بورس

تاریخ بروز رسانی: 1399/12/12

بورس چیست؟ چگونه در بازار بورس سرمایه گذاری کنیم؟


بورس چیست؟ آیا می‌دانید بازار بورس چطور کار می‌کند و چطور می‌شود در آن به سود رسید؟  آیا بورس دارای ریسک است؟  آیا تابه‌حال به سرمایه‌گذاری در بورس فکر کرده‌اید؟ بازدهی آن در برابر با ریسکش چقدر است؟ فرق بازار بورس و بانک در چیست؟ آیا همه افراد می‌توانند در بورس فعالیت کنند؟ اقدامات اولیه برای ورود به آن چیست؟ ورود به بازار بورس به دانش و تخصص اولیه نیاز دارد یا خیر؟ هدف ما از ورود به این بازار چیست؟

این‌ها سوالاتی هستند که من قبل از آن که در این بازار سرمایه‌گذاری کنم، در ذهن خود داشتم. 


در این مقاله می خوانید

برای این که بتوانیم در بازاری مثل بورس اوراق بهادار موفق باشیم، لازم است پیش از ورود به آن به تمامی سوالات بالا پاسخ دهیم. در این مقاله در ارتباط با سوال‌های مطرح شده صحبت خواهیم کرد. و در آخر هم به توضیح  چگونگی به‌وجود آمدن کلمه بورس و بازار بورس در دنیا و ایران اشاره خواهیم کرد که مبحثی بسیار جالب توجه است. با ما همراه باشید. 

بورس چیست؟

اگر بخواهیم بگوییم ایده اولیه تشکیل بازارهای مالی و بورس چگونه شکل گرفت، می‌توان گفت که بازارهای مالی زمانی شکل گرفتند که افراد و کشورها شروع به تجارت با یکدیگر کردند.

در زمان‌های گذشته تجارت و معاملات به‌شکلی که الان انجام می‌شود، نبود. رفته رفته برای ایجاد سهولت در تجارت، مکان‌هایی در نظر گرفته شد، که بعدها آن را بورس نامیدند.

افراد می‌توانند در بازار بورس اوراق بهاداری مثل سهم، اوراق خزانه، اوراق اجاره، اختیارات، کالاها و... را خریدو‌فروش کنند.

بازار بورس، بازاری قانونمند و متشکل است که باعث هدایت وجوه مازاد افراد به سمت شرکت‌ها و صنایع می‌شود و از این طریق شرکت‌ها را تامین مالی می‌کند. در واقع سرمایه‌گذاران در قبال پولی که می‌دهند، قسمتی از سهام شرکت را می‌خرند. این سهام همانند سند مالکیت است و نشان‌دهنده سهیم بودن سرمایه‌گذاران در سود و زیان شرکت است.

بازار بورس کجا است؟

شاید شما هم در تلویزیون، اینترنت یا کتاب عبارت «بازار بورس» را شنیده باشید. این عبارت درست نیست. بورس خودش یک بازار است و نیازی به گفتن عبارت بازار نیست. عبارت‌هایی مثل بازارسرمایه یا بازار سهام به‌مراتب فنی‌تر و درست‌تر هستند. 

از طرفی دقت کنید که تنها جایی که سهام خرید و فروش می‌شود «بورس» نیست. شما در «فرابورس» هم می‌توانید سهام شرکت‌ها را معامله کنید. 

در ایران معمولا بازار سهام یا Stock Market به عنوان بورس مشهور شده است. اما خوب است که کمی در مورد کلمات خود دقیق‌تر باشیم. 

سرمایه‌گذاری در بورس نیاز به آموزش دارد؟

بله! مگر می‌شود بدون آموزش در یک بازار مالی فعالیت کرد؟ اما خوبی بورس این است که هرکس به اندازه دانش خود می‌تواند از این بازار استفاده کند. 

افراد مبتدی می‌توانند از خدمات سبدگردانی استفاده کنند. کمی که بیشتر یاد گرفتند، می‌توانند سراغ صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله بروند. سپس از سهم‌های سودده و بزرگ استفاده کنند و در نهایت با دانش و تجربه به سراغ نوسان‌گیری و معاملات با فرکانس بالاتر بروند. 

در تمام این مراحل توصیه جدی این است که آموزش بورس و مطالعه را کنار نگذارند و مدام بر دانش خود بیفزایند. 

