همه می‌‌توانند هدیه مناسبی باشند. اما درنظر داشته باشید که باتوجه به علایق شخص مقابل خرید کنید. مثلا برای کسی که به موسیقی سنتی علاقه ندارد، بلیت کنسرت سنتی نخرید. با این کار نه تنها بودجه خود را هدر دادید، بلکه طرف مقابل هم خوشحال نخواهد شد. 

حتی گرفتن وقت اسپا یا ماساژ هم می‌توانند هدیه‌های جالبی باشند. این کارها ممکن است از نظر مادی ارزش‌آفرین نباشد ولی برای روح و روان هدیه‌ای بسیار مناسب است.

بررسی‌ها نشان می‌دهند که حس سفر، ماندگارترین احساس از یک خرید است. اگر به کسی یک مسافرت هدیه بدهید، برای مدتی طولانی این تجربه در ذهنش باقی می‌ماند. 

تجربه، خرید چند سال عمر!

بعضی از هدایا بسیار ارزشمند‌‌ هستند و شاید نتوان قیمتی روی آن‌ها گذاشت. تجربه یکی از این هدایا است و می‌تواند نتیجه و ثمره چندسال تجربه را به یک فرد منتقل کند. چه هدیه‌ای از این ارزشمندتر!

مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که تجربه می‌تواند بیش از دارایی‌های مادی شادی ایجاد کند. توماس گیلوویچ (Thomas Gilovich) و همکارانش طی مطالعاتی که در سال 2014 انجام دادند، فهمیدند که تجارب شادی ماندگارتری از داشته‌های مادی ایجاد می‌کنند.

مطالعات بیانگر این بود که افراد با خرید کالاهای فیزیکی سازگار می‌شوند و به تدریج و با گذشت زمان این کالاها و موارد به یک چیز عادی تبدیل می‌شود. در حالی که ارزش تجارب و خاطره‌ها با گذشت زمان بیشتر دیده می‌شود. 

تجربه‌هایی مثل یک رستوران خاص، یک سفر هیجان‌انگیز، رفتن به قله یک کوه یا بازدید از یک اثر باستانی. ده سال دیگر که به این هدیه فکر کنیم می‌بینیم چقدر هدیه جالبی بوده است. 

بهترین هدیه یلدا

در این مطلب در رابطه با هدیه‌های ارزشمندی که می‌توان مناسبت‌های گوناگون برای هم خرید صحبت کردیم. دیدیم که یک هدیه لزوما نباید چیزی گران‌قیمت باشد. هدیه‌هایی که بتوانند باعث تقویت و پیشرفت فرد در یک زمینه بخصوص بشوند بسیار ارزشمند هستند. گاهی حتی یک نصیحت و توصیه می‌تواند ارزشمندتر از هدایای مادی باشد.(هرچند احتمالا همسر شما این هدیه را کافی نداند. برای این که از نگارنده عصبانی نشوید، برایش طلا هم بخرید.)

گاهی ارزش یک تجربه برابر است با ارزش چندسال زندگی. ممکن است با صحبت کردن با فردی متخصص بتوانید به اندازه چندین سال زندگی جلو بیفتید.

هدف از این مطلب این نبود که هدیه‌های مادی برای هم نخرید. منظور این بود که اگر هدیه مادی دادید، چیزی بدهید که ماندگاری داشته باشد و در گذر زمان ارزش خود را از دست ندهد.

یلدای شما پیشاپیش مبارک

فراموش نکنید که یلدای امسال را در خانه بمانید.

می‌توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده بفرمایید.