سرمایهگذاری در بورس و سایر بازارهای مالی یکی از روشهایی است که میتوانیم از آن برای حفظ ارزش داراییهایمان در برابر تورم استفاده کنیم. با تورمهای سنگین خصوصا در سالهای 1390 تا 1399، لزوم سرمایهگذاری برای همه ما بیشتر از قبل حس شد. اما همیشه همه سرمایهگذاریها نباید به سود ختم شود، برای همین خیلی از مردم هم هستند که در امر سرمایهگذاری شکست میخورند و ضرر میکنند. یکی از راههای رسیدن به موفقیت در سرمایهگذاری، داشتن تجربه و دانش بالا در شرایط مختلف بازار است که این مورد نیاز به آموزش و زمان دارد و به مرور زمان بدست میآید. اما راه دیگر اجتناب از اشتباهات متداولی است که عموم سرمایهگذاران آنها را تکرار میکنند. وقتی شما در سرمایهگذاری اشتباهات کمتری را مرتکب شوید، در اصل حاشیه سودتان را بیشتر کردهاید.
راه موفقیت در سرمایهگذاری چیست؟ چگونه میتوانیم در سرمایهگذاری اشتباهات کمتری مرتکب شویم؟ و چکار کنیم تا سرمایهگذار بهتری باشیم؟ اگر بهدنبال جواب این سوالها هستید، تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.
سالها تمرین کردم تا برای سود بیشتر بهترین زمان ورود و خروج در معامله را یاد بگیرم. اما اگر تنها معاملات اشتباهم را حذف میکردم، حاشیه سودم چند برابر میشد.
William J. O'Neil
بهترین راه موفقیت در امر سرمایهگذاری آن است که ضعفهای خود را اصلاح کنید، تا زمانیکه آنها به نقطه قوت شما تبدیل شوند. ویلیام اونیل، یکی از معاملهگران و مدرسان برتر در زمینه سرمایهگذاری و معاملهگری در بازار سهام است. او طی 35 سال فعالیت خود در بازارهای مالی، با هزاران فرد رسیکپذیر از مبتدی تا حرفهای برخورد داشته و تجارب زیادی درباره راههای موفقیت و کسب سود بیشتر در سرمایهگذاری دارد. وی در رابطه با اشتباهات متداول در سرمایهگذاری میگوید: «سالها تمرین کردم تا برای سود بیشتر بهترین زمان ورود و خروج در معامله را یاد بگیرم. اما اگر تنها معاملات اشتباهم را حذف میکردم، حاشیه سودم چند برابر میشد.»
پذیرفتن اشتباه
در امر سرمایهگذاری در بازارهای مالی، معمولا برخی از سرمایهگذاران وجود دارند که متاسفانه هرچه شما سعی کنید از ضرر کردن آنها جلوگیری کنید، آنها به حرف شما گوش نمیکنند؛ مگر زمانی که دیگر خیلی دیر شده است. اصولا صفهای فروش در بازارهای صعودی و صفهای خرید در بازارهای نزولی را همین افراد تشکیل میدهند و تنها پس از باختن همه دارایی خود، میپذیرند که اشتباه کردهاند و تازه این موقع حاضرند که اصل سرمایه خود را برگردانند و به کل از بازار خارج شوند.
این نوع سرمایهگذاران با بستن چشمان خود در مقابل واقعیت سعی در پیدا کردن آرزوهای خود در بازار هستند و چون انسان دوست ندارد که آرزوهایش را بر باد رفته ببیند، واقعیت را نمیخواهند بپذیرند. درواقع بزرگترین اشتباهی که ممکن است شما در سرمایهگذاری مرتکب شوید این است که تشخیص ندهید که دارید اشتباه میکنید. در ادامه به چند مورد از اشتباهات متداول در امر سرمایهگذاری اشاره میکنیم:
انتخاب اشتباه انتخاب درست
انتخاب درست و غلط میتواند نتیجه کار را تغییر دهد.
بسیاری از سرمایهگذاران از دروازههای شروع نمیگذرند. آنها معیارهای انتخاب خوب را استفاده نمیکنند. آنها نمیدانند برای پیدا کردن یک سهم موفق چه چیز را باید جستجو کنند و چه معیارهایی را باید درنظر بگیرند. بنابراین سهمی را دنبال میکنند که بیشترین صعود را کرده باشد. دلیل اینکه مردم در صف خریدها بهدنبال ورود به سهمی هستند نیز همین است.
در جایی به طنز دیدم که میگفتند انتخاب سهم بسیار ساده است، آنهایی که سبز هستند را میخرید و آنهایی که قرمز هستند را میفروشید. این یکی از اشتباهات متداول سرمایهگذاری در بورس است. درست است که انتخاب سهم کار سادهای نیست، اما این نداشتن علم کافی ما را میرساند و نباید دلیلی برای ورود در صفهای خرید باشد.