خرید سهام از بورس

با خرید سهام یک شرکت در واقع در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید. همان‌طور که هنگام سرمایه‌گذاری در مسکن یا یک پروژه ساختمانی و یا حتی بانک، تحقیق و بررسی‌های لازم را انجام می‌دهید، پیش از خرید یک سهم نیز باید با وضعیت آن شرکت، نوع فعالیتش، تولیدات آن و... آشنا شوید. برای بررسی وضعیت یک شرکت راه‌های مختلفی مثل تحلیل بنیادی و تکنیکال وجود دارد. بررسی صورت‌های مالی یک شرکت، نحوه سود‌آوری، چگونگی توزیع سود نقدی، میزان سهام شناور آزاد آن و...، همه و همه می‌توانند به ما در انتخاب شرکت مناسب جهت سرمایه‌گذاری کمک کنند.

ریسک و بازده دو عامل مهم تاثیرگذار در بازار سرمایه هستند. هدف ما در این بازارها معمولا پیدا کردن سهمی با کمترین ریسک و بیشترین بازده (سود) است.

چگونگی سود در بورس

با سرمایه‌گذاری در بورس می‌توان به دو طریق به سود رسید:

  1. دریافت سود نقدی (DPS)
  2. سود ناشی از افزایش قیمت سهم

دریافت سود نقدی (DPS)

شرکت‌ها بعد از اتمام یک سال مالی، نحوه عملکرد خود را می‌سنجند و نتایج را در صورت‌های مالی درج می‌کنند. اگر شرکت عملکرد خوبی داشته باشد و طی این دوره سود محقق کرده باشد، درصدی از سود خالص شرکت (EPS) را به سهامداران خود تخصیص می‌دهند. برای این که بتوانید این سود را دریافت کنید، باید هنگام برگزاری مجمع، سهامدار آن شرکت باشید. در این حالت به ازای هر سهمی که دارید، مقداری سود مشخص دریافت می‌کنید. اما اگر بعد از برگزاری مجمع سهم را خریده باشید سودی به شما تعلق نمی‌گیرد.

مثلا اگر شما قبل از برگزاری مجمع شرکت وحامد 2000 عدد از سهام آن را خریده ‌باشید، به شما سود تعلق خواهد گرفت. فرض کنید شرکت وحامد 500 تومان سود خالص به ازای هر سهم شناسایی کرده و قصد دارد 200 تومان از این 500 تومان را به‌عنوان سود نقدی (DPS) میان سهامدارانش تقسیم کند. در این حالت در مجموع چهارصد هزار تومان سود به شما تعلق خواهد گرفت.

برخی از شرکت‌ها سودده نیستند و بعد از گذشت یک‌سال می‌بینیم که شرکت به ازای هر سهم مقداری ضرر هم کرده. در این حالت هیچ سودی به شما تعلق نمی‌گیرد، اما نیازی نیست که شما زیان شرکت را پرداخت کنید. 

سود ناشی از افزایش قیمت سهم

قیمت‌ها در گذر زمان ثابت نمی‌مانند و با تغییرات عرضه و تقاضا مقدارشان عوض می‌شود. اگر بعد از خرید سهم قیمت آن افزایش پیدا کند، سود خواهید کرد. به این سود منفعت سرمایه‌ای هم گفته می‌شود.

برای مثال اگر سهمی را در قیمت 400 تومان خریده باشید و بعد از مدتی قیمتش به 600 تومان برسد، اگر سهم را با قیمت 600 تومان بفروشید به ازای هر سهم 200 تومان سود کرده‌اید.

برای محاسبه سود کل خود علاوه‌بر مبلغی که به صورت نقدی دریافت کردیم، مقدار سود ناشی از تغییر قیمت را نیز به آن اضافه می‌کنیم. همان‌‌طور که در رابطه با سود در این بازار صحبت کردیم دقیقا عکس آن هم ممکن است.

یعنی علاوه‌بر سود ضرر هم وجود دارد. اگر سهمی را به قیمت 400 تومان بخرید و بعد از مدتی قیمت آن به 300 تومان برسد، به ازای هر سهم 100 تومان ضرر می‌کنید. که اگر تعداد سهامتان زیاد باشد، میزان ضرر قابل‌توجهی ایجاد خواهد شد. بنابراین برای موفقیت در این بازار باید نقاط ورود و خروج مناسب را شناسایی کنید، یا در شرکتی سرمایه‌گذاری کنید که در بلندمدت به آن اطمینان داشته باشید. 

نکته حائز اهمیت این است که در بورس سود به آسانی به‌دست نمی‌آید. اگر آموزش‌های لازم برای فعالیت در این بازار را دیده باشیم و شرکت‌هایی مناسب جهت سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم به سودهای خوبی می‌رسیم. اما اگر بدون آگاهی سهام مناسبی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب نکنیم، ممکن است ضررهای جبران ناپذیری را متحمل شویم.

مزایای سرمایه‌گذاری در بورس

تقریبا می‌توان گفت که همه افراد با هدف کسب سود به سرمایه‌گذاری روی می‌آورند. افراد معمولا باتوجه به اندازه ریسک‌پذیریشان و نوع نگرشی که نسبت به ریسک دارند، بازارهای مختلفی را برای سرمایه‌گذاری و سپرده‌گذاری انتخاب می‌کنند.

برخی به سپرده‌گذاری در بانک با سودهای محدود روی می‌آورند و برخی دیگر به بازارهای پرنوسانی مثل ارز متمایل می‌شوند. بازار سرمایه، تقریبا بازاری مناسب برای سرمایه‌گذاری تمامی افراد هست. این بازار تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار است که یک نهاد قانونی به‌حساب می‌آید.

بررسی عملکرد بازار سرمایه در چند ساله گذشته نشان داده که این بازار نسبت به تمامی بازارهای موازی خود، در بلندمدت پرسودتر است. علاوه بر سودی که این بازار به فعالانش می‌دهد، مزایای دیگری دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

حفظ ارزش پول و سرمایه

سپرده‌گذاری در بانک برای کشورهایی که تورم بسیار پایینی دارند می‌تواند روش خوبی باشد. اما در کشور پرتورمی مثل کشور ما، میزان سود سالانه‌ای که بانک به افراد می‌دهد، حتی نمی‌تواند ارزش پول را حفظ کند. پس بهتر است سراغ چیز دیگری برویم.

بورس اوراق بهادار از محدود بازارهایی است که علاوه‌بر حفظ ارزش پول شما، می‌تواند سالانه درصدی سود هم به شما بدهد. همان‌طور که اشاره کردیم با خرید سهام شرکت‌ها در واقع شما مالک قسمتی از آن شرکت و دارایی‌هایش خواهید بود. با افزایش قیمت‌ها، ارزش دارایی‌های شرکت نیز متناسب با تورم افزایش پیدا می‌کند. علاوه بر آن فرض کنید کالایی قبلا با قیمت 1000 تومان به فروش می‌رفته اما الان به قیمت 3000 تومان فروخته می‌شود. در این حالت هم متناسب با افزایش هزینه‌های شرکت، درآمدهای آن هم افزایش پیدا می‌کند. موارد ذکر شده می‌تواند باعث حفظ ارزش پول شود.

بازدهی واقعی یا RIR

شاید فکر کنید بانک هیچ ریسکی ندارد اما بورس بسیار پر ریسک است. در کوتاه‌مدت حق با شما است. اگر پول خود را در بانک بگذارید، تا هفته دیگر پول شما تغییری نمی‌کند اما شاید در بورس ضرر کنید. 

اما در بلندمدت بانک به شدت پرریسک‌تر است! 

بازدهی واقعی سرمایه‌گذاری برابر است با درصد ریالی سود شما منهای درصد تورم. مثلا اگر تورم 30 درصد باشد و شما 20 درصد سود کنید، در واقع 10 درصد قدرت‌خرید شما کاهش می‌یابد. پس ضرر کرده‌اید. 

اما اگر تورم منفی 5 درصد باشد و شما 2 درصد زیان کنید، در پایان 3 درصد قدرت خرید بیشتر دارید. 

بانک به شما بهره ثابت می‌دهد. در این مورد هیچ تردیدی ندارید. اما در مورد متغیر دیگر معادله یعنی تورم، نااطمینانی زیادی وجود دارد. وقتی حساب سپرده پنج‌ساله باز می‌کنید، از کجا مطمئن هستید که تورم پنج‌سال دیگر تمام سود شما را نمی‌بلعد؟

در مقابل، اگر به بورس به چشم بلندمدت نگاه کنید، می‌بینید که ریسک آن از بانک کم‌تر است. اگر تورم شدیدی در پی باشد، زمین کارخانه، قیمت محصولات، قیمت ماشین‌آلات و... هم زیاد می‌شود. 

در تورم انتظاری بالا، داشتن مالکیت یک کارخانه کم‌ریسک‌تر است از داشتن پول نقد. 

نقدشونگی بدون دردسر

منظور از نقدشوندگی بدون دردسر این است که شما به راحتی می‌توانید سهام خود را بفروشید سپس معادل ارزش آن سهم، به‌حساب کارگزاری شما واریز خواهد شد. بعد از ثبت سفارش برداشت وجه، بسته به نوع کارگزاری در زمان کمی پول به حساب شما واریز خواهد شد.

اما نقدشوندگی سایر بازارها، مثل بازار مسکن، طلا، ارز و... بسیار پایین‌تر از بورس است. فرض کنید بخواهید زمین یا ملک خود را بفروشید. احتمال این‌که بتوانید مشتری دست‌به‌نقد پیدا کنید بسیار پایین است و مدت زمان زیادی طول خواهد کشید تا بتوانید پولتان را به وجه نقد تبدیل کنید.

خروج پول از سپرده بلندمدت نیز معمولا یک نرخ جریمه (termination fee) دارد. 

در بورس به غیر از کارمزد خرید و فروش، برای خارج شدن از سهم نیازی به پرداخت وجه اضافه نیست. 

کشف قیمت براساس میزان عرضه و تقاضا 

قیمت‌گذاری در این بازار معمولا براساس میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. در بازار بورس اوراق بهادار به‌دلیل وجود شفافیت اطلاعاتی نسبی، معمولا افراد به سرعت از اخبار با خبر می‌شوند. انتشار صورت‌های مالی، اخبار مرتبط با صنایع یا شرکت‌ها و...، باعث ایجاد تغییر در میزان عرضه و تقاضا می‌شوند که به‌دنبال آن قیمت‌ها مشخص خواهند شد.

امکان سرمایه‌گذاری با پول کم

برای سرمایه‌گذاری در بورس نیاز به پول زیادی ندارید. تنها با داشتن پانصد هزار تومان می‌توان در این بازار معامله کرد. پیش‌تر امکان معامله با صد هزار تومان هم وجود داشت. اما جدیدا این قانون تغییر کرده است.

اگر مبلغ مورد نظر شما از 500 هزار تومان کم‌تر است می‌توانید از واحدهای صندوق صدور ابطالی استفاده کنید. معمولا حداقل خرید این صندوق‌ها یک واحد است. 

همان‌طور که می‌دانیم تمامی افراد سرمایه لازم برای تاسیس یک شرکت را ندارند. اما می‌توانند با خرید سهام یک شرکت، به نسبت تعداد سهمی که دارند، در مالکیت شرکت سهیم شوند.

کمک به تامین مالی شرکت‌ها

سرمایه‌گذاری در بورس علاوه‌بر مزایایی که برای سرمایه‌گذاران دارد، به اقتصاد و تامین مالی شرکت‌ها نیز کمک می‌کند. بازار سرمایه شرایطی را ایجاد می‌کند که سرمایه افراد به راحتی به سمت صنایع روبه‌رشد، سودساز و کارا جریان پیدا کند. هدایت سرمایه افراد به سمت این بازار به رشد و شکوفایی اقتصادی کشور کمک می‌کند.

شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس بجای وام گرفتن از بانک‌ها یا موسسات مالی و اعتباری می‌توانند با انتشار سهم منابع مالی مورد نیاز خود را تامین کنند.

شرکت‌هایی که در این بازار پذیرفته می‌شوند، از فیلترهای متعددی عبور می‌کنند و هر شرکتی نمی‌تواند به این بازار ورود کند. شرکت‌هایی که سودآوری کمی دارند و یا شفافیت مالی و اطلاعاتی درستی ندارند در سایر بازارها مثل بازار پایه فرابورس پذیرفته می‌شوند.

کنترل نقدینگی بازار

بورس اوراق بهادار محلی مناسب برای مدیریت صحیح وجوه سرگردان بازار است. اگر بتوان کاری کرد که سرمایه‌های اضافه افراد بجای رفتن به سمت بازار خودرو، مسکن، ارز و... به سمت بازار سرمایه هدایت شود، علاوه‌بر کنترل تورم، می‌تواند منجر به رشد و شکوفایی صنایع شود.

سهولت در سرمایه‌گذاری

چندین سال پیش سرمایه‌گذاری در سهم و اوراق بهادار به این صورت نبود، افراد برای خرید و فروش سهم و حتی بررسی قیمت‌ها باید به ساختمان اصلی بورس در تهران مراجعه می‌کردند. با گذشت زمان سفارش از طریق تلفن امکان‌پذیر شد. رفته رفته با پیشرفت تکنولوژی سامانه‌ معاملاتی آنلاین راه‌اندازی شد.

برای معامله در این بازار پس از مراجعه به یک کارگزاری و دریافت کدمعاملاتی، به‌راحتی می‌توانید از خانه خرید و فروش کنید.

