نصف شدن پاداش استخراج بیت‌کوین یا هاوینگ(HALVING) یکی از مهم‌ترین اخباری است که در دنیای ارزهای دیجیتال همواره به‌عنوان نقطه عطف بین بازار نزولی و صعودی درنظر گرفته می‌شود. این اتفاق در تاریخ 11 مه سال 2020 و برای بار سوم در شبکه بلاکچین بیت‌کوین به وقوع پیوست که با نوسانات شدیدی نیز همراه بود. آیا هاوینگ باعث بالا رفتن قیمت بیت‌کوین می‌شود؟ آیا می‌توان بیت‌کوین را به‌عنوان یک سرمایه سودآور ببینیم؟ تاثیر هاوینگ بر روی ماینرها چیست؟ آیا اکنون ماین بیت‌کوین به‌صرفه است؟
جواب همه سوالات فوق را در ادامه با هم بررسی خواهیم کرد. اما در ابتدا باید بفهمیم که اصلا هاوینگ یعنی چه. اما اگر هنوز با ماینینگ و نحوه عملکرد آن آشنایی کافی ندارید حتما مقاله «ماینینگ چیست؟» را مطالعه کنید.
هاوینگ (HALVING) چیست؟
این عبارت HALVING یک کلمه انگلیسی/ فرانسوی و به معنی"نصف شدن" است. در زبان انگلیسی حرف L در خوانش تلفظ نمی‌شود و اصطلاحا هاوینگ گفته می‌شود. اما در زبان فرانسه حرف L هم خوانده شده و به اصطلاح هلوینگ تلفظ می‌شود. در زبان فارسی این اصطلاح در بین کارشناسان ارزهای دیجیتال با هر دو تلفظ وجود دارد. پس هم هلوینگ (با تلفظ فرانسه) و هم هاوینگ (با تلفظ انگلیسی)، صحیح است.
هاوینگ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اتفاقات دنیای ارزهای دیجیتال است که تقریبا هر چهارسال یک‌بار و به‌صورت کاملا اتوماتیک اتفاق می‌افتد. در پی این اتفاق سختی استخراج شبکه بیت‌کوین دوبرابر شده و در نتیجه پاداش ماینینگ بیت‌کوین نصف می‌شود. ممکن است که درک این قضیه کمی برای شما دشوار باشد. برای همین منظور با یک مثال موضوع را برایتان روشن‌تر می‌کنیم.
همه ما می‌دانیم که مقدار طلای موجود روی کره زمین محدود است. از قدیم و هر روزه استخراج‌کنندگان طلا به دنبال یافتن این فلز گرانبها در حال معدن‌کاوی بوده و هستند. با استخراج معادن، طلای کمتری برای یافتن در جهان باقی می‌ماند و این یعنی استخراج‌کنندگان باید هزینه استخراج بیشتری را برای یافتن طلا متحمل شوند. به‌عبارت دیگر اگر استخراج‌کنندگان، قبلا با یک روز حفاری به 100 گرم طلا می‌رسیدند، اکنون باید دو روز حفاری کنند تا بتوانند همان مقدار طلا را استخراج کنند. این اتفاق درحالی که باعث کمیاب‌تر شدن طلا می‌شود، هزینه تمام شده برای استخراج طلا را نیز بیشتر می‌کند. در نتیجه قیمت طلای جهانی نیز به مرور زمان افزایش می‌یابد.
البته توجه کنید که در مورد طلا، همزمان با سخت‌تر شدن عملیات استخراج، فناوری هم پیشرفت می‌کند و در نهایت، سختی معدن‌کاری عددی تقریبا ثابت است. اتفاقی که برای بیت‌کوین رخ نمی‌دهد.
هاوینگ بیت‌کوین نیز درست به همین شکل عمل می‌کند، اما در دنیای ارزهای دیجیتال. به‌عبارتی دیگر وقتی پاداش ماینینگ نصف شود، پس هزینه استخراج بیت‌کوین نیز افزایش می‌یابد. که در درازمدت روی قیمت آن نیز تاثیر خواهد گذاشت.
تاریخچه هاوینگ
اولین هاوینگ بیت‌کوین در سال 2012 رخ داد که طی آن پاداش استخراج ماینرها از 50 به 25 بیت‌کوین کاهش پیدا کرد. هاوینگ دوم در سال 2016 اتفاق افتاد که پاداش استخراج این‌بار از 25 به 12.5 بیت‌کوین کاهش یافت و سومین هاوینگ نیز در تاریخ 11 مه 2020 رخ داد که طی آن پاداش استخراج بیت‌کوین برای بار سوم کاهش پیدا کرد و از 12.5 به 6.25 بیت‌کوین رسید.