خرید در روند نزولی
یک راه خوب برای اطمینان از نتایج مصیبت بار، خرید در روند نزولی است. در ظاهر یک سهم در ابتدای یک روند نزولی، یک معامله خوب بنظر میرسد، چون ارزانتر از چند ماه قبل است. درحالی که ممکن است شرکت مورد نظر درگیر مشکلات جدی یا در آستانه ورشکستگی باشد. داشتن قدرت تشخیص زمان صعود و یا نزول قیمت یک سهم یکی از دغدغههای بزرگ سرمایهگذاران و یا معاملهگران در بازارهای مالی بوده و است. معمولا بسیاری از مردم زمانی با یک سهم روبرو میشوند که قیمت آن سر به فلک کشیده و هفته ها در صف خرید بوده است. به محض کمی نزول قیمت، مردم فکر میکنند بهترین موقعیت نصیبشان شده و سهم را در پایینترین قیمت خریدهاند. اما به این فکر نمیکنند که ممکن است روند صعودی به اتمام رسیده باشد. این نوع خریدها معمولا با تصمیمات هیجانی فرد سرمایهگذار صورت میگیرد که باعث بوجود آمدن ضررهای بزرگ میشود.
میانگین کم کردن اشتباه
یکی از عادتهای کم کردن میانگین قیمت قبل از دیدن علائم صعود مجدد است. روش مارتینگل یا کم کردن میانگین یکی از روشهای قدیمی برای سرمایهگذاری است و خودش به تنهایی اشتباه محسوب نمیشود. اما اشتباه در نحوه استفاده از آن است که باعث ضررهای هنگفت به سرمایهگذار میشود.
بهعنوان مثال اگر شما یک سهم را در قیمت 130 تومان و بار دیگر همان سهم را در قیمت 100 تومان خرید کنید، میانگین شما به قیمت 115 تومان خواهد رسید، درحالی که هنوز قیمت تغییر زیادی نکرده و ممکن است اینکار به شما ضررهای سنگینتری نیز وارد کند.
قیمت ارزان سهم
علاقه عمومی به خرید سهم ارزان، وقتی در قیمتهای پایینتر فروخته میشود وجود دارد. خیلی از افراد فکر میکنند که خرید سهمی که قیمت آن ارزانتر است میتواند سود بیشتری بدهد و سهمی که قیمت آن گرانتر است دیگر رشدش را کرده و سود زیادی نمیدهد. استنباطی که این افراد دارند بر منطق ریاضی سوار است و در علم ریاضی آنها درست میگویند.
آنها بر این باورند که وقتی قیمت یک سهم 10 تومان است برای اینکه قیمت سهم دو برابر رشد کند تنها باید 10 تومان جابجا شود، اما سهمی که قیمت آن 3000 تومان است برای اینکه به همان مقدار رشد کند، نیاز دارد تا به اندازه 3000 تومان جابجا شود. اما در سرمایهگذاری اینطور نیست. شما نباید قیمت را به چشم اعداد ببینید و این یک اشتباه بزرگ است. زیرا هر سهم دارای یک ارز متفاوت است که قیمت آن سهم نیز تابعی از ارزش آن است و قرار نیست همه سهم ها به یک اندازه رشد کنند.
تفکر رسیدن به سود زیاد و یا سریع
در بعضی از مواقع دیده شده که معاملهگران میخواهند ارث اجدادی خود را از بازار بگیرند. آنها بدون مطالعه لازم و آماده سازی یا داشتن استراتژی معاملاتی خاص، میخواهند تا سود سریع و یا زیادی کسب کنند. برای اینکار به جستجوی راهی ساده و سریع، بدون سپردن زمان یا تلاش برای یادگیری واقعی آنچه لازم است، شروع به مقایسه قیمتهای قبل و بعد سهمها میکنند و فکر میکنند که اگر سرمایهای را قرض کنند و یا از هر طریقی وام بگیرند میتوانند پس از مدت کوتاهی سود بسیار زیادی بدست آورند. نمیگویم اینکار غیر ممکن است زیرا این امر روی کاغذ شدنی است. اما درصد موفقیتش بسیار پایین است و همین دلیل باعث میشود تا تفکر گرفتن سود سریع و یا زیاد، یکی از بزرگترین اشتباهات متداول در بورس باشد.
گوش دادن به شایعات و حرف دیگران
دلخوشی اصلی بسیاری از سرمایهگذاران جدید در بازارهای مالی خصوصا بورس، خرید پیشنهادات، شایعات و یا شنیدهها است. اکثر تازه واردین به بورس مایل هستند که پولی را که به سختی بهدست آوردهاند، بخاطر گفتههای دیگران بهخطر بیندازند. حتما دیدهاید که عدهای با فروختن سیگنال و عضویت در کانالهای VIP سعی در گرفتن پول از شما را دارند، ولی بهتر است بدانید که خود این افراد عموما تحلیلها و یا سیگنالهایی که میفروشند را از جای دیگر کپی کرده و به شما میفروشند.