اما برای خرید و فروش طلا یا ارز مجبورید به‌صورت حضوری به مراکز فروش مراجعه کنید.

نحوه ورود به بازار بورس

برای ورود به بورس نیاز به کد بورسی دارید. اما کد بورسی چیست؟

هر یک از ما برای این که در جامعه شناسایی بشویم دارای یک کد ملی منحصر بفرد هستیم و یک شخص نمی‌تواند بیش از یک کد ملی (کد شناسایی) داشته باشد. برای انجام بیشتر کارها مثل ایجاد حساب بانکی نیز از این کد به‌منظور شناسایی فرد استفاده می‌شود.

پس همان‌طور که ما برای شناخته شدن و استفاده از خدمات جامعه به کد ملی نیاز داریم، برای این که در بورس شناسایی شویم هم به یک کد بورسی نیازمندیم.

کد بورسی هم مثل کد ملی، منحصربفرد است و یک شخص نمی‌تواند بیش از یک کد بورسی داشته باشد.

نحوه دریافت کدبورسی

برای دریافت کد بورسی، ابتدا به سامانه سجام مراجعه و در آن ثبت‌نام کنید. با وارد کردن اطلاعاتی مانند کدملی، نوع شخصیت (حقیقی، حقوقی)، شماره همراهی که به نام خودتان است و سپس پرداخت هزینه ثبت‌نام که مبلغی اندک است، ثبت‌نام شما انجام خواهد شد. درصورت موفق بودن عملیات، یک کد رهگیری 10 رقمی به شما ارسال خواهد شد. این کد کد بورسی شما نیست.

حال که فرایند ثبت‌نام شما در سجام به پایان رسید و کد رهگیری را دریافت کردید، باید احراز هویت انجام شود. احراز هویت می‌تواند به دو ‌صورت حضوری و غیرحضوری حضوری انجام شود.

چند روز بعد از اتمام فرایند احراز هویت، کد بورسی به شما ارسال خواهد شد.  این کد از سه حرف که معمولا سه حرف اول نام‌خانوادگی فرد به همراه 5 عدد تصادفی تشکیل می‌شود. برای دارندگان سهام عدالت که پیش از آن برای دریافت کد بورسی اقدام نکرده بودند و سهام عدالت اولین سهم آن‌ها بوده این کد شکلی متفاوت به خود گرفته است.

دریافت کدبورسی مقدمه سهم خرید و فروش

بعد از دریافت کدبورسی برای این‌که بتوانید سهم خرید و فروش کنید، باید به یک کارگزاری مراجعه کنید. بعضی از کارگزاری‌ها و نه همه آن‌ها کارهای مرتبط با ثبت نام در سامانه سجام را هم انجام می‌دهند. یعنی بجای مراجعه به پیشخوان دولت از همان ابتدا می‌توان به آن‌ها مراجعه کرد.

با ثبت‌نام در یک کارگزاری و دریافت نام کاربری و رمز عبور می‌توانید معاملات خود را از طریق آنلاین (معاملات برخط) انجام دهید. امکان انجام معاملات به‌صورت آفلاین (اینترنتی) هم وجود دارد. هر کارگزاری یک پنل کاربری مخصوص به خود را دارد و نمی‌توان با استفاده از نام کاربری یک کارگزاری وارد پنل معاملاتی کارگزاری دیگر شد.

سایت‌های مهم بورسی

برای سرمایه‌گذاری در بورس تهران تعدادی سایت هستند که حتما باید با آن‌ها آشنایی داشته باشید. برای باخبر شدن از اطلاعیه‌ها و اخبار جدید در ارتباط با بورس اوراق بهادار می‌توان به سایت  Tse.ir مراجعه کرد و برای آگاهی از اخبار مرتبط با بازار فرابورس باید سراغ سایت  Ifb.ir رفت. هر اطلاعیه جدیدی در رابطه با بورس و فرابورس در این سایت‌ها قرار می‌گیرند.

از دیگر سایت‌های مهم می‌توان به سایت Tsetmc.com که مربوط به شرکت مدیریت فناوری بورس تهران است، اشاره کرد. با استفاده از این سایت می‌توانید وضعیت شاخص کل، نقشه بازار و تابلو معاملاتی مربوط به هر سهم را مشاهده کنید. همچنین در این سایت می‌توان از امکاناتی مانند فیلترنویسی جهت محدودذ کردن نمادهای مورد بررسی و... استفاده کرد.

آخرین سایتی که در این قسمت به آن اشاره می‌کنیم سامانه Codal.ir است. در این سامانه می‌توان به صورت‌های مالی شرکت‌‌ها، اطلاعیه‌های مختلفی که در رابطه با وضعیت نمادهای معاملاتی هر شرکت و عملکرد آن منتشر می‌شود، دسترسی پیدا کرد.

چگونگی شکل‌گیری بازارهای مالی و سهامی

نحوه به‌وجود آمدن واژه بورس

فلسفه به‌وجود آمدن کلمه بورس (Bourse) جالب است. هرچند در مورد آن توافق عمومی وجود ندارد.

تاریخ‌نویسان معتقدند که غول‌های تجاری در قرن سیزدهم از ایتالیا و آلمان برای انجام تجارت با هم و دیگران به بندرگاه‌های آنتروپ (Antwerp) و بروژ (Bruges) بلژیک می‌رفتند.

در این بنادر مهمان‌خانه‌های بسیاری وجود داشت که علاوه بر اسکان دادن تاجران به آن‌ها در خرید و فروش کالاها و اقلام مورد نیاز خود کمک می‌کردند.

یکی از مهم‌ترین مهمان‌خانه‌ها متعلق به یک تاجر پارچه به نام رابرت واندِر بورز Robert Van der Burze بود.

خاندان واندر بورز از سال 1200 (حدود پنج نسل)، این مهمان خانه را در بروژ اداره می‌کردند. در قرن سیزدهم تاجران و سرمایه‌داران زیادی به این مهمان‌خانه می‌رفتند و یا جلوی آن جمع می‌شدند و معامله می‌کردند. به‌نوعی این مهمان‌خانه به‌عنوان مکانی برای تجارت و معاملات شناخته شد. از آن زمان به بعد به هر محلی که در آن افراد با هم تجارت و معامله می‌کردند بورس گفته می‌شود.

با گذشت زمان تجارت کم کم شکل دیگری به‌خود گرفت. رفته رفته بازارهایی منسجم و قانونمند به‌منظور جمع‌آوری سرمایه و تامین مالی شرکت‌ها ایجاد شدند که معمولا به آن‌ها بورس گفته می‌شود.

شناخت بورس به‌عنوان بازار

مورخان معتقدند که اولین ساختمان اختصاصی بورس اوراق بهادار در دنیا در سال 1531 میلادی در آنتروپ بلژیک ساخته شد. در این بازار کالاها و اوراقی مثل اوراق قرضه، سفته و... معامله می‌شدند که در قالب اوراق امروزی نبودند.  هنگامی که این ساختمان ساخته شد هنوز چیزی با عنوان سهام به‌وجود نیامده بود بنابراین نمی‌توان گفت اولین بورس سهام هم متعلق به بلژیک بوده است.

در اوایل قرن شانزدهم، این ساختمان به‌نوعی تغییر کاربری داد و بازرگانان نسبت به قبل، معاملات فیزیکی کمتری در آن انجام می‌دادند. بیشتر معاملات، به‌ جابجایی پول و وعده دادن بابت انجام کاری تبدیل شد. می‌توان گفت که افراد به دیگری وام می‌دانند تا کار جدیدی شروع کند و در عایدات آن سهیم شوند.

این ساختمان (Handelsbeurs) از زمان ساخته شدن در سال‌های 1583 و 1858 میلادی دو بار قربانی حریق شده و دوباره بازسازی شده است. در سال 1997، بورس سهام بلژیک به بروکسل منتقل شد. این ساختمان اکنون تغییر کاربری داده است. در تصویر زیر نمایی از این ساختمان زیبای قدیمی را مشاهده می‌کنید.

بازار بورس

اولین ساختمان اختصاصی بورس اوراق بهادار در دنیا در سال 1531 میلادی در آنتروپ بلژیک ساخته شد

شکل‌گیری اولین بورس سهام و اولین شرکت سهامی

یکی از مشکلاتی که در آن دوران وجود داشت، مشکل تامین مالی بود. بسیاری از بازرگانان به‌دنبال ایجاد کسب‌وکارهای بزرگ بودند، اما تامین سرمایه لازم برای ایجاد این کسب‌وکارها به‌تنهایی امکان‌پذیر نبود. این موضوع باعث شد که گروهی از سرمایه‌گذاران به هم بپیوندند و شرکت‌هایی مانند شرکت‌های سهامی امروز را ایجاد کنند. در این شرکت‌ها افراد به اندازه پولی که آورده بودند در شرکت سهیم می‌شدند، اما هنوز چیزی به‌عنوان سهم به‌وجود نیامده بود.

اولین شرکت سهامی که وارد بورس شد

شرکت هند شرقیِ هلند (Vereenigde Oost Indische Compagnie)  بود. اولین سهام کاغذی دنیا توسط این شرکت منتشر شد. همچنین نخستین شرکتی بود که باعث شکل‌گیری بورس آمستردام هلند به‌عنوان اولین بورس اوراق بهادار در دنیا شد.

این شرکت در سال 1602 میلادی (تقریبا 418 سال پیش)، به‌وسیله یک حکم سلطنتی با انحصار 20 سال تجارت با هند شرقی به‌وجود آمد. کشورهایی مانند انگلیس و فرانسه با این شرکت تجارت می‌کردند و تنها ساکنان آسیای شرقی و خود هند از فعالیت و سود این شرکت بی‌بهره بودند. این شرکت نخستین عرضه اولیه جهانی بود و در اولین سقوط بازار سهام نقش داشت. در شکل زیر ماکتی از این ساختمان را که در سال 2007 با توجه به تصاویر موجود از این ساختمان ساخته شده را می‌بینید.

بازار بورس


شکل‌گیری بورس در سایر کشورهای جهان

تشکیل شرکت هند شرقیِ هلند و موفقیت آن باعث شد که فروش سهام به سایر قدرت‌های دریایی مثل پرتغال، اسپانیا، فرانسه و سرانجام انگلستان نیز برسد.

بعد از شروع انقلاب صنعتی، صنایع برای تامین مالی اولیه خود به استفاده از این روش روی‌آوردند. اولین بورس اوراق بهاداری که در آمریکا ایجاد شد، بازار بورس سهام فیلادلفیا بود. اما بعد از مدتی بورس اوراق بهادار نیویورک به دلیل موقعیت مکانی بهتری که داشت بیشتر مورد توجه قرار گرفت.

در واقع بازار بورس آمریکا واقع در نیویورک در مرکز تجاری آمریکا که بیشتر شرکت‌ها و بانک‌ها در آن منطقه قرار گرفته بودند، ایجاد شد. امروزه این بازار، یکی از قدرتمندترین بازارهای موجود در دنیا است.

شکل‌گیری بورس در ایران

اولین زمزمه‌های تشکیل بورس در ایران به سال 1936 میلادی (1315 هجری شمسی) برمی‌گردد. در آن زمان ران لوترفلد بلژیکی با توجه به مطالعاتی که در ایران انجام داده بود، پیشنهاد راه‌اندازی این بازار را مطرح کرد. در آن سال‌ها زمزمه‌های جنگ جهانی دوم به‌گوش می‌رسید. کشمکش و اختلاف میان کشورها شروع شده بود برای همین هم، پیشنهاد تشکیل بازار بورس در آن زمان مورد توجه قرار نگرفت.

در سال 1962 میلادی ( 1341 هجری شمسی) موافقتنامه اولیه تاسیس بورس در ایران تصویب شد. به‌دنبال تصویب این موافقتنامه هیاتی از بروکسل برای مشارکت در راه‌اندازی بورس به ایران آمدند.

در نهایت در سال 1946 میلادی قانون تشکیل بورس تصویب شد و در سال 1968 میلادی (15 بهمن 1346) فعالیت آن آغاز شد.

انواع بورس در ایران

در حال حاضر 3 نوع بورس اوراق بهادار، بورس کالا و بورس انرژی در کشور ما راه‌اندازی شده است. این سه بخش تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار (سبا) هستند. این سازمان که یک موسسه عمومی غیردولتی است، در یکم آذرماه  1384 شکل گرفت. تنظیم و تدوین قوانین و مقررات و همچنین نظارت بر آن‌ها از وظایف این سازمان است.

بورس اوراق بهادار تهران

در واقع بازار بورس، یک بازار منسجم و سازمان‌یافته است که در آن به جای کالا، اوراق بهاداری مثل سهام، اوراق خزانه، اوراق مشارکت دولتی و خصوصی و... معامله می‌شوند. 

سازمان بورس اوراق بهادار(سبا) که یک موسسه عمومی غیردولتی است بر عملکرد این واحد نظارت می‌کند

بورس کالا 

بورس کالا، بازاری است که در آن کالاهایی مشخص، با روش‌هایی از پیش تعیین‌شده معامله می‌شوند.
در بورس کالای ایران مثل بورس اوراق بهادار، تعداد زیادی خریدار و فروشنده وجود دارد که بجای اوراق بهادار، کالا معامله می‌کنند. در این بازار معمولا کالاها و مواد خام تغییر شکل نیافته مثل زعفران، زیره، نفت، فلزات مختلف و... معامله می‌شوند.

بورس انرژی

بورس انرژی به‌منظور تسهیل خرید و فروش منابع انرژی، تامین این منابع برای مصرف‌کنندگان و توزیع‌کنندگان و همچنین تامین مالی برای تولیدکنندگان شکل گرفته است.

از اهداف شکل‌گیری این بازار می‌توان به رفع انحصار در بازار و کشف عادلانه قیمت حامل‌های انرژی اشاره کرد.

نقش بورس در اقتصاد

همه ما می‌دانیم که بخش خصوصی در فعالیت‌های اقتصادی می‌تواند بی‌اندازه فعال‌تر و موثرتر از دولت باشد. عموم مردم مدارس غیرانتفاعی را به مدارس دولتی ترجیح می‌دهند. 

اما کدام فرد حقیقی این قدر سرمایه دارد که بتواند کارخانه تولید فولاد یا اوره تاسیس کند؟ شرکت‌هایی که به چندصد هزار میلیارد تومان پول نیاز دارد. 

بازار بورس راه‌حل مناسبی برای تقویت بخش خصوصی است. اگر صد میلیون تومان پول داشته باشید، می‌توانید یک میلیونیم یک شرکت بزرگ را بخرید. یا صد هزار نفر با سرمایه میلیاردی جمع شوند، می‌توانند چنین شرکتی را ایجاد کنند. 

این بازا از این نظر بسیار موثر است. چرا که سرمایه‌های خرد را از بازارهایی که با معیشت مردم سروکار دارند، به بازارهایی می‌برد که با تولید، بتوانند زندگی مردم را پررونق‌تر کنند. 

اگر قیمت دلار دوبرابر شود، مردم فقیرتر می‌شوند. اما اگر تولید فولاد دوبرابر شود، مردم از مزیت این تولید بهره خواهند برد. 

در بورس بی‌گدار به آب نزنید!

نکته مهمی که همواره باید پیش از ورود به این بازارها در نظر بگیریم این است که بی‌‌گدار به آب نزنیم. لازمه موفقیت در این بازارها آشنایی با اصول اولیه انواع تحلیل و معامله‌گری، تحلیل‌های تکنیکال، بنیادی و یادگیری است.

ورود به یک بازار بدون دانش قبلی مثل این می‌ماند، شخصی که تا بحال پشت ماشین ننشسته و گواهی نامه ندارد، برای اولین بار در جاده چالوس  رانندگی کند. همینقدر خطرناک!

اگر می‌خواهید وارد بورس شوید، ابتدا مقدار کمی از سرمایه خود را وارد آن کنید و دست از مطالعه برندارید. استفاده از کتاب‌ها و دوره‌‌های آموزشی بورس می‌تواند به شما کمک کند که در مدت کوتاهی از تجارب و دانسته‌های افرادی که سال‌های زیادی در این بازارها فعال بودند، بهره‌مند شوید.

می توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را بصورت رایگان در شبکه اشتراک ویدیو آپارات و همچنین کانال یوتیوب تالار بورس مشاهده کنید.

5/5 - (8 امتیاز)

درباره نویسنده

فائزه حیدری

به‌عنوان یک کارشناس ارشد مالی، برای من پول و مدیریت سرمایه بسیار جذاب است. از این جهت که بتوانم براساس مطلوبیت‌های خودم تصمیم بگیرم، نه براساس موجودی حساب بانکی‌ام.

اشتراک
اطلاع از
guest
5 دیدگاه
Inline Feedbacks
مشاهده همه دیدگاه ها
ناشناس
ناشناس
1 سال پیش

بورس مفسده بازار دولتی است برای تامین کسری بودجه اختلاسهای اشکار و پنهان و هزینه های غیر مردمی. در کشوری که اقتصاد معنی واقعی ندارد ، شرکت در بورس اشتباه بزرگ است و کمک به مفسدین اقتصادی

ناشناس
ناشناس
2 سال پیش

سلام وقت بخیر
چطوری عرضه اولیه های هرروز رو بشناسم؟

ناشناس
ناشناس
2 سال پیش

سلام میشه متن بازار رو هم بنویسید

{"email":"آدرس ایمیل وارد شده نامعتبر است","url":"آدرس وب‌سایت وارد شده نامعتبر است","required":"لطفا فیلد‌های مشخص شده را تکمیل نمایید"}

مقالات پیشنهادی


بورس ایران بخش‌های گوناگونی دارد؛ از جمله بازار بورس و اوراق بهادار، بازار آتی و

5
0
شما هم نظر بدهیدx
Success message!
Warning message!
Error message!