بررسی تاثیر هاوینگ بر قیمت بیت‌کوین در گذشته
حتما این جمله را شنیده‌اید که اگر در سال 2012 به اندازه 1000 دلار بیت‌کوین خریداری می‌کردید اکنون در سال 2020 صاحب چند میلیون دلار سرمایه بودید. وقتی که به نمودار بیت‌کوین در درازمدت نگاه می‌کنیم همواره سود داشته، اما در این بین زمان‌هایی را هم اصلاح کرده. بیایید از زاویه دیگر به قضیه نگاه کنیم. به‌طور مثال اگر فردی در ابتدای سال 2014 و پس از اوج قیمت بیت‌کوین، در قیمت 1100 دلار، یک بیت‌کوین خریداری می‌کرد، تنها 1 سال بعد، سرمایه‌اش با 85% ضرر به حدود 160 دلار می‌رسید.
درست است که همان فرد اکنون دیگر در ضرر نیست، اما نکته‌ای که اینجا وجود دارد این است که اگر آن فرد تنها یک‌سال دیرتر این تصمیم خریدش را می‌گرفت، می‌توانست با همان پول چند برابر، بیت‌کوین بیشتری به‌دست آورد. پس مهم‌تر از مقدار خرید بیت‌کوین، زمان خرید آن است. با نگاهی اجمالی در گذشته تاریخ بیت‌کوین می‌بینیم هروقت که هاوینگ اتفاق افتاده، بعد از آن بیت‌کوین در بلند مدت سودآوری داشته. به نمودار زیر با دقت نگاه کنید:
تاریخچه هاوینگ بیت‌کوین
تاثیر هاوینگ در طول تاریخ بر قیمت بیت‌کوین
همان‌طور که در نمودار فوق مشخص است، می‌بینیم که اولین هاوینگ بیت‌کوین در نوامبر سال 2012 رخ داد. در آن زمان قیمت هر بیت‌کوین 11 دلار بود که با وقوع هاوینگ تا 1100 دلار در سال 2013 بالا رفت.
در هاوینگ دوم که در جولای 2016 اتفاق افتاد، بیت‌کوین حدود 650 دلار قیمت داشت که با گذشت حدود 1.5 سال پس از هاوینگ، قیمت آن در دسامبر 2017 به 20 هزار دلار رسید.
سومین هاوینگ نیز همان‌طور که مشخص است در 11 مه 2020 اتفاق افتاده است. پس با این استدلال که رفتار گذشته همواره در نمودارها تمایل به تکرار دارند، انتظار این‌که قیمت بیت‌کوین پس از هاوینگ سوم و در آینده‌ای نزدیک دوباره صعودی شود، انتظار نابه‌جایی نیست. از این رو کارشناسان و فعالین حوزه ارزهای دیجیتال، بعد از هاوینگ سوم نگاه ویژه‌ای به این ارز دیجیتالی محبوب و پرحاشیه دارند.
تاثیر هاوینگ بر ماینرها
همان‌طور که می‌دانیم تعداد کل بیت‌کوین‌های دنیا 21 میلیون است که تاکنون بیش از 87 درصد از کل بیت‌کوین‌ها استخراج شده است (حدود 18.400.000 از 21 میلیون کل). از گذشته تا به امروز ماینرها به‌دلیل حجم عرضه زیاد در بازار، همیشه مورد انتقاد قرار می‌گرفتند. اما هاوینگ همواره باعث شده که حجم عرضه از طرف ماینرها در بازار کاهش یابد و اثرگذاری آن‌ها بر بازار نیز کمتر شود. به بیان دیگر، بازار صعودی دیگر توسط ماینرها رقم زده نمی‌شود که این یک پیشرفت خوب است.
در گذشته، بسیاری از فعالان جامعه ارزهای دیجیتال و بیت‌کوین، نسبت به ماینرهای چینی ابراز انزجار می‌کردند. چرا که این ماینرها، کنترل بخش عمده‌ای از نرخ هش‌ریت (قدرت ماینینگ) شبکه بیت‌کوین را در دست داشتند. تا جایی که می‌توان گفت اگر چین به کارخانه جهانی بیت‌کوین تبدیل می‌شد، همه نگران این بودند که مبادا کنترل این ارز دیجیتال به دست چینی‌ها بیفتد.
اما درواقع میزان عرضه ماینرها بخش خیلی کوچکی از حجم معاملات جهانی بازار است. به‌طوری که مقدار عرضه حاصل از فروش ماینرها در یک سال، تنها 3.6 درصد از کل عرضه بازار را شامل می‌شود. پس فروش بیت‌کوین توسط ماینرها برخلاف آن‌چه که تبلیغ می‌کنند، نمی‌تواند به تنهایی باعث جلوگیری از افزایش قیمت بیت‌کوین در آینده باشد.