بهعنوان مثال اگر در خیابان شخصی به شما بگوید که خانه شما آتش گرفته شما در برخورد اول با این موضوع چه میکنید؟ آیا به خانه تلفن میکنید و از صحت خبر مطلع میشوید و یا مستقیما به آتشنشانی زنگ میزنید؟
در بازار سرمایه هم واقعیت همین است، درواقع گوش کردن به حرف دیگران هیچ ایرادی ندارد، اما به حرف دیگران معامله کردن و خرید از روی ناآگاهی و خرید سیگنال مانند این است که بدون آنکه بدانید خانه شما آتش گرفته یا خیر، مستقیما وارد عمل شوید و با آتشنشانی تماس بگیرید. این اشتباهی است که بسیاری از افراد تازه وارد در بازارهای مالی آن را مرتکب میشوند.
خرید از روی نام برند
جنرال موتورز یکی از سهمهای پر آوازه ولی کم بازدهد در طول تاریخ بوده است.
بسیاری از مواقع دیده شده که مردم سهمهایی را میخرند که دارای نام و یا برند معروفتری نسبت به سایر سهمهای دیگر هستند. اما اینکه مثلا نام جنرال موتورز برای شما آشنا است و یا اینکه شما برای آن شرکت کار میکنید، دلیل بر این نیست که لزوما جنرال موتورز یک سهم خوب باشد. بسیاری از بهترین سرمایهگذاریها در نامها و برندهای جدید خواهد بود که شما نمیدانید. بهعنوان مثال میتوان به سهم تسلا اشاره کرد که طی 10 سال به بزرگترین خودروسازی جهان تبدیل شد، درحالی که جنرال موتورز یکی از قدیمیترین شرکتهای حاضر در بازار آمریکا سهام است. اگر کمی مطالعه و تحقیق داشته باشید، قطعا شما نیز میتوانید سهمهایی که مستعد صعود بیشتر و یا آینده بهتری دارند را برای سرمایهگذاری شناسایی کنید.
جنگیدن با واقعیت بازار
اشتباهی که برخی از سرمایهگذاران مرتکب میشوند این است که به هنگامی که ضرر آنها نسبت به موجودی کل حسابشان کم و معقول است، اقدام به نگهداری سهم میکنند. در حالی که در بازار نزولی نیز آنها میتوانند ارزان بفروشند و مجددا ارزانتر بخرند. اما در آن لحظه از لحاظ روانی، هضم این قضیه برایشان دشوار است.
اینکه واقعیت بازار را ببینید و یا آنطور که دوست دارید بازار را تحلیل کنید، دو مسأله کاملا از هم جدا هستند که بسیاری این اشتباه را در سرمایهگذاریشان مرتکب میشوند. پس یادتان باشد که درگیر کردن احساسات با نگهداری سهم به امید بازگشت قیمت، باعث هزینههای بزرگتر و عمیقتر میشود.
ترس از بازار
بیش از 98% افراد از خرید سهمی که شروع به بالا رفتن در سطوح جدید قیمتی هستند، میترسند. در این مواقع میگویند که سهم بیش از حد رشد کرده است. اما غافل از اینکه احساسات و نظرات شخصی شما به مراتب دارای دقت کمتری از جهت بازار است. به همین ترتیب سرمایهگذاران تنها به کسب سودهای کوچک از روندهای بزرگ اکتفا میکنند و اجازه رشد و سود بیشتر را به سهم نمیدهند. این اشتباه یکی از آن اشتباهات متداولی است که حتی افراد حرفهای بازار هم به دفعات زیادی آن را مرتکب میشوند.
سخن آخر
در سرمایهگذاری در بازارهای مالی تجربه حرف اول را میزند. بازارهای مالی همانند زندگی ما دارای فراز و نشیبهای زیادی است. پس اگر هنوز تجربه شرایط مختلف در بازارهای صعودی و نزولی و رنج را نداریم، باید خود را برای آن شرایط از اکنون آماده کنیم و برای آن برنامه ریزی کنیم. پس داشتن استراتژی نیز نکته بسیار مهمی است که بعد از کسب تجربه میتوانید به نسخه بومی سازی شده مختص خودتان دست یابید.
اشتباهات متداول در بازارهای مالی میتوانند به ما ضرر برسانند. اما واقعیت این است که اگر وارن بافت اشتباه نمیکرد و تجربه کسب نمیکرد، امروز انسان موفقی نبود و یا اگر جس لیوور مور اشتباه نمیکرد و پولهای زیادی از دست نمیداد، نمیتوانست به تریدری موفق تبدیل شود. پس بهتر است که از اشتباهات نترسیم، بلکه از آنها درس بگیریم و سعی کنیم در معاملات، منطقمان را همیشه در اولویت با احساساتمان قرار دهیم.
میتوانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده بفرمایید.
عالی بود. ممنونم
باسلام مقاله های جالبی میذارید.اطلاعات خوبی داشت.ممنونم
خیلی خوب خیلی جالب
قطعا هدف ما بالابردن سطح دانش و آگاهی شماست