قبلا هم در مقاله «ماینینگ» به فصول ماینینگ اشاره کرده بودم . این‌که همواره سختی شبکه ماینینگ بیت‌کوین به دلیل افزایش تعداد استخراج‌کنندگان آن، رو به افزایش است. اما این اتفاق وقتی که قیمت بیت‌کوین درحال نزول باشد، بدترین اتفاق برای ماینرها را رقم می‌زند. زیرا باعث کاهش درآمد آن‌ها می‌شود. حال اگر این اتفاق همزمان با نصف شدن پاداش ماینینگ نیز همراه باشد، شوک بزرگی به برخی از ماینرهای خرد در بازار وارد می‌شود. اما این مسئله از دیدگاه دیگر می‌تواند بهترین فرصت برای سرمایه‌گذاری در صنعت ماینینگ باشد. با این استراتژی که سرمایه‌گذاران بعد از هاوینگ، جدیدترین دستگاه‌های استخراج بیت‌کوین با قدرت‌های بالا را خریداری و شروع به ماین (استخراج) بیت‌کوین با بیشترین قدرت می‌کنند و بعد از بالارفتن قیمت، تمام بیت‌کوین‌های ماین (استخراج) شده را در بالاترین قیمت به‌فروش می‌رسانند.
فومو (FOMO) بازار صعودی چیست؟
فومو (FOMO) در لغت به معنی ترس است. اما در اینجا نوع ترس کمی فرق می‌کند.
حتما برای شما هم پیش آمده که قیمت خاصی را برای خرید یک سهم درنظر می‌گیرید. زمانی‌که منتظر هستید تا قیمت سهم در بازار به قیمت دلخواهتان برسد، ناگهان قیمت بالا می‌رود. اگر شما استرس زیادی را متحمل شوید، با این استدلال که یکم اختلاف ایرادی ندارد، درجا شروع به خرید می‌کنید. دلیل این‌که صبر نکردید و درجا خرید کردید، ترس از جاماندن از بازار یا همان فومو (FOMO) یا fear of missing out است. این فومو در بازار ارزهای دیجیتال و بیت‌کوین شدت بیشتری دارد. به‌طوری که معمولا وقتی قیمت بازار کمی صعودی می‌شود، همه به دنبال خرید بیت‌کوین در هر قیمتی هستند. اما مهم‌تراز قیمت، زمان خرید و استراتژی معامله‌گر است.
تحقیقات نشان می‌دهند که بعد از هاوینگ نیز درخواست برای خرید بیت‌کوین، بیشتر از قبل می‌شود. این ایجاد تقاضا به شرط ورود سرمایه جدید و تداوم آن، فومویی ایجاد می‌کند که باعث شده قیمت بیت‌کوین به‌مانند گذشته شروع به افزایش کند.
چه زمانی بیت‌کوین بخریم؟
این سوال یکی از مهم‌ترین سوالاتی است که شاید برای کسانی که می‌خواهند تازه وارد دنیای ارزهای دیجیتال و بیت‌کوین بشوند به‌وجود می‌آید. اول این‌که به یاد داشته باشید که هر بازار سرمایه‌ای دارای ریسک است. معمولا مردم دوست دارند بعد از خرید یک دارایی قیمت آن دیگر پایین نیاید. این اتفاق تقریبا ممکن نیست زیرا شما هیچ‌وقت نمی‌توانید در پایین‌ترین قیمت بخرید و در بالاترین قیمت نیز بفروشید.
یکی از بهترین زمان‌هایی که می‌توانیم بیت‌کوین را برای یک سرمایه‌گذاری بلندمدت خریداری کنیم، زمان بعد از هاوینگ است. اما هیچکس نمی‌داند که در آینده چه اتفاقاتی خواهد افتاد. پس اگر قصد دارید که وارد این بازار شوید، سعی کنید با استراتژی خرید پله‌ای (فقط در ریزش‌ها) و به‌صورت خورد خورد به دارایی‌های خود اضافه کنید و از تصمیمات هیجانی و احساسی ناشی از فومو در بازار ارزهای دیجیتال به شدت دوری کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله ابتدا با معنی هاوینگ آشنا شدیم و فهمیدیم در گذشته چه تاثیری روی نمودار قیمتی بیت‌کوین داشته است. این‌که بیت‌کوین برای بار سوم هم می‌تواند مثل گذشته رفتار کند یا خیر را کسی نمی‌تواند به قطع یقین به شما بگوید. زیرا خیلی از مسائل نیز وجود دارند که ممکن است در هاوینگ‌های گذشته وجود نداشته باشند.
معمولا سرمایه‌گذاران حرفه‌ای نظیر موسسات مالی بزرگ دنیا، سرمایه‌های خود را در بین بازارهای مختلف انتقال می‌دهند. از این رو می‌توانند از مزیت‌های سود مرکب نیز بهره ببرند. به این ترتیب که وقتی در بازاری سود کردند، به دنبال بازار جایگزینی برای انتقال سرمایه‌هایشان می‌گردند. شاید بعد از اوج بازار بورس ایران، ارزهای دیجیتال بتواند جایگزین خوبی برای سرمایه‌گذاری در آینده باشد.
می‌توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